Monstera deliciosa (Trầu Bà Lá Xẻ, Quái Vật Lá Xẻ): Giới thiệu, hướng dẫn chăm sóc và nhân giống

Cũng như các bài hướng dẫn khác, trước khi bắt đầu với loài Monstera deliciosa, anh chị em có thể tham khảo tên khoa học kèm hình ảnh của gần như tất cả các loài và giống thực vật thuộc chi Monstera được Codai.net tổng hợp tại link này ạ: 

• Tra cứu tên khoa học bằng hình ảnh các loài thuộc chi Monstera (chi Quái Vật)

Cùng tham khảo một số loài thuần chủng và giống lai tạo (bao gồm cả đột biết – var) thuộc chi Quái Vật (Monstera) ở khung dưới đây, anh chị em click vào để xem ảnh to hơn nhé:

Monstera deliciosa, cây phô mai Thụy Sĩ (the Swiss cheese plant), là một loài thực vật có hoa có nguồn gốc từ các khu rừng nhiệt đới phía nam Mexico, phía nam Panama. Nó đã được giới thiệu đến nhiều khu vực nhiệt đới và đã trở thành một loài xâm lấn nhẹ ở Hawaii, Seychelles, Đảo Ascension và Quần đảo Society. Nó được trồng rất rộng rãi ở các vùng ôn đới như một cây trồng trong nhà.

Loài cây này có thể bị nhầm lẫn với Thaumatophyllum bipinnatifidum, được gọi là Philodendron lá chia hoặc Cây Philodendron (Split-leaf Philodendron hoặc Tree Philodendron), vì chúng có lá và thói quen sinh trưởng tương tự nhau. Tuy nhiên, khi nuốt phải Thaumatophyllum bipinnatifidum có thể gây kích ứng đường tiêu hóa và gây sưng tấy bên trong. Nhựa cây cũng được biết là có thể gây kích ứng da.

TÊN

Tên gọi cụ thể (epithet deliciosa) có nghĩa là “ngon”, đề cập đến trái cây ăn được, trong khi Monstera có nghĩa là “quái dị” (“monstrous”), liên quan đến kích thước mà loài cây này có thể phát triển, trên 9 m (30 ft) trong nhiều trường hợp.

Tên phổ biến của nó là cây nhà của “Swiss cheese plant”, hoặc “cheese plant”, liên quan đến các “mắt” hoặc các lỗ phát triển trên lá, tương tự như các lỗ trên một số loại Swiss-type cheeses khác như Emmental cheese. (các loại lá trưởng thành đã xẻ này được gọi là fenestrations)

Monstera adansonii, cũng có lỗ trên lá, và cũng hay được gọi là “Swiss cheese plant”, hoặc Swiss cheese vine. 

Các tên thông dụng khác bao bồm: delicious monster, fruit salad plant, fruit salad tree (do vị của quả cây khá giống vị salad), ceriman, monster fruit, monsterio delicio, monstereo, Mexican breadfruit, windowleaf, balazo, Penglai banana và split leaf philodendron (không chính xác). Tên trong tiếng Tây Ban Nha (costilla de Adán), Bồ Đào Nha (costela-de-adão), và Pháp (plante gruyère) liên quan đến sự thay đổi hình dạng của lá từ tròn trịa sang thủng lỗ và xẻ (giống xương sườn của Adam). Tên cây trong tiếng Mexico là piñanona. Ở vùng bờ biển ở Sicily, đặc biệt là Palermo, cây được gọi là zampa di leone (lion’s paw – Chân sư tử).

MÔ TẢ

Thành viên của họ arum Araceae này là thực vật biểu sinh với rễ trên không, có thể mọc cao tới 20 m (66 ft) trong tự nhiên, với những chiếc lá hình trái tim lớn, dày, bóng, dài 25–90 cm (10–35,5 in ) và rộng 25–75 cm (10–29,5 in). Các lá trên cây non nhỏ hơn và tròn trịa, không có thùy hoặc lỗ, nhưng sẽ sớm tạo ra các lá hình thùy và hình lông chim khi chúng lớn lên. Mặc dù nó có thể phát triển rất cao trong tự nhiên, nhưng nó chỉ cao được từ 2 đến 3 m (6,6 và 9,8 ft) khi được trồng trong nhà. Các lá lớn (dài tới 1 m hoặc 3,3 ft), hình trái tim và hình lông chim. Cây càng già, lá càng được bao phủ bởi những lỗ thủng lớn.

Cây con dại mọc ở khu vực tối nhất mà chúng có thể phát triển cho đến khi chúng tìm thấy một thân cây để leo lên và  sau đó bắt đầu mọc hướng về phía ánh sáng. 

Cụm hoa được tô điểm bởi một vòng hoa màu trắng kem, đồng nhất, mịn như nhung, bao phủ, giống như một chiếc mũ trùm, hoa màu trắng hơi vàng cao 10 đến 15 cm (3,9 đến 5,9 in) và đường kính khoảng 3 cm (1,2 in). Hoa tự thụ phấn, chứa cả androecium và gynoecium. Vì chúng chứa cả hai cấu trúc nên loài cây này có thể tự thụ phấn.

QUẢ

Trái của Monstera deliciosa dài tới 25 cm (10 in) và đường kính 3–5 cm (1,2–2,0 in), trông giống như một bắp ngô màu xanh lá cây được bao phủ bởi các vảy hình lục giác. Khi quả chín, những vảy hoặc tiểu cầu này rơi ra khỏi quả, tạo ra một mùi hương nồng và ngọt. Mùi này đã được so sánh với sự kết hợp của dứa và chuối. Quả có thể ăn được và an toàn cho con người.

Quả của cây thuộc họ Araceae (họ Arum) thường chứa raphides và trichosclereids – cấu trúc hình kim của canxi oxalat. Ở Monstera deliciosa, trái cây chưa chín có chứa các cấu trúc tinh thể hình kim này có thể gây kích ứng miệng.

Phải mất hơn một năm để quả chín. Dấu hiệu quả chín là các vảy thấp nhất của nó bị vàng. Khi chín, tinh bột được lưu trữ trong quả xanh được chuyển hóa thành đường, tạo cho nó hương vị ngọt ngào. Cơ chế này có thể so sánh với cách chuối chín. Mùi trái cây bắt đầu rất thơm khi nó chín một nửa. Thời gian trôi qua và trái cây tiếp tục chín, mùi sẽ càng nồng. Tuy nhiên, sau khi trái cây chín hoàn toàn, mùi hương sẽ giảm đi nhanh chóng.

PHÂN BỔ VÀ PHÁT TRIỂN

Loài cây này sống trong các khu rừng nhiệt đới ẩm, ở vùng đất thấp và núi trung bình, ở cực nam Mexico và cả ở Belize, Honduras, El Salvador, Costa Rica, Guatemala và Panama. Hạt giống rơi xuống đất, sau đó cây con bò lên (quang hướng âm – negative phototropism, chọn chỗ tối để phát triển) cho đến khi chúng gặp một cây để bám vào và leo lên. Nhiều rễ liền kề cho phép cây bám vào vật chủ mới và vươn ra chỗ có ánh sáng (mặc dù nó hiếm khi phát triển trong ánh nắng đầy đủ và thích ánh sáng tán xạ bởi tán lá). Cây dại cũng có thể được tìm thấy ở các vùng khác của Bắc Mỹ (Florida), Châu Á (Malaysia, Ấn Độ), Úc và phía tây Địa Trung Hải (Sicily, Bồ Đào Nha, Morocco, Madeira).

NUÔI TRỒNG

Monstera deliciosa thường được trồng ngoài trời làm cây cảnh ở vùng nhiệt đới và cận nhiệt đới. Cây cần nhiều không gian và đất tơi xốp (có nhiều công thức trộn đất và giá thể đã được chia sẻ). Nếu nó mọc dưới đất, tốt hơn là nên trồng gần một cây lớn, nơi nó có thể leo lên, nếu không phải làm trụ hoặc giàn. Chỉ cần tưới nước vừa phải để giữ cho đất hơi ẩm. Độ cứng của nó là 11 (có nghĩa là lạnh nhất ở −1 ° C hoặc 30 ° F). Nó không thể chịu được những nhiệt độ này trong  vài giờ, nhưng nó có thể sống bên ngoài ở một số vùng nhất định (bờ biển Địa Trung Hải, Brittany). Tốt hơn là nhiệt độ tối thiểu ổn định ít nhất là 13–15 ° C (55–59 ° F) để cho phép cây sinh trưởng liên tục. Sự tăng trưởng chấm dứt dưới 10 ° C (50 ° F) và cây dễ bị chết bởi sương giá. Nó cần tiếp xúc ánh sáng mạnh, nhưng không nên là nắng trực tiếp quá lâu trong ngày. 

Buộc một loài Monstera deliciosa ra hoa bên ngoài môi trường sống nhiệt đới điển hình của nó là một điều khó khăn. Cần đáp ứng các điều kiện cụ thể để cây ra hoa. Tuy nhiên, trong môi trường sống nhiệt đới và cận nhiệt đới, cây ra hoa dễ dàng. Trong điều kiện lý tưởng, nó ra hoa khoảng ba năm sau khi trồng. Cây có thể được nhân giống bằng cách giâm cành (cutiings) một cây trưởng thành hoặc bằng cách chiết cành (air layering) 

Ở những khu vực mà nó mọc tự nhiên, Monstera deliciosa được coi là một món ngon do hương vị ngọt ngào và kỳ lạ của nó. Quả có thể chín bằng cách cắt khi những vảy đầu tiên bắt đầu rụng và quả bắt đầu có mùi thơm. Nó được gói trong một túi giấy và bảo quản cho đến khi các vảy bắt đầu bong ra. Sau đó, vảy được phủi hoặc rơi đi để lộ phần thịt bên dưới có thể ăn được. Phần thịt, tương tự như dứa, có thể được cắt bỏ lõi và ăn. Nó có vị trái cây tương tự như mít và dứa (có người lạ nói là pha giữa chuối và dứa). Những quả xanh chưa chín có thể làm rát cổ họng và mủ của lá và dây leo có thể gây mẩn ngứa trên da, vì cả hai đều chứa kali oxalat. Vì vậy chỉ nên ăn khi quả đã chín. Các sợi đen trên quả dễ gây kích ứng có thể được quét sạch bằng cách thoa một ít nước cam quýt.

Đặc tính kiến ​​trúc, dễ trồng và chịu được nhiều điều kiện làm cho nó trở thành một loại cây lý tưởng để trồng trong nhà. Vì lý do này, nó là một loại cây phổ biến cho gia đình hoặc văn phòng trên khắp bán cầu bắc ôn đới. Nó thích ánh sáng gián tiếp sáng và nhiệt độ 20–30 ° C (68–86 ° F). Hoa hiếm khi ra khi cây được trồng trong nhà.

Tại Vương quốc Anh, Monstera deliciosa và giống đột biến Monstera deliciosa ‘Variegata’ đã nhận được Giải thưởng Công viên Vườn của Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia (Royal Horticultural Society’s Award of Garden Merit.)

CÔNG DỤNG KHÁC

Rễ không khí được sử dụng làm dây thừng ở Peru, và làm giỏ ở Mexico. Ở Martinique, rễ được sử dụng để làm thuốc chữa rắn cắn.

Monstera deliciosa có thể sống được trong môi trường ánh sáng thấp, nhưng nếu được trồng trong môi trường ánh sáng trung bình đến cao, cây sẽ phát triển nhanh và khoẻ hơn. Chú ý là ánh sáng quá mạnh khi cây chưa thuần có thể làm cháy lá (ví dụ cây đang quen sống trong nhà mà để ra nắng to với thời gian quá dài ngay lập tức sẽ gây cháy lá, nhưng nếu đưa ra nắng từ từ với cường độ và thời gian tăng dần, lá mới của cây mọc ra sẽ chịu được nắng và không bị cháy). 

Dù trồng trong nhà hay ngoài ban công, ngoài vườn, hãy cố gắng để lá hưởng một chút nắng được lọc (nắng sáng sớm hoặc chiều muộn). Ánh sáng cao và vừa đủ sẽ khiến cho lá cây căng, không bị quăn và tránh các bệnh liên quan đến úng rễ và sâu bệnh do dư thừa nước gây ra. 

Nắng trực tiếp quá nhiều sẽ khiến cho lá bị cháy hoặc đầu lá chuyển sang màu nâu. Nếu lá có dấu hiệu chuyển nâu một số chỗ, hãy đưa cây tránh xa ánh nắng mặt trời. Những lá bị hỏng nên được cắt bỏ để cây dồn năng lượng ra lá mới đẹp đẽ và nguyên vẹn.

CÁC GIỐNG ĐỘT BIẾN

Hiện có nhiều giống Monstera deliciosa đột biến, mọi người có thể tham khảo thêm ở bài dưới này 

Cũng có một số nguyên nhân khác khiến cho lá cây Quái Vật Monstera deliciosa chuyển nâu, vấn đề này sẽ được đề cập ở phần bên dưới

Kinh nghiệm cá nhân mình vẫn tuân thủ cách tưới nước của các vườn ươm Trung Quốc: “Bất Can Bất Kiêu, Kiêu Tắc Kiêu Thấu“. Theo kinh nghiệm cá nhân, đối với Monstera deliciosa, chỉ nên tưới nước khi đất khô tầm 2cm từ bề mặt trở xuống. Đã tưới là phải tưới đẫm (100% đất phải được thấm nước), cách dễ nhất là nhúng cả chậu cây vào đất để nước thấm dần lên từ lỗ của chậu cây từ từ lên bề mặt). Và điều quan trọng nhất là sau khi tưới thì nước phải thoát hết ra khỏi lỗ của chậu cây. Tuyệt đối không để cây “ngồi trong nước” trong thời gian dài với phần rễ bị “ngồi trong nước” quá nhiều vì rất dễ gây úng rễ. 

Sai lầm chết người nhưng lại rất thường gặp trong việc tưới nước các loài cây cây trong nhà nói chung và cây Quái Vật Monstera deliciosa là: Tưới nước theo lịch trình cố định, ví dụ: 5 ngày 1 lần hay 1 tuần 3 lần. Việc bất chấp đất còn khô hay ẩm mà vẫn cứ tưới là một điều nguy hiểm vô cùng. Đất chưa khô mà vẫn liên tục tưới sẽ dẫn đến thối rễ, nấm mốc và một loạt các vấn đề khác. Hãy kiểm tra đất trước khi tưới, chỉ tưới khi khô (Bất Can Bất Kiêu) và đã tưới là phải thấm hết và thoát hết nước (Kiêu Tắc Kiêu Thấu). 

Đối với các loài Monstera nói chung, việc để cây hơi khô 1 tý sẽ an toàn hơn là đất hơi sũng. Khô có thể chữa được chứ úng thường gây thối rễ và không thể cứu được cây. 

Một số tips (mẹo) khi tưới nước cho Monstera deliciosa: 

• Hãy tưới nước đẫm 100% để làm ẩm toàn bộ đất và rễ
• Nên để nước trong xô qua đêm để nước thoát bớt hoặc hết các hoá chất có hại. 
• Luôn tưới nước có cùng nhiệt độ với môi trường để tránh gây stress rễ (do sốc nhiệt độ).
• Không bao giờ được để cây ngồi trong nước (tức là phần đáy chậu ngập nước)
• Mùa đông luôn tưới ít nước hơn. 
• Luôn kiểm tra đất trước khi tưới và chỉ tưới khi đất khô 2cm từ bề mặt trở xuống. 

Nhiệt độ lý tưởng cho các loài Monstera theo nhiều tài liệu là từ 65°F cho đến 80°F (18° – 27°C), nhưng theo kinh nghiệm cá nhân mình thấy có lẽ 18° – 28°C là khung nhiệt độ tuyệt vời nhất. Nhiệt độ trung bình trong phòng rất thích hợp để các loài Quái Vật Monstera phát triển. Cố gắng đặt cây ở vị trí nhiệt độ ổn định. Điều này có nghĩa là nên để Monstera deliciosa của bạn  tránh xa những khu vực hấp thụ nắng gắt, gần bộ tản nhiệt hoặc nơi có gió lùa cũng như luồng không khí thổi ra từ điều hoà. Việc này sẽ tránh việc cây bị căng thẳng.

Monstera deliciosa rất nhạy cảm với việc thay đổi nhiệt độ đột ngột. Nếu cây gặp nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh một cách bất ngờ, lá sẽ có xu hướng quăn lại. Trường hợp gặp phải gió lạnh, lá của chúng có thể bắt đầu héo hoặc rũ xuống.

Nhiệt độ tối thiểu cho các loài Monstera thường chỉ là 10°C. Nếu nhiệt độ xuống thấp hơn nữa, cây có thể chịu những tổn thương vĩnh viễn và chết nếu tiếp tục bị bỏ quên ngoài giá rét. Kinh nghiệm cá nhân là nên mang cây vào trong nhà hoặc che chắn cho cây khi nhiệt độ xuống dưới 60°F (15°C).

Ngoài ra, một lần nữa cần lưu ý về nhu cầu ánh sáng của các loài Monstera khi được trồng ở ban công, hiên nhà. Đặt ở nơi có ánh sáng tốt, nhưng tránh ánh nắng mặt trời trực tiếp. Sân vườn quay về hướng Đông là lý tưởng nhất. Nếu vườn nhà anh chị em quay về hướng Nam, hãy đảm bảo Monstera deliciosa chỉ nhận được ánh sáng mặt trời le lói, lốm đốm xuyên qua các vạt cây, mái che hoặc ánh sáng mặt trời qua tôn, kính mờ trong khoản thời gian từ 11h sáng đến 3 chiều. Nếu vườn quay về hướng Tây hoặc Bắc thì nhất định phải che bằng các loại lưới cản sáng.

Luôn giữ độ ẩm cao khi trồng các loại đuôi Công trong nhà. Một cách tăng độ ẩm không khí quanh cây kinh điển là phun sương cho lá, sử dụng máy làm ẩm phòng hoặc đặt cây trên các loại khay giữ ẩm. Nhóm các cây Monstera gần nhau cũng giúp giữ ẩm cho cả cụm cây khi trồng trong nhà.

Không khí trong nhà thường có xu hướng quá khô đối với các loài cây nhiệt đới ưa ẩm. Vào mùa đông khi mọi người hay bật điều hoà nóng hoặc sưởi, việc duy trì độ ẩm phù hợp có thể là một thách thức rất lớn. Vào mùa hè nóng nực, không khí trong phòng cũng có thể bị khô một cách nhah chóng. Việc duy trì độ ẩm thích hợp sẽ giúp cho các giống cây Monstera deliciosa không bị quăn lá hoặc rũ xuống.

Một số mẹo để đảm bảo độ ẩm cao:

• Phun sương (Misting): Đổ đầy nước vào bình xịt. Nên phun sương càng mịn càng tốt và phun xung quanh cây. Cố gắng tránh phun trực tiếp lên lá, nước đọng trên lá có thể gây ra các vết sẹo trên lá sau này (do các khoáng chất thừa trong nước sẽ làm tổn thương lá tạo thành các vết bỏng, sẹo).
• Máy tạo độ ẩm (Humidifier): Nếu bạn có nhiều cây trong nhà trong một phòng, sử dụng máy tạo độ ẩm sẽ dễ dàng đạt được độ ẩm phù hợp. Thiết bị nên tự động giữ cho độ ẩm không khí luôn ở mức lớn hơn 50%.
• Khay giữ ẩm (Humidifying tray): Đặt một lớp sỏi hoặc đá vụn vào khay sâu. Đổ đầy nước sao cho ngập gần hết viên sỏi (không ngập quá chiều cao của sỏi). Đặt các chậu Monstera deliciosa lên khay, đảm bảo đáy chậu không ngập trong nước. Sự thoát hơi nước từ khay sẽ làm độ ẩm quanh cây tăng một cách tự nhiên.
• Nhóm các cây đứng gần nhau (Grouping plants): Thực vật sẽ tạo ra độ ẩm khi chúng “thở”. Việc nhóm các cây đứng sát nhau sẽ tăng độ ẩm của cả khu vực và giúp cây phát triển.

Hãy trồng Monstera deliciosa trong hỗn hợp giá thể thoát nước tốt. Điều tồi tệ nhất đối với các cây trồng trong nhà là để chúng trồng trog đất bị úng nước. Có nhiều công thức đất trồng khác nhau, nhưng nên chọn các loại giá thể thoát nước tốt như: Mụn dừa, peating moss, đá perlite, trấu hun,… Kết hợp những loại giá thể này sẽ tạo ra hỗn hợp thoát nước tốt mà vẫn giữ được độ ẩm cao.

Những thành phần khác để tạo ra hỗn hợp giá thể hoàn hảo là: Charcoal, coco coir hoặc orchid bark. Bên nước ngoài họ hay mua giá thể trộn sẵn, ví dụ sản phẩm African Violet Mix. Điều quan trọng là hỗn hợp đất phải đảm bảo: Màu mỡ (fertile), giữ ẩm tốt (moisture) và thoát nước tốt (drain well).

Có một số mẹo có thể hữu ích trong việc cải thiện chất lượng đất:

• Đảm bảo chậu có nhiều lỗ thoát nước hoặc dùng chậu đất nung (loại vật liệu có khả năng thẩm thấu nước qua thành chậu thông qua hiện tượng mao dẫn)
• Đặt một lớp đá cuội ở dưới đáy chậu để cải thiện khả năng thoát nước và thoáng khí.
• Đất trong chậu đất nung sẽ thoát nước tốt hơn và khô nhanh hơn so với các loại chậu nhựa và gốm.

Dưới đây là một ví dụ trộn giá thể để trồng Monstera deliciosa đáp ứng 3 tiêu chí (Màu mỡ – Giữ ẩm tốt – Thoát nước tốt):

• Vỏ gỗ thông vụn
• Xơ dừa vụn
• Các loạn hỗn hợp đất trồng cây Indoors (như mình hay dùng tribat + trấu hun)
• Phân tan chậm
• Xác rêu (peating moss)
• Đá perlite 

Là một trong những loài cây houseplants tương đối dễ chăm khi đặt trong nhà, Monstera deliciosa hiếm khi cần cắt tỉa. Các lá hình trái tim hoặc thủng lỗ hoặc xẻ chân chim mọc trên thân đơn, ít phải can thiệp cắt tỉa (pruning). Thời điểm duy nhất cần xuống tay là khi anh chị em muốn loại bỏ lá hỏng, lá vàng và nâu. Công việc khá đơn giản: Cắt lá ở vị trí cuống lá nối với thân. Hãy sử dụng kéo sắc và đã được vô trùng để đảm bảo vết cắt không bị dập hoặc nhiễm trùng gây thối thân.

Monstera deliciosa nên được sang chậu (repotted) khi bạn cảm giác cây và bầu rễ bắt đầu to hơn chậu. Thông thường, nếu chậu đủ lớn, một cây thuộc loài Monstera sẽ phát triển tốt trong vòng 1 năm, thậm chí hơn. Nên sang chậu cho cây vào mùa xuân. Bạn nên thay giá thể mới để rễ cây có thêm không gian phát triển và xử lý các vấn đề nấm mốc trong đất cũ. 

Thời điểm tốt nhất để sang chậu Monstera deliciosa là vào mùa phát triển của chúng: Đầu xuân đến cuối hè. 

Cách sang chậu cây [acf field=”loai”]:

• Nhẹ nhàng nhấc cây ra khỏi chậu
• Lắc để cho đất rụng ra khỏi rễ và dùng vòi nước để phun đến khi rễ không còn dính đất.
• Kiểm tra rễ xem có bất kỳ dấu hiệu nào của nấm, bệnh hoặc côn trùng có hại không. Nếu có hãy loại bỏ phần rễ hòng.
• Chọn bầu mới to hơn 5cm so với chậu hiện tại.
• Lấp đầy đáy bằng một lớp sỏi to.
• Đổ giá thể đầy 1/3 chậu.
• Đặt cây vào chậu.
• Lấp đầy các khoảng trống với hỗn hợp đất mới.
• Tưới đẫm nước và đặt ở nơi có ánh sáng tốt (không có nắng trực tiếp)
• Nếu bạn sang chậu mà vẫn dùng chậu cũ, hãy rửa sạch chậu cũ bằng nước xà phòng và cắt tỉa 1/3 độ dài của rễ. Cách sang chậu này sẽ ngăn không cho Monstera deliciosa phát triển lớn hơn và giúp rễ có đủ không gian phát triển. 

Hãy bón phân cho các cây Monstera deliciosa mỗi 4 tuần một lần trong suốt mùa sinh trưởng – từ mùa xuân đến cuối mùa hè. Nên sử dụng các loại phân bón cân bằng phù hợp với các loại cây trong nhà và theo kinh nghiệm cá nhân của mình thì nên pha loãng theo 1/4 liều lượng trên nhãn chỉ dẫn. Tuyệt đối tránh bón phân quá liều, nếu không cây có thể bị lêu ngêu (thân dài nhanh, lá thưa) (leggy), cháy rễ (root burn) hoặc thậm chí là tử vong.

Một điều rất cần lưu ý là tuyệt đối không bón phân cho cây trồng trong nhà (houseplants) trong suốt mùa đông. Hều hết các cây indoor bản địa của vùng nhiệt đới đều sẽ ngủ đông (dormant) trong suốt mùa lạnh và không cần bất cứ loại phân bón nào.

Một mẹo nhỏ cần nhớ khi trồng các giống Monstera deliciosa trong nhà là thỉnh thoảng nên rửa sạch đất. Cây trồng trong chậu thường có xu hướng tích tụ muối khoáng (buildup of minerals salts). Ngay cả khi bạn bón cây đúng cách, lượng phân dư thừa vẫn có thể tích tụ. Để cây mọc một cách khoẻ mạnh, hãy rửa trôi (flush) đất theo cách này:

• Đặt chậu cây vào bồn rửa mặt hoặc bồn tắm, hoặc xô, chậu.
• Nhẹ nhàng phun nước đẫm chậu liên tục từ 2 cho đến 3 phút để rửa trôi bớt muối.
• Để cho chậu thoát hết nước hoàn toàn.
• Sau khi rửa trôi đất, hãy đợi cho giá thể khô 1cm từ trên bề mặt xuống rồi mới tưới tiếp. Sau đó vài tuần hẵn tiếp tục bón phân.

• Sâu, bệnh ở Monstera deliciosa rất giống ở cây Rosemary: Tham khảo thêm TẠI ĐÂY ạ!

Có nhiều cách để nhân giống loài Monstera deliciosa:

• Nhân giống bằng hạt
• Nhân giống bằng cách cắm cành cuttings vào nước
• Nhân giống bằng cách cắm cành cuttings vào hỗn hợp giá thể  
• Nhân giống bằng cách chiết cành
• Nhân giống bằng cách tách các cụm cây con (divisions) và trồng thành cây độc lập. 

Thời điểm nhân giống rất quan trọng. Cũng giống như đa số các loại cây trog nhà khác, Monstera deliciosa  tốt nhất nên được nhân giống trong mùa sinh trưởng (Mùa xuân, mùa hè và mùa đông). Theo kinh nghiệm của Codai.net thì nhân giống vào mùa hè là tốt nhất. 

Do là cây bản địa của vùng nhiệt đới, Monstera deliciosa ưa thích cái nóng của mùa hè và độ ẩm cao. Để tránh cây bị cháy nắng, đừng để chúng chịu nắng trực tiếp nguyên ngày. Ánh sáng mạnh và gián tiếp là tốt nhất. Hãy mô phỏng môi trường của rừng mưa nhiệt đới để cây ổn định trước khi tiến hành nhân giống. 

Nhân giống bằng hạt

Đây là cách khó, lâu và tỷ lệ thành công tương đối thấp. Tuy nhiên nếu anh chị em vẫn muốn thử thì cũng rất đáng để “vọc”. Hiện đã có rất nhiều vườn, website, trang thương mại điện tử bán hạt cây Monstera deliciosa với giá hợp lý (dĩ nhiên quá trình chuyển về hạt hỏng hoặc chết thường xuyên diễn ra do nhiều nguyên nhân). Hạt Monstera deliciosa sẽ có hình dạng như bên dưới

Đầu tiên, hãy ngâm hạt khoảng 12 giờ trong nước ấm. Hạt sẽ phồng lên một chút. Sau đó gieo hạt vào một ít đất và giữ ẩm cho đất. Sẽ hữu ích nếu bạn làm điều này trong một căn phòng ấm áp và không cần quá nhiều ánh sáng (vì vậy đừng đặt nó dưới ánh sáng mặt trời trực tiếp). Một cây con Monstera chưa thành niên dù sao cũng bắt đầu phát triển trong bóng tối. Sau 10 ngày đến ba tuần, một cây non nhỏ sẽ trồi lên khỏi đất. Sẽ mất khá nhiều thời gian trước khi nó có được những chiếc lá đặc trưng!

Nhân giống bằng cách cắm cành cuttings vào nước 

Dưới đây là một số hình ảnh hướng dẫn cách nhân giống Monstera deliciosa bằng các cách cắt cuttings (cành giâm chứa nodes – mắt, mấu) vào nước (Hình ảnh mình sử dụng của một người bạn tại bybrittanygoldwyn.com).

Khi nhân giống bằng cách này, không đơn giản chỉ là cắt ngọn cây rồi cắm xuống nước. Ngọn sẽ không ra rễ nếu không có nodes (mắt, mấu). Các rễ không khí cực kỳ hữu ích trong cách nhân giống này. Một cành cuttings có nodes mang sẵn rễ không khí dài sẽ giúp cho cành cuttings tăng tốc trong việc ra rễ rất nhiều.