Callisia repens Pink Lady ‘Violet’: Chăm sóc và nhân giống! (Pink Lady Roselings ‘Violet’)

Trước khi bắt đầu bài viết này, anh chị có thể tham khảo danh sách các loài (species) và giống (cultivar) của chi Callisia TẠI ĐÂY ạ. Đây là một chi thú vị, không có quá nhiều loài, giống nhưng lại nổi bật với một số loài cực kỳ đẹp và nổi tiếng như: Callisia repens ‘Pink Lady’ hay Callisia repens ‘Bianca’.

Được mệnh danh là Công Chúa trong các tác phẩm Mini hiện đại (Mini Bonsai, Mame Bonsai, Saikei,…) khi làm các cây phủ nền hoặc xen kẽ, thậm chí là cây chủ đạo, Callisia repens Pink Lady thực sự là một loài cây đáng được sưu tầm và trồng, cũng như nhân giống trong vườn của anh chị em và là một phiên bản thu nhỏ tuyệt vời của loài cây “trending” một thời Tradescantia fluminensis. 

Giới thiệu

• Tên khoa học: Callisia repens Pink Lady
• Tên thường gọi: Turtle Vine Pink Lady, Turtle Vine, Pink Lady Roselings
• Tên tiếng Việt: Pink Lady, Cầu Vồng Mini, Cây Tổ Ong Pink Lady ‘Violet’
• Tên tiếng Trung:  彩虹怡心草 (Cǎihóng yí xīn cǎo) – Thái Vồng Di Tâm Thảo 

Callisia là một chi thực vật có hoa thuộc họ Tradescantia (còn gọi là spiderwort) (Chú ý họ Cỏ Nhện này không liên quan gì đến cây cỏ Lan Chi, còn gọi là cây Nhện, cây mẫu tử thuộc chi Chlorophytum (xem danh sách các loài thuộc chi này TẠI ĐÂY ạ). Các loài trong chi này bên Tây gọi chung là roselings. Đây là một cây bản địa của vùng Tây Bán Cầu (Western Hemisphere) kéo dài từ phía Nam của Hoa Kỳ cho đến Argentina. Em cứ nhấn mạnh cây Callisia repens Pink Lady đẹp vì bản thân tên của chi Callisia xuất phát từ một từ trong tiếng Hy Lạp là καλλον (kallos) (có nghĩa là “beauty” – “người đẹp”). 

Một số loài của chi Callisia có thể gây ra dị ứng (allergic reactions) ở vật nuôi (đặc biệt là chó và mèo), triệu chứng là da ngứa, mẩn đỏ. Với người thì mình trực tiếp nhân giống nhiều cây, nhiều lần và thấy không gây ngứa da như các loài cây thuộc chi Môn Trường Sinh Dieffenbachia (gây ra bởi Canxi Oxalat không hoà tan nằm trong mọi bộ phận của cây).

Callisia repens Pink Lady là một giống cây mọng nước (succulents). Đây được nhiều tài liệu coi là một cây mọc chậm và có thể dài tối đa 10cm. Điều này thì cần xem lại vì ngay ở chuỗi ảnh hướng dẫn nhân giống Pink Lady roselings bên dưới anh chị em có thể bắt gặp một chậu cây mà chiều dài nó phải lên đến 20 – 30cm. Về kết luận đây là một cây mọc chậm (low-growing) thì em xác nhận, từ lúc cắt ngọn cắm xuống đến lúc bám rễ và dài ngọn, lan ra thực sự tốn quá nhiều thời gian chăm sóc. Lá cây rất nhỏ, bề mặt sáp, dài tầm vài mm đến 2cm và có nhiều màu. Chủ yếu trên lá sẽ có màu xanh, hồng và màu kem (một vài trường hợp sẽ có màu trắng). Cây ra hoa màu trắng nhỏ, thường là vào cuối xuân đầu hè. 

Thông số chăm sóc

• Ánh sáng: Callisia Repens Pink Lady là một giống ưa ánh sáng mạnh. Cây hợp môi trường có ánh sáng từ mạnh đến nắng trực tiếp. Trồng trong môi trường ánh sáng thấp, cây có xu hướng dài hơn, các tầng lá cách xa nhau và mất đi vẻ rậm rạp, um tùm, bên cạnh đó các phần màu xanh trên lá sẽ có xu hướng phát triển nhiều hơn. Trong môi trường ánh sáng mạnh (nắng trực tiếp), cây có xu hướng mọc thấp, lá dày, đan xen nhau, trên lá các mảng màu trắng, hồng sẽ phát triển nhiều hơn màu xanh.
• Tưới nước: Cũng như các loài cây mọng nước khác, Callisia Repens Pink Lady cần một chế độ tưới nước phù hợp. Cách tưới nước cho loại cây này khá giống ở cây Babysun Rose – Aptenia cordifolia (xem thêm TẠI ĐÂY ạ). Đó là: Chỉ tưới khi đất có dấu hiệu khô hẳn trên bề mặt. Đã tưới phải đẫm và nhất định không được để nước sũng trong chậu. Nên chú ý không để lá cây đọng nước nếu trồng trong các khu vực không thoáng khí (nếu thoáng khí thì có thể để đọng nước được vì gió sẽ làm nước đọng bốc hơi nhanh, không gây ủng lá và cành). Ở giống cây này, thà đất khô hơn chứ không nên để đất quá ẩm hoặc sũng. Quá ẩm cực dễ sinh Spider Mites, kẻ thù truyền kiếp của các loài cây mọng nước (succulents). Cách tưới an toàn nhất là nhúng cả chậu cây (chỉ nhúng đến mép chậu, không nhúng cả cây) vào xô nước tầm 1 phút rồi nhấc lên, để ráo nước và để lại vị trí cũ. (Đây gọi là cách tưới soaking).
• Hỗn hợp đất và giá thể: Liên quan đến chế độ tưới nước thì đất và giá thể cũng nên phù hợp. Nhất định nên dùng đất hoặc giá thể dạng nhẹ, thoát nước nhanh. Ví dụ anh chị em có thể tham khảo bài các công thức đất dành cho cây Hương Thảo Rosemary (xem các công thức đó TẠI ĐÂY ạ), các công thức đó áp dụng cho Pink Lady Roselings em thấy số dách luôn! 
• Độ ẩm: Do là một loài succulents (thân mọng nước) nên bản thân cây đã luôn có đủ nước để đề phòng mọi trường hợp thiếu nước, vì vậy cây có thể sống được ở môi trường độ ẩm thấp. Và kinh nghiệm của em thấy tầm 40% – 50% là tuyệt vời nhất, cây sẽ vô cùng happy! 
• Phân bón: Em chuyên dùng phân hữu cơ, thi thoảng mới dùng phân đầu trâu mua trên shopee. Phân hữu cơ là ngâm các loại bã hoa quả, xác hoa quả xay, ép vào 1 xô có nắp cho nó ra nước rồi chắt nước đó tưới vào cây. Em thấy tốt vô cùng tận mà không có các hiện tượng quá liều, sốc cây. Đặc biệt là nếu chơi các loại phân NPK thì anh chị em nên chọn loại có hàm lượng N thấp, vì N cao là một trong các nguyên nhân khiến lá cây hỏng màu, thường lá ra màu xanh nhiều hơn hồng và trắng (vốn là 2 mảng màu tuyệt vời gắn liền với cái tên Pink Lady). Đây cũng là một trong 3 nguyên nhân lý giải tại sao cùng 1 giống cây Caladium (thậm chí xẻ ra từ 1 củ) mà mỗi cây ra một màu khác nhau. (Chuyên gia cây cảnh Neil Sperry đã lý giải điều này trong 1 bài phỏng vấn, xem thêm TẠI ĐÂY ạ). 
• Nhiệt độ: Cũng như đa số các loài cây mọng nước khác, Pink Lady Roselings rất hợp với vùng khí hậu nóng. Chúng phát triển mạnh, nhanh và ra hoa ở ngưỡng nhiệt độ 22 – 32 độ C. Nó có thể chịu được nóng hơn kha khá, miễn là không để đất khô quá lâu (Tuy là cây mọng nước nhưng vì là loại cây mini, cành nhỏ, lá nhỏ nên sức chịu đựng của nó cũng ít dẻo dai hơn các loài cây lá to cứng cáp hơn).

Nhân giống Callisia repens Pink Lady

Theo nhiều tài liệu em đọc qua thì có 3 cách để nhân giống Pink Lady Roselings nói riêng và cây trong chi Callisia nói chung:

• Nhân giống bằng hạt (seeds): Đây là một phương pháp khó, mình chưa từng thử nghiệm và nhiều anh em bên các diễn đàn nước ngoài cũng chia sẻ không khuyến khích. 
• Nhân giống bằng cách tách Offsets (tách 1 bộ phận cây nhỏ gồm đầy đủ rễ, thân lá ra khỏi cây to), cách này tương đối giống cách tách divisions ở các cây thuộc chi Ctenanthe (xem thêm tại Cách nhân giống cây Ctenanthe) bài hoặc tách Tuber ở các loài Caladium (xem thêm bài Cách nhân giống cây Caladium Strawberry Star) 
• Nhân giống bằng giâm cành (cuttings). Đây là cách mình hay dùng nhất và thấy hiệu quả nhất, đặc biệt khi có dàn cây bố mẹ khủng thì đó là một nguồn cung cấp cuttings tuyệt vời. Mình xin mượn một chuỗi ảnh của mấy người bạn Trung Quốc (Team Offwork Creation) để minh hoạ cho cách nhân giống này. Chuỗi bài dùng cây Callisia repens thường, tuy nhiên Callisia repens Pink Lady có thể áp dụng 100% các bước. 

Trước khi bắt đầu chuỗi ảnh minh hoạ cách nhân giống bằng cách giâm cành (cuttings), em xin khoe 1 số chậu cây Callisia repens Pink Lady ‘Violet’ (giống thuần khí hậu miền Bắc Việt Nam, có xu hướng mọc thấp, lan về chiều rộng và có màu hồng, tím rực rỡ hơn so với Pink Lady truyền thống) em đã giâm thành công:

Hết màn khoe khoang, em xin chuyển sang phần hướng dẫn các bước nhân giống Callisia repens nói chung bằng hình ảnh:

Chúc cả nhà có được những chậu Callisia Repens Pink Lady thật đẹp nhé!!!!

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác