Saburo Kato (15/05/1915 – 08/02/2008) – Tinh thần và Linh hồn của Bonsai Quốc Tế

• Bài viết của: David W. Fukumoto

Tin tức về sự ra đi của bậc thầy Saburo Kato đã lan truyền khắp thế giới qua email và internet, đồng thời báo hiệu sự kết thúc của kỷ nguyên đầu của Bonsai  quốc tế. Ông là một bậc thầy về Bonsai, nhà triết học và là người cố vấn quan trọng nhất của tôi. Có rất ít người cam kết với Bonsai như tôi và Saburo Kato đã chỉ cho tôi cách trở thành một chuyên gia Bonsai thực sự.

Gia đình Kato đã tạo ra Làng Bonsai Omiya (Omiya Bonsai Village) và một ngành công nghiệp quốc tế. Họ đã đưa cây Bách Xù Ezo (Ezo Spruce) vào trồng thành công bằng cách thay thế giá thể tốt cho rêu spaghnum thối rữa để cải thiện sức khỏe cây trồng. Họ nhấn mạnh rằng Bonsai cần tình yêu nghệ thuật và một sự cam kết với sức khỏe của cây cối. Họ đã mang đến tính nhân văn cùng tính chính trực thanh lịch cho một thị trường ngách rồi tạo ra sự thu hút, yêu thích và quyết tâm sở hữu một cây Bonsai của người tiêu dùng.

Tôi là một người chia sẻ kiến ​​thức và giấc mơ về một ngành công nghiệp vườn ươm xuất khẩu được chứng nhận, vận chuyển cây chưa tạo hình và cây Bonsai đã được chuẩn bị sẵn của Hawaii đến khắp nước Mỹ. Fuku-Bonsai tập trung vào các loại cây trồng trong nhà dẻo dai, phù hợp với chất trồng bầu tổng hợp không chứa đất sét. Vì vậy, ngay từ đầu, cuộc sống chuyên nghiệp của tôi đã theo sau ông ấy.

MỘT LỜI HỨA TUYỆT VỜI!

Kato đã sống qua địa ngục của Thế chiến thứ hai và tình yêu Bonsai sâu sắc của ông là một công cụ trong việc khôi phục Bộ sưu tập Hoàng gia và kết nối với lực lượng chiếm đóng của Mỹ để dạy Bonsai cho mọi người. Với bản tính tốt bụng và hiền lành của mình, ông đã xây dựng mối quan hệ rất bền chặt với những người đam mê khác trước tiên trên khắp Nhật Bản, đóng vai trò quan trọng trong việc củng cố Hiệp hội Bonsai Nippon và triển lãm cây cảnh tại Japan Expo 70. Tại đây, ông đã gặp Haruo Kaneshiro và Masako Kaneshiro ở Hawaii; và thông qua họ và những người khác, đã học được những cách thức phương Tây để trở thành một nhà lãnh đạo Bonsai quốc tế có tầm ảnh hưởng và truyền cảm hứng.

Ông đã liên hệ với John Yoshio Naka ở California, Paul Lesniewicz của Đức, Nikuj Parekt của Ấn Độ, Yee-sun Wu của Hồng Kông, Tiến sĩ John Creech ở Washington D.C. và Ted Tsukiyama ở Hawaii. Theo thời gian, tôi đã trở thành một phần của vòng tròn những người theo đuổi Bonsai này, những người đã tạo ra Thời đại Bonsai Quốc tế. Thế hệ chiến tranh thế giới thứ hai vĩ đại nhất đã đặt cuộc chiến sau lưng họ, những cựu thù cũng như đồng minh đã cùng nhau phát triển Bonsai trên khắp thế giới!

Bạn gia đình của Kato, Kaichi Ito, đang học ở Hawaii và trở thành một mắt xích quan trọng khi Kaneshiros và Ted Tsukiyama trở thành liên lạc viên của Hawaii cho những giấc mơ của Kato. Chuyến thăm đầu tiên của nhóm chúng tôi đến Mansien-en vào năm 1977 là một sự mở mang ngoạn mục! Fuku-Bonsai chỉ mới bốn hoặc năm tuổi và sự hỗ trợ chuyên nghiệp cùng sự cố vấn tinh tế của Kato là vô giá cũng như quan trọng trong quá trình thành lập.

SỰ TRỢ GIÚP CỦA KATO

Kato đã mở cửa ở khắp Nhật Bản và chúng tôi được gặp những người thợ gốm giỏi nhất, những người làm phụ kiện, triển lãm, vườn ươm Bonsai, cũng như những người đã thu thập và cung cấp cây Bonsai gốc để chuẩn bị trồng tại ruộng. Chúng tôi đã nhận được một cái nhìn chi tiết về sự phân công lao động của ngành công nghiệp Bonsai theo định hướng thủ công của Nhật Bản và điều này đã giúp tôi thiết kế quy mô hoạt động cần thiết và tích hợp theo chiều dọc tất cả các chức năng trong Fuku-Bonsai như một cơ sở hoạt động độc lập của Hawaii.

Kato đã chỉ ra rằng các vườn ươm Bonsai cần một cấu trúc hướng về gia đình rất mạnh mẽ. Khi rõ ràng rằng những đứa trẻ nhà Fukumoto sẽ đi theo những con đường khác, một công ty đã được thành lập. Là những cổ đông lớn, những người thừa kế Fukumoto sẽ đóng một vai trò quan trọng trong tương lai khi chúng tôi phát triển đội ngũ nhân viên và quản lý chuyên nghiệp. Các vườn ươm Bonsai là một sự lãnh đạo của tổ chức và một cam kết của nhiều thế hệ!

Các chuyên gia Bonsai phải cung cấp khả năng lãnh đạo và hỗ trợ cho cộng đồng Bonsai và Kato đã xuất sắc. Sự hào phóng và nhiệt tình của cá nhân ông đã vực dậy ngành công nghiệp của họ thông qua nền kinh tế khó khăn sau chiến tranh. Khi Nhật Bản đạt được sự thịnh vượng, lời kêu gọi của ông về Bonsai như một công cụ cho hòa bình thế giới đã mang lại sự ủng hộ của chính phủ và nâng cao cộng đồng Bonsai vượt lên trên sự nhỏ bé của kinh doanh cá nhân và những thách thức kinh tế. Ông đã tiếp cận với toàn thể quốc gia của mình và nâng tầm vóc Bonsai như một nghệ thuật văn hóa nổi bật của Nhật Bản. Nhận thức được rằng mối quan tâm Bonsai của các lực lượng lao động Mỹ đã cứu Bonsai và mang nó qua những khó khăn sau chiến tranh, Kato đã đóng một vai trò quan trọng trong sự kiện Bi-centennial Bonsai Gift to the United States vào năm 1976. Ông đã làm những điều đúng đắn vì những lý do đúng đắn.

KHỞI ĐẦU CỦA BONSAI QUỐC TẾ

Vì vậy, khi Kato đưa ra lời kêu gọi khám phá việc thành lập một tổ chức bonsai quốc tế, Hawaii đã đáp lại với sự hỗ trợ đầy đủ và tạo ra một loạt hoạt động song song. Công ước Bonsai Thế giới (WBC) năm 1979 tại Osaka, Nhật Bản đã đặt nền móng cho sự thành lập năm 1989 của Liên đoàn Hữu nghị Bonsai Thế giới. Đại biểu của chúng tôi là Chủ tịch Hiệp hội Bonsai Hawaii Horace Clay (đồng thời là giáo sư làm vườn và là giám đốc sáng lập của Fuku-Bonsai Inc.). Hiệp hội Bonsai Hawaii đồng tài trợ cho Đại hội Bonsai Quốc tế 1980 (IBC) mang tính bước ngoặt tại Waikiki, tổ chức cùng Bonsai Clubs International với chủ đề: “Bonsai, Nhịp cầu đến tình hữu nghị quốc tế!”

Trong hai năm trước IBC 80, tôi đã tiếp xúc trực tiếp và biết người đàn ông vĩ đại này. Chuyến thăm đầu tiên của anh đến Fuku-Bonsai với bà Kato và Haruo “Papa” Kaneshiro (Haruo Kaneshiro) là sau khi không tìm thấy bất kỳ tài liệu trình diễn phù hợp nào trên Oahu. Với Papa thông dịch, Kato đã hỏi rất nhiều câu hỏi về suy nghĩ của tôi đối với Bonsai quốc tế.

Một mình trong vườn ươm, chúng tôi có thể giao tiếp và ông ấy rất thích những thử nghiệm penjing (bồn cảnh) thuở ban đầu của tôi. Đối với phần trình diễn của mình, ông ấy rấ thích những cây Weeping Banyans (Ficus benjamina) mặc dù chúng mới chỉ vài tuổi. Ông ấy muốn tôi cố gắng hết sức. Để cung cấp số lượng lớn cây cần thiết, chúng tôi đã tách các tác phẩm trồng theo nhóm hoặc phong cách rừng và chuẩn bị chúng như những cây trong chậu riêng lẻ cho bài thuyết trình IBC 80 của ông.

MỘT KHỦNG HOẢNG MANG TÍNH TỔ CHỨC!

Khoảng một năm trước IBC 80, tôi nhận được một cuộc gọi để tham dự một cuộc họp “khẩn cấp” ở Honolulu với Saburo Kato. Ở đó, tôi được biết Kato đã xin phép rút lại việc chấp nhận trở thành người trình diễn chính và Hiệp hội Bonsai Hawaii “chính thức” mời “Hiệp hội Bonsai Nippon (NBA) tham gia đại hội với tư cách là một tổ chức và chỉ định một đại diện để trình diễn. ” Trong khi Hawaii có mối liên hệ trực tiếp với Saburo Kato, ông cảm thấy rất rõ rằng việc thiết lập mối quan hệ chính thức chặt chẽ giữa các tổ chức bonsai quan trọng hơn nhiều.

Ban đầu tôi mạnh mẽ phản đối vì trước đây tôi đã có kinh nghiệm rất kém trong việc cố gắng thiết lập giao tiếp bằng tiếng Anh. Vào thời điểm đó, hầu như không thể lấy bất kỳ thông tin nào từ Hiệp hội Bonsai Nippon. Có khả năng NBA sẽ không chính thức chấp nhận; nhưng nếu điều đó xảy ra, ông cảm thấy rất có thể NBA sẽ chọn ông. Nhưng không có gì đảm bảo cả.

Kato yêu cầu chúng tôi nỗ lực. Khi một vài người trong chúng tôi tiếp tục phản đối, ông ấy cam kết cải thiện khả năng giao tiếp bằng tiếng Anh của NBA và nếu NBA không chính thức đồng ý tham gia, ông ấy sẽ cam kết tham gia và thể hiện với tư cách cá nhân. Tôi đủ biết về phong tục của Nhật Bản và cực kỳ ấn tượng rằng ông ấy muốn điều này đến mức điên rồ để thực hiện cam kết đó. Những hành động như vậy sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng đến ông ở Nhật Bản và chúng tôi đã nhận thức rõ về hậu quả nếu mọi việc diễn ra theo cách đó. Mọi người có mặt đều đồng ý làm theo các khuyến nghị của Kato.

Hiệp hội Bonsai Nippon chính thức đồng ý tham gia và khả năng giao tiếp tiếng Anh của họ đã được cải thiện đáng kể. Kato đã thể hiện với tư cách là đại diện của NBA và IBC 80 đã trở thành một hội nghị mang tính bước ngoặt thành công giúp ra mắt Bonsai quốc tế. Nó bao gồm sự tham gia của Hiệp hội Bonsai Hoa Kỳ và Hiệp hội Bonsai Nippon với những người tham gia từ nhiều quốc gia. Nhóm Hawaii đã trình bày một bài thuyết trình 3 vòng sáng tạo, tiếp theo là bài thuyết trình penjing của Trung Quốc của Deborah Koreshoff người Úc, bài thuyết trình về huấn luyện sưu tầm bonsai Hawaii của John Naka của Mỹ, kết thúc với bài thuyết trình nổi bật của Saburo Kato.

BONSAI NO KOKORO & RỪNG HÒA BÌNH

Bài diễn văn trước khi trình diễn của Kato “Bonsai no kokoro (Tinh thần & Triết lý của Bonsai)” thật phi thường nhưng bản dịch tại hội nghị là ngẫu hứng và không được ghi lại. Ted Tsukiyama đã có được một bản sao bằng tiếng Nhật và thực hiện bản dịch đầu tiên vài tháng sau hội nghị. Với sự hỗ trợ của Haruko Kiyabu và những người khác, một bản dịch chính thức đã được chỉnh sửa đã được Saburo Kato chấp thuận và sau đó được xuất bản quốc tế. Một bản sao được đăng trên trang web của Fuku-Bonsai tại www.fukubonsai.com/5a2.html cùng với một bài báo tiểu sử của Saburo Kato.

Fuku-Bonsai tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong “Khu rừng hòa bình”, dự án lớn đầu tiên của ông trong dự án trồng cây theo nhóm sử dụng nguyên liệu thực vật nhiệt đới. Chúng tôi đã cung cấp thông tin cơ bản về đặc điểm sinh trưởng của cây nhiệt đới và ông ấy chia sẻ với chúng tôi khái niệm thiết kế về cách ông ấy sẽ loại bỏ việc thiếu cây trình diễn trưởng thành bằng cách sử dụng nhiều cây hơn và cách đặt chúng để có hiệu ứng nâng cao.

Kato giải thích khái niệm chiến lược của mình rằng bố trí rừng giống như đại diện của mối quan hệ nhóm người. Một nhóm cây nhỏ có thể đại diện cho một gia đình và sẽ dễ dàng hơn nếu bạn tưởng tượng hai cây lớn nhất là cây cha và cây mẹ. Sự xuất hiện sẽ phụ thuộc vào độ tuổi tương đối của “cây trẻ em” và sẽ thay đổi khi rừng già đi.

PHẦN KẾT LUẬN

Saburo Kato tiếp tục tạo ra nền tảng Bonsai quốc tế và Liên đoàn Hữu nghị Bonsai Thế giới (World Bonsai Friendship Federation) tại Omiya, Nhật Bản vào năm 1989. Ông được biết đến với tất cả những người coi trọng và đánh giá cao kiến ​​thức Bonsai sẵn có hiện nay.

Kato là một người phi thường. . . người trồng Bonsai ngoài trời. . . người tổ chức và lãnh đạo các đồng nghiệp. . . một chính trị gia theo nghĩa tốt nhất của từ người đã biến mọi thứ trở nên khả thi. . . một người ấm áp của sự chính trực và chân thực

Thế giới vinh danh Saburo Kato vì những đặc điểm và đóng góp của ông. Tôi cũng vậy, nhưng ở mức độ cá nhân hơn vì đó là người cố vấn chuyên nghiệp của tôi theo cách của ông. Ông là nguồn cảm hứng cho những người liên quan đến Fuku-Bonsai và chúng tôi sẽ luôn cố gắng để phát triển hơn nữa.