- Biên tập: Dũng Cá Xinh
- Người dịch: Mai Nhung
ENGLISH
Don’t confuse false shamrock (Oxalis triangularis) with either its weedy relative, Oxalis corniculata, or true Irish shamrock (Trifolium dubium), both of which have yellow flowers. False sham- rock is neither invasive nor weedy, and its dainty flowers are white or pale pink. It is endemic to Brazil a very long way from Ireland. Leaves sprout directly from odd-looking, scaly little underground bulbs, forming a mound of foliage 6 to 10 inches high and wide. Each leaf has three triangular leaflets at the top of a thin stalk (petiole). In the most popular cultivars these leaflets are dark purple with a bright purple center. In other varieties the leaflets are green on the upper surface and purple on the lower surface, or green with a silver edge. No matter what color the leaves are, they all move. The three leaflets of each leaf fold down at night and open up in daylight. The starry flowers, with five wide-spreading petals, are carried in clusters on long stalks above the foliage. The dramatic contrast between the dark foliage and the pale flow- ers is another attractive aspect of this plant.
False shamrock goes dormant from time to time, particularly when it’s finished flow- ering in the autumn. Like many other bulbs, the plant just wants to go to sleep for a while and will resume growth after it has a period of rest. When this happens you might think your plant is dying. It isn’t. Just reduce watering, let the plant dry out, and all the leaves will die back. After a month or so of dormancy, it will start into active growth again. At that point, resume watering and your plant will soon be in flower again.
The leaves are edible in small doses by adults. They add a fresh, acidic taste and deep purple color to green salads. But don’t eat too much because these plants contain soluble oxalates that can cause mild to severe poisoning if sufficient quantities are consumed. Keep this plant out of the reach of children and pets. Symptoms to watch for include drooling, vomiting, diarrhea, lethargy, and weakness. If you suspect a child or pet is in difficulty, call your local emergency hotline, poison control center, or vet.
OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT
Read the Introduction for the specifics of each recommendation.
MEDIUM LIGHT.
Provide dappled or filtered light.
LOW TEMPERATURE.
65 to 75°F day and night.
MODERATE WATER.
While your plant is in active growth, water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 1 inch.
HUMIDITY.
This plant is very tolerant of the dry air in the average home. If your home is really dry, however, mist your plant twice a week with a spray bottle of water on a mist setting, or use a handheld mister. Put the pot in a saucer or tray of water, making sure the bottom of the pot never sits directly in the water by raising the pot up on pot feet or pebbles.
POTTING MEDIUM.
Use any good organic, well-drained, general-purpose potting soil that incorporates organic fertilizer, mycorrhizal fungi, and other beneficial microbes.
FERTILIZER.
Use any organic fertilizer, in either a powder or liquid formulation, where the second number (phosphorus) is higher than the other two to promote flowering. Apply dry fertilizer once a month during the growing season. Apply liquid fertilizer at half-strength every two weeks through the growing season.
POTTING.
When your plant needs up-potting, shift it to a container with a diameter 2 inches larger than the current pot.
PROPAGATION.
False shamrock is easy to propagate by division of the bulbs while the plant is dormant.
COMMON PROBLEMS
Watch for premature dormancy (page 254), spider mites (page 263), and leaf spot fungus (page 269).
Tiếng Việt
Đừng nhầm lẫn cây Bướm Đêm (Oxalis triangularis) với họ hàng của nó là cây Chua Me Đất Hoa Vàng (Oxalis corniculata) và cây Cỏ Xa Trục Thảo (True Irish shamrock, Trifolium dubium) (cả hai loài này đều có hoa màu vàng). Cây Bướm Đêm (Oxalis triangularis) không phải loài xâm lấn cũng không phải là một loài cỏ, chúng có những bông hoa có màu trắng hoặc hồng nhạt. Chúng cũng là loài sinh vật đặc hữu của Brazil nơi cách rất xa Ireland. L á cây chồi lên từ những bầu cây già cỗi, nhỏ từ dưới mặt đất tạo nên những tán lá rộng và cao từ 10 đến 25 cm. Mỗi lá cây dạng tam giác nằm trên đỉnh của một cuống lá mỏng. Hầu hết khi được nuôi trồng thì các lá cây có màu tím đậm và nhạt dần ở phần giữa. Nói cách khác những lá cây này có màu xanh ở mặt trên và màu tím ở mặt dưới hoặc có màu xanh với viền màu bạc. Mặc dù lá có màu sắc như thế nào thì tất cả chúng đều thay đổi. Những chiếc lá hình tam giác gập vào trong khi ban đêm và mở ra vào ban ngày. Những bông hoa hình sao với những cánh hoa mở rộng về năm hướng được tập hợp hợp bởi những thân cây dài bên trên những tán lá. Sự tương phản đặc biệt giữa những tán lá sẫm màu và những bông hoa màu nhạt là điểm hấp dẫn ở loại cây này
Cây Bướm Đêm (Oxalis triangu-laris) thường không hoạt động mọi lúc đặc biệt khi nó kết thúc chu kì nở hoa vào mùa thu. Giống như nhiều loại cây thân củ khác, loài cây này chỉ ngủ đông trong thời gian ngắn và sẽ phát triển trở lại sau khi nó có một kì nghỉ. Khi điều này xảy ra khiến bạn có thể nghĩ rằng cây của mình đã chết, nhưng không phải. Điều bạn cần làm là giảm tưới nước, để cây khô ráo và tất cả lá câu sẽ khô héo. Sau một tháng hoặc một thời gian, cây sẽ bắt đầu phục hồi trở lại. Vào thời gian đó, tưới nước trở lại và cây của bạn sẽ ngay lập tức ra hoa trở lại.
Người lớn có thể ăn lá cây này với một liều lượng nhỏ. Chúng thêm vào vị chua và màu tím đạm cho món salad. Nhưng cũng đừng ăn quá nhiều bởi vì loại cây này có chứa solute oxala mà có thể ở mức nhẹ gây ra ngộ độc khi dùng tới lượng đủ. Giữ cây xa tầm với của trẻ em và động vật. Triệu chứng cần đề phòng bao gồm chảy nước mũi, nôn ói, tiêu chảy, trạng thái hôn mê và suy nhược cơ thể. Nếu bạn nghi ngờ một đứa trẻ hoặc vật nuôi trong tình trạng đó, gọi ngay cho đường dây nóng của địa phương, trung tâm kiểm soát ngộ độc hoặc trạm thú y (cho vật nuôi).
MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU HÓA
Những điều kiện để cây Bướm Đêm (Oxalis triangu-laris) phát triển bao gồm:
ÁNH SÁNG VỪA
Cung cấp đốm sáng.
NHIỆT ĐỘ THẤP
Nhiệt độ từ 18 tới 24°C cả ngày và đêm.
ÍT NƯỚC
Trong thời kì cây phát triển, tưới nước bất kì khi nào bầu đất khô tới 2,5 cm.
ĐỘ ẨM
Loài cây này chịu được khô hạn trong nhà. Tuy nhiên, nếu nhà bạn thực sự khô hãy phun sương cho cây hai lần một tuần với bình xịt hoặc sử dụng dụng cụ phun sương bằng tay. Đặt chậu trên một khay nước, chắc chắn đáy bình không trực tiếp chạm vào nước bằng cách đặt chậu lên đã cuội.
SANG BẦU ĐẤT
Sử dụng loại đất trồng hữu cơ nào thoát nước tốt và phục vụ nhiều mục đích để kết hợp với phân bón hữu cơ, nấm cộng sinh và những vi sinh vật có lợi khác.
PHÂN BÓN
Sử dụng bất kì loại phân bón hữu cơ nào kể cả dạng bột hay dạng lỏng miễn là thành phần photpho cao hơn hai thành phần còn lại (nito và kali) để thúc đẩy quá trình nở hoa. Dùng phân bón khô cho cây mỗi tháng một lần trong mùa sinh trưởng. Dùng phân bón dạng lỏng hai tuần một lần trong mùa sinh trưởng.
SANG CHẬU
Khi sang chậu, hãy chuyển cây sang chậu có đường kính lớn hơn 5 cm so với chậu hiện tại.
NHÂN GIỐNG
Cây Bướm Đêm (Oxalis triangu-laris) dễ dàng nhân giống bằng cách phân chia các củ khi cây ngủ đông.
NHỮNG VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP
Đề phòng bệnh ngủ đông sớm (trang 254), bệnh nhện vảy (trang 263) và bệnh đốm lá (trang 269).