[Wikicare] Giống Philodendron Micans (Philodendron hederaceum Micans, Philodendron scandens Micans, Philodendron cuspidatum Micans): Giới thiệu, hướng dẫn chăm sóc và nhân giống

Giống cây Philodendron – Trầu Bà Micans (Philodendron Micans) là giống lai tạo từ loài Philodendron hederaceum. Nếu như Philodendron hederaceum có lá màu xanh đậm thì Philodendron hederaceum ‘Micans’ lại có lá màu nâu, đỏ sẫm, đỏ tươi, cam (màu thay đổi dưới ánh sáng, phụ thuộc vào độ tuổi của lá và môi trường sống). Micans là một từ latin có nghĩa là: Lấp lánh, óng ánh, lộng lẫy, toả sáng. Trầu Bà Micans thực tế đúng như vậy, toả sáng tuyệt đẹp dưới ánh nắng mặt trời.

Philodendron hederaceum là một loài bản địa của khu vực Trung Mỹ và một phần Ca ri bê. Nó là một loài cây leo thường xanh cao từ 3 đến 6 m (10–20 ft), với những chiếc lá bóng hình trái tim có thể dài đến 30 cm (12 in), và đôi khi nở hoa trắng ở những cây trưởng thành. Với yêu cầu nhiệt độ tối thiểu là 15 ° C (59 ° F), ở các vùng ôn đới, nó phải được trồng dưới kính hoặc làm cây trồng trong nhà. Với tên đồng nghĩa, Giống giống cây Philodendron scandens nó đã đạt được Giải thưởng Công viên Vườn của Hiệp hội Làm vườn Hoàng gia. (Horticultural Society’s Award of Garden Merit.)

Philodendron hederaceum và Philodendron hederaceum ‘Micans’ có hoa tương đối giống nhau, có màu trắng. Cây hiếm khi ra hoa khi được trồng ở chậu treo. Chỉ khi trồng dưới đất để rễ và thân thực sự to, tỷ lệ ra hoa mới cao lên.

Giống cây Philodendron là một chi thực vật với số loài và giống lai tạo khổng lồ, cả nhà có thể tham khảo danh sách (gần như tất cả, được cập nhật liên tục) các loài và giống thuộc chi Philodendron tại đây ạ:

• Tra cứu bằng hình ảnh các loài và giống thực vật thuộc chi Philodendron

Philodendron hederaceum ‘Micans’ có màu sắc tương đối đẹp, có thể là màu xanh, xanh đậm, vàng, hồng, cam, nâu sẫm, thậm chí ghi, đen bóng. Màu sắc của chúng phụ thuộc vào độ tuổi của lá (lá non và già), môi trường sống và đặc biệt là môi trường ánh sáng, thời điểm và góc ánh sáng chiếu vào lá.

Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) chịu được ánh sáng từ thấp đến cao. Nó không chịu được ánh sáng qúa thấp như các loại Trầu Bà thuộc chi Epipremnum (ví dụ Epripremum aureum Snow Queen) và cũng không chịu được nắng trực tiếp gay gắt quá lâu trong mùa hè như các loại Hoa Giấy hay Cúc Tần Ấn Độ (Tarlmounia elliptica). 

Kinh nghiệm cá nhân của mình (Dũng Cá Xinh) là trồng cây ở môi trường có nắng nhẹ vào buổi sáng hoặc nắng chiều muộn. Nếu được tưới nước đầy đủ và chỗ để có không khí luân chuyển tốt, cây sẽ phát triển rất nhanh, các thân dài ra nhanh và ra lá dày đặc, nhìn rất đã mắt. 

Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) là một cây quá trâu bò, chịu úng chịu hạn khá tốt. Chính vì thế chế độ tưới nước nào cũng ok, miễn là đừng quên tưới nước quá lâu khi trời hạn hoặc để đất quá sũng khi trời mưa. Nếu cây được trồng trong chậu lớn hoặc trồng dưới đất, thậm chí mặc kệ, chúng sẽ mọc như cỏ dại, ăn nắng mưa tự nhiên. 

Nhưng nếu bạn muốn chế độ tưới nước giúp cây phát triển nhanh nhất, kinh nghiệm cá nhân mình là vẫn tuân thủ cách tưới nước kinh điển của các nhà vườn Trung Quốc: “Bất Can Bất Kiêu, Kiêu Tắc Kiêu Thấu“. Chỉ tưới khi khô và đã tưới là tưới đẫm (100% đất phải được thấm nước), nếu chậu cây nhỏ dễ di chuyển, cách dễ nhất là nhúng cả chậu cây vào đất để nước thấm dần lên từ lỗ của chậu cây từ từ lên bề mặt). Sau khi tưới thì nước phải thoát hết ra khỏi lỗ của chậu cây. Tuyệt đối không để cây “ngồi trong nước” quá lâu (Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) có thể chết vì thối rễ hoặc nhẹ hơn là sẽ phát triển chậm lại).

Một số tips tưới nước cho giống cây Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans):

• Tưới nước thật đẫm để làm ẩm toàn bộ đất và rễ
• Nên để nước trong bình tưới qua đêm để nước thoát bớt hoặc bốc hơi hết các hoá chất có hại. 
• Luôn tưới nước có cùng nhiệt độ với môi trường của cây để tránh gây stress rễ (do sốc nhiệt độ).
• Không bao giờ được để cây ngồi trong nước ‘sit in water’ (tức là phần đáy chậu ngập nước)
• Mùa đông hãy tưới ít nước hơn. 
• Luôn kiểm tra đất trước khi tưới và chỉ tưới khi đất tương đối khô. 

Nhiệt độ lý tưởng cho Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) theo nhiều tài liệu là từ 65°F cho đến 80°F (18° – 27°C), nhưng theo kinh nghiệm cá nhân mình thấy có lẽ 22° – 35°C là khung nhiệt độ tuyệt vời nhất. Mình trồng khoảng mấy chục chậu ở vườn (phía Nam Hà Nội) và chứng kiến cây sống khoẻ ngay cả vào mùa hè nắng nóng. Vào mùa xuân và mùa thu thì cây mọc với tốc độ thực sự đáng kinh ngạc, cực kỳ nhanh.

Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) ưa ẩm, đất nên ẩm và không khí nên ẩm một chút để cây có thể phát triển đẹp nhất. 

Một số mẹo để đảm bảo độ ẩm cao cho Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans): 

• Phun sương (Misting): Đổ đầy nước vào bình xịt. Nên phun sương càng mịn càng tốt và phun xung quanh cây. Cố gắng tránh phun trực tiếp lên lá, nước đọng trên lá có thể gây ra các vết sẹo trên lá sau này (do các khoáng chất thừa trong nước sẽ làm tổn thương lá tạo thành các vết bỏng, sẹo).
• Máy tạo độ ẩm (Humidifier): Nếu bạn có nhiều cây trong nhà trong một phòng, sử dụng máy tạo độ ẩm sẽ dễ dàng đạt được độ ẩm phù hợp. Thiết bị nên tự động giữ cho độ ẩm không khí luôn ở mức lớn hơn 50%.
• Khay giữ ẩm (Humidifying tray): Đặt một lớp sỏi hoặc đá vụn vào khay sâu. Đổ đầy nước sao cho ngập gần hết viên sỏi (không ngập quá chiều cao của sỏi). Đặt các chậu Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) lên khay, đảm bảo đáy chậu không ngập trong nước. Sự thoát hơi nước từ khay sẽ làm độ ẩm quanh cây tăng một cách tự nhiên.
• Nhóm các cây đứng gần nhau (Grouping plants): Thực vật sẽ tạo ra độ ẩm khi chúng “thở”. Việc nhóm các cây đứng sát nhau sẽ tăng độ ẩm của cả khu vực và giúp cây phát triển.

Có nhiều công thức đất trồng khác nhau, nhưng nên chọn các loại giá thể thoát nước tốt như: Mụn dừa, peating moss, đá perlite, trấu hun,… Kết hợp những loại giá thể này sẽ tạo ra hỗn hợp thoát nước tốt mà vẫn giữ được độ ẩm cao.

Những thành phần khác để tạo ra hỗn hợp giá thể hoàn hảo là: Charcoal, coco coir hoặc orchid bark. Bên nước ngoài họ hay mua giá thể trộn sẵn, ví dụ sản phẩm African Violet Mix. Điều quan trọng là hỗn hợp đất phải đảm bảo: Màu mỡ (fertile), giữ ẩm tốt (moisture) và thoát nước tốt (drain well).

Có một số mẹo có thể hữu ích trong việc cải thiện chất lượng đất:

• Đảm bảo chậu có nhiều lỗ thoát nước hoặc dùng chậu đất nung (loại vật liệu có khả năng thẩm thấu nước qua thành chậu thông qua hiện tượng mao dẫn)
• Đặt một lớp đá cuội ở dưới đáy chậu để cải thiện khả năng thoát nước và thoáng khí.
• Đất trong chậu đất nung sẽ thoát nước tốt hơn và khô nhanh hơn so với các loại chậu nhựa và gốm.

Dưới đây là một ví dụ trộn giá thể để trồng giống cây Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) này đáp ứng 3 tiêu chí (Màu mỡ – Giữ ẩm tốt – Thoát nước tốt):

• Vỏ gỗ thông vụn
• Xơ dừa vụn
• Các loạn hỗn hợp đất trồng cây Indoors (như mình hay dùng tribat + trấu hun)
• Phân tan chậm
• Xác rêu (peating moss)
• Đá perlite 

Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) hiếm khi cần cắt tỉa. Chỉ cắt tỉa khi các cành già, xấu hoặc bị sâu bệnh. Còn lại các thân cành lá khoẻ mạnh chỉ cắt tỉa khi cần các cành giâm để nhân giống. Hãy sử dụng kéo sắc và đã được vô trùng để đảm bảo vết cắt không bị dập hoặc nhiễm trùng gây thối thân.

[acf field=”loai”]Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) hiếm khi cần sang chậu vì lý do sức khoẻ, chủ yếu là do rễ của chúng phát triển quá nhanh khiến cho chậu nhanh chóng trở nên quá nhỏ. Thông thường, nếu chậu đủ lớn, Giống cây Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) sẽ phát triển tốt trong vòng 3 năm, thậm chí hơn. Nên sang chậu cho cây vào mùa xuân. Bạn nên thay giá thể mới để rễ cây có thêm không gian phát triển và xử lý các vấn đề nấm mốc trong đất cũ. 

Thời điểm tốt nhất để sang chậu [acf field=”loai”] là vào mùa phát triển của chúng: Đầu xuân đến cuối hè. 

Cách sang chậu cây cho giống cây Philodendron [acf field=”loai”]:

• Cố gắng giữ nguyên bầu đất
• Nhấc cả bầu đất ra khỏi chậu.
• Kiểm tra rễ xem có bất kỳ dấu hiệu nào của nấm, bệnh hoặc côn trùng có hại không. Nếu có hãy loại bỏ phần rễ hỏng.
• Chọn bầu mới to hơn 5cm – 10cm so với chậu hiện tại.
• Lấp đầy đáy chậu mới bằng các nguyên vật liệu lớn để tránh bị bít lỗ thoát nước.
• Đặt cả cây và bầu đất cũ vào giữa chậu mới
• Lấp đầy các khoảng trống với hỗn hợp đất mới.
• Tưới đẫm nước và đặt ở nơi có ánh sáng tốt (không có nắng trực tiếp)
• Nếu bạn sang chậu mà vẫn dùng chậu cũ, hãy rửa sạch chậu cũ bằng nước xà phòng và cắt tỉa 1/3 độ dài của rễ. Cách sang chậu này sẽ ngăn không cho [acf field=”loai”] phát triển lớn hơn và giúp rễ có đủ không gian phát triển. 

Hãy bón phân cho các cây Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) mỗi 2 tuần một lần trong suốt mùa sinh trưởng – từ mùa xuân đến cuối mùa hè và cả mùa thu. Nên sử dụng các loại phân bón cân bằng phù hợp với các loại cây trong nhà và theo kinh nghiệm cá nhân của mình thì nên pha loãng theo 1/2 liều lượng trên nhãn chỉ dẫn. Tuyệt đối tránh bón phân quá liều, dễ gây cháy rễ (root burn) hoặc thậm chí là tử vong.

Một mẹo nhỏ cần nhớ khi trồng Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) là thỉng thoảng nên rửa sạch đất. Cây trồng trong chậu thường có xu hướng tích tụ muối khoáng (buildup of minerals salts). Ngay cả khi bạn bón phân cho cây đúng cách, lượng phân dư thừa vẫn có thể tích tụ. Để cây mọc một cách khoẻ mạnh, hãy rửa trôi (flush) đất theo cách này:

• Đặt chậu cây vào bồn rửa mặt hoặc bồn tắm, hoặc xô, chậu.
• Nhẹ nhàng phun nước đẫm chậu liên tục từ 2 cho đến 3 phút để rửa trôi bớt muối.
• Để cho chậu thoát hết nước hoàn toàn.
• Sau khi rửa trôi đất, hãy đợi cho giá thể khô 1cm từ trên bề mặt xuống rồi mới tưới tiếp. Sau đó vài tuần hẵn tiếp tục bón phân.

• Hầu như Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) không có bệnh đặc biệt nào.

Có nhiều cách để nhân giống Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans), các cách phổ biến nhất là:

• Nhân giống bằng hạt
• Nhân giống bằng cách cắm cành cuttings vào nước
• Nhân giống bằng cách cắm cành cuttings vào giá thể nhẹ
• Nhân giống bằng cách tách các cụm cây con (divisions) và trồng thành cây độc lập. 

Nhân giống bằng hạt thời gian tương đối lâu và khó (do cây hiếm khi ra hoa để lấy hạt). Cách tách cụm cây con ở Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans) tương đối ít được sử dụng do cây có tốc độ nảy cây con ở thân cây mẹ khá thấp. Cách phổ biến và siêu dễ là nhân giống bằng cách cắt cành và giâm cành vào nước hoặc giá thể nhẹ, giữ ẩm và thoát nước tốt (Cách 2 và 3 ở trên).

Sau đây chúng mình sẽ chia sẻ một số bước và hình ảnh nhân giống giống cây Philodendron hederaceum ‘Micans’ (Trầu Bà Micans).