Qua việc chăm sóc cây hằng ngày, bằng một số quan sát các dấu hiệu trên cây, hay khả năng rút nước của chậu, có thể nhận biết được rằng cây đã đến thời điểm cần thay đất hay chưa?
Các dấu hiệu báo trước được thể hiện trên cây như:
- Màu sắc lá nhạt đi, không còn màu xanh sậm bình thường. Do điệp lục tố của lá bị thiếu. Điều này có thể là do thiếu đỉnh dưỡng, nhất là phân đạm. Trong trường hợp lá xanh lục nhạt, phiến lá mỏng và lớn hơn bình thường có thể là do thiếu nắng.
- Các lá ở những cành bên dưới và ở phân bên trong của cành bì khô rụng, bộ lá chỉ còn tập trung vào ở đầu đỉnh ngọn cành. Đây là đấn hiệu cây đã bị cạn kiệt dinh đưỡng, và đã rơi vào trạng thái già cỗi. Trong trường này nếu để lâu, mà không bổ sung dưỡng chất cho cây, đưa đến tình trạng cây sẽ bị chết nhánh con thứ cấp đấu tiên, sau đó sẽ dẫn dà bỏ đến nhánh chính. Nhất là các nhánh ở dưới thấp.
- Lá có màu sắc không tươi nhuận, buồn bã, lá bị mềm, các lá có màu vàng như già đi, nhưng lâu rụng. Đó là dấu hiệu cây bị thừa hoặc nặng hơn là úng nước. Trong trường hợp này có thể cây đã bị nhiễm bệnh. Bộ rễ đã có dấu hiệu bị thối, hư hại. Nếu không phát hiện và thay đất sớm cây sẽ bị nhiễm bệnh nặng hơn, bộ rễ sẽ hư và dẫn đến chết cây.
- Lá thường bị héo, chổi ngọn bị đùn lại do chất trồng không bảo đảm độ ẩm, chậu quá nhỏ; hoặc do nắng quá gắt.
- Lá phát triển nhỏ dẫn lại, bạc màu, đen đỉnh ngọn. Do cây bị thiếu dinh dưỡng và có thể lại thêm thừa nước ở chất trồng.
- Bộ lá bị rụng bất ngờ, hoặc là do bị khô, thiếu nước trầm trọng. Cũng có thể là do cây bị sốc phân, khí độc, trong trường hợp cây vẫn đủ nước.
- Nếu có một số cành nhỏ bị chết khô, bỏ nhánh, là dấu hiệu cây thiếu dinh dưỡng nặng và cây đã bị lão hóa. Cần thay đất nhanh để giúp cây phục tráng.
- Khi tưới cây, bằng cách quan sát mặt chậu và khả năng rút nước cũng có thể biết thời điểm cần thay đất cho cây.
- Bề mặt đất của chậu cây trở nên sẵn sùi, do bộ rễ phát triển đã quá nhiều trong thể tích chậu. Có trường hợp, bộ rễ đội lên khỏi miệng chậu.
- Mặt đất bị chai cứng, nước tưới chậm rút, ứ đọng lâu trên mặt chậu. Do rễ phát triển nhiều trong chậu và làm cho đất bị nén chặt, khả năng thoát nước bị chậm lại.