Phần 02 – Chương 02 – Mục B: Chậu (Sách Kỹ thuật Bonsai)

Sách Kỹ thuật Bonsai
Đánh giá

B. Chậu

Chậu là một phần trong bố cục tổng thể góp phần tạo nên tính thẩm mỹ chung cho tác phẩm Bonsai.

Chọn chậu cho cây rất quan trọng. Chỉ chọn chậu cho cây, chứ không chọn cây cho chậu. Nếu có sự lựa chọn hợp lý với kiểu dáng của cây, thì chậu sẽ là một bộ phận tạo ra sự hài hoà của tác phẩm.

Giữa kiểu dáng, kích thước của cây và chậu, có một mối quan hệ mật thiết về mặt thẩm mỹ, tạo ra được sự cân bằng trong bố cục của tác phẩm.

Không nên để cây lạc lõng trong một cái chậu quá lớn, cũng như gò bó trong một cái chậu quá nhỏ, kết quả giữa cây và chậu là sự lạc điệu về bố cục.

Chậu nên có màu sắc hơi tối, màu của đất, không nên quá sáng màu, các hoa văn, họa tiết nên đơn giản, không nên quá cầu kỳ làm lấn át chủ thể là cây.

Hình dáng và tỷ lệ chậu nên phù hợp với kiểu đáng của cây.

1. Tỷ lệ giữa cây và chậu

A strong trunk on a Formal Upright style Bonsai.
Thông thường chiểu dài chậu bằng 1 hoặc lớn hơn 2/3 chiều cao cây một ít là một tỉ lệ hài hòa cho tác phẩm. Khi có chiều dài chậu, thì chiều rộng của chậu thông thường cũng bằng hoặc hơi lớn hơn 2/3 chiếu dài của chậu là hợp lý.
Nếu chiều cao cây ngắn hơn nhiều chiều rộng của tán cây thì chiều dài chậu nên bằng hay lớn hơn 2/3 chiều rộng của tán cây một ít là một tỷ lệ đẹp
Bonsai
Độ dày của chậu (chiều sâu) nên bằng hay nhỏ hơn đường kính gốc một ít. Ngoại trừ cây bán thác đổ, hoặc nhóm cây đa thân thì tỉ lệ này có sự sai khác cho từng trường hợp.

2. Sự tương hợp giữa hình dáng chậu và dáng cây

Small Bonsai group planting Alexandre Fagundes. Shape. Colour. Pot.
Hình dạng của chậu nên phù hợp với kiểu dáng và phong thái của cây. Cây có đường nét cong mềm thích hợp với chậu tròn, oval, chậu góc tròn, có đường nét mềm.
Cây có dáng thô, phong cách mạnh mẽ nên trồng trong chậu thô, có nét cứng tương ứng. Những chậu có hình dạng như chữ nhật, sắc góc thường phù hợp với cây phong cách này.
Cây có dáng thanh tú, phóng khoáng (kiểu văn nhân) phù hợp với chậu có nét mềm hơi sâu và có đường kính hẹp, để làm bộc lộ được đường nét phóng khoáng của cây.

Nhìn chung, hình dáng, kích thước chậu nên phù hợp với kiểu dáng và đặc tính phong thái của cây. Hình dạng và kích thước chậu không nên quá ưu thế so với cây. Có thể sự dụng các chậu men để trồng Bonsai. Tuy nhiên, màu sắc và hoạ tiết nên nhẹ nhàng, đơn giản, để không chi phối tầm nhìn khi thưởng ngoại cây.

Cũng có thể dùng các phiến đá cứng tự nhiên, có bề mặt gồ ghề, sần sùi để trồng cây, nó cũng tạo ấn tượng về không gian tự nhiên rất tốt.

Có một số đặc điểm tương hợp giữa cây và chậu được giới thiệu sau đây. Tuy nhiên, nó chỉ có tính chất tham khảo:

  • Cây dáng thẳng, hơi nghiêng thường phù hợp với chậu chữ nhật, bấu dục, vuông, tròn có bề dây chậu xấp xỉ đường kính của thân.
  • Cây đáng nghiêng, nghiêng nhiều, dáng cao gây thường phù hợp với chậu tròn, vuông, đa giác hơi sâu, để tạo ra sự cân bằng và phóng khoáng.
  • Cây bán thác đổ, thác đổ phù hợp với chậu vuông, tròn, đa giác có kích thước sâu và hẹp.
  • Cây đa thân thường phù hợp chậu dài và cạn. Có nhiều trường hợp chậu được mở ra rất dài để nhấn mạnh không gian.
  • Dạng rừng cây, phong cảnh thường là chậu dài và mỏng hoặc được trông trên phiến đá tự nhiên.
  • Cây bám trên đá thường được trồng trên chậu tròn, chữ nhật có bể dày mỏng.

Lưu ý: Màu sắc của chậu không nên quá sáng, màu quá tươi. Màu phải hợp với cây. Thường là những màu tối như nâu, đỏ bầm, màu đất dễ thích hợp với nhiều loại cây.

Chậu nếu có hoa văn, nên thanh nhã, đường nét đơn giản, mềm mại để không phân tán cái nhìn khi thưởng thức Bonsai.

3. Vị trí của cây trên chậu

Việc trình bày, đặt để cây trên chậu có một ảnh hưởng lớn đến sự hài hòa cho tổng thể của tác phẩm.

Giữa cây và chậu có mội mối quan hệ mật thiết nếu đặt cây vào đúng không gian của chậu sẽ tạo nên bố cục đẹp cho tác phẩm. Vị trí của cây trên chậu hợp lý sẽ tạo ra cảm giác cân
bằng, ổn định trong cái nhìn.

Đối với chậu chữ nhật, bầu đục, nên đặt cầy ở vị trí khoảng 1⁄3 của chậu về phía trái hay phiá phải so với trục trung tâm. Điều này còn tùy thuộc vào nét, hướng của thân cây lệch về trái hay phải.

Thân cây nghiêng sẽ được đặt ở vị trí, mà ngọn của nó được đưa vào gần trục trung tâm của chậu để tạo ra sự quân bằng trong bổ cục.

Đối với nhóm cây, nên đặt nhóm cơ bản ở điểm mạnh của chậu là khoảng 1⁄3 bên trái hay phải của chậu. Từ đó làm cơ sở phát triển ra các vị trí khác trong chậu.

Chú ý khi xếp đặt cần làm bộc lộ được không gian giữa các nhóm cây và các cây riêng lẽ, ngay cả không gian của hai cạnh chậu với cây cũng không nên là đều nhau.

Khi trồng cây vào chậu còn điều lưu ý thêm: không nên đặt để bộ rễ cây nổi lên quá cao so với miệng chậu, dễ gây ra tác dụng phản cảm trong sự cảm nhận.

Ví trí của cây trên chậu hình chữ nhật: Nên đặt cây hơi lệch tâm một ít về phía trái hay phải và về phía sau đường trung tâm (dấu X). Tương tự cho chậu bầu dục.
Bonsai #divorce
Đối với chậu vuông, vị trí cây thường nằm ở trung tâm chậu. Tương tự cho chậu tròn, chậu đa giác
From the Collection of the National Bonsai and Penjing Mueseum at The United States National Arboretum
Đối với nhóm cây (dạng rừng) thì nhóm cơ bản cũng được xếp lệch tâm. Trong hình vẽ thì nhóm cơ bản lệch về phía bên trái, nhóm đối trọng lệch về phía bên phải.
mame-pots-selection
Một số loại chậu Bonsai tráng men

Trả lời

0988110300
chat-active-icon