- Biên tập: Dũng Cá Xinh
- Người dịch: Mai Nhung
ENGLISH
All goldfish plants—Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa, and Neomortonia nummularia—are trailing evergreen perennials that grow very well in hanging baskets. The small leaves are thick and waxy, glossy in some, fuzzy in others. Leaf color is usually a crisp bright green but can be dark green, variegated, or even purplish. Many cultivars have a red blotch on the undersides of the leaves.
All these plants have small flowers in shades of bright orange, red, or yellow. Most look rather like little pot-bellied goldfish with tiny, round, open mouths. Some lack the pot-bellied pouch on the underside and are simple tubes with five petals that flare open at the mouth. Still others have flowers that flare out into a hood at the tip. Plants are shrubby, with lax, spreading stems that get as much as 3 feet long. Young goldfish plants in small pots generally grow upright, but as they age, the stems get longer, tumbling out and down from the plant’s center. Pinching off the tips of the stems causes them to branch into a bushier form that produces more of the charming flowers.
OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT
Read the Introduction for the specifics of each recommendation.
MEDIUM LIGHT.
Give these plants light filtered by sheer curtains or a half-day of sun from an east window. They also do very well under artificial light.
MODERATE TEMPERATURE.
Daytime 70 to 80°F, nighttime 60 to 70°F.
AMPLE WATER.
Through the growing season, water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 0.5 inch. In winter cut back and water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 1 inch.
HUMIDITY.
Goldfish plant likes high humidity. Mist your plant daily with a spray bottle of water on a mist setting, or use a handheld mister. Put the pot in a saucer or tray of water, making sure the bottom of the pot never sits directly in the water by raising the pot up on pot feet or pebbles. Alternatively, use a humidifier in the room to bring the humidity up to higher levels.
POTTING MEDIUM.
Use any good organic, well-drained potting medium designed for semi-terrestrial orchids, one that incorporates organic fertilizer, mycorrhizal fungi, and other beneficial microbes.
FERTILIZER.
Use any organic fertilizer, in either a powder or liquid formulation, where the second number (phosphorus) is higher than the other two to promote flowering. Apply at half-strength every two weeks through the growing season.
POTTING.
When your plant needs up-potting, in two to three years, shift it to a container with a diameter 2 inches larger than the current pot. To keep it in a same-size container, repot in spring and prune the roots lightly.
PROPAGATION.
Goldfish plant is easy to propa- gate from stem tip cuttings. Newly rooted cut- tings will not flower until they are a year old.
COMMON PROBLEMS
Watch for leaf drop (page 249), mealybugs (page 262), and root rot (page 272).
Tiếng Việt
Tất cả những loài cây Cá Vàng (Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa và Neomortonia nummularia) đều là những cây dây leo thường xanh phát triển tốt trong những chậu cây treo. So với các lá khác, những chiếc lá nhỏ thường dày và xoăn bóng. Màu lá thường là màu xanh sáng nhưng cũng có thể là màu xanh đậm, có nhiều đốm màu khác nhau hay thậm chí có màu tím. Nhiều cây còn có những chấm đỏ ở mặt dưới của lá.
Tất cả những cây này đều có những bông hoa nhỏ màu cam sáng, đỏ hoặc vàng. Đa số những bông hoa này trông khá giống với những con cá vàng mập với miệng nhỏ, tròn và đang mở. Một số bông hoa thì không có hình dáng củ bụng cá vàng ở bên dưới mà chỉ đơn giản là có năm cánh hoa xòe ra ở miệng hay một số bông khác nữa lại khum vào như những cái nắp đậy. Đây là loại cây bụi với hệ thống rễ chùm dài tới 90 cm. Những cây Cá Vàng (Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa và Neomortonia nummularia) khi còn nhỏ thường phát triển thẳng đứng ở trong chậu nhưng khi chúng lớn rễ cây sẽ dài ra, mọc lộn xộn ở phía chính giữa của cây. Sự teo đầu rễ có thể làm rễ cây phân nhánh thành dạng rậm rạp hơn mà sản sinh ra những bông hoa đẹp hơn.
MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU HÓA
Những điều kiện cần thiết để nuôi dưỡng cây Cá Vàng (Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa và Neomortonia nummularia) bao gồm
ÁNH SÁNG VỪA
Đặt cây ở nơi có ánh sáng mặt trời nửa ngày hoặc được che bởi rèm từ cửa sổ hướng Đông. Chúng cũng phát triển tốt trong điều kiện ánh sáng nhân tạo.
NHIỆT ĐỘ THẤP
Nhiệt độ ban ngày từ 21 đến 27°C, nhiệt độ ban đêm từ 16 đến 21°C.
TƯỚI NHIỀU NƯỚC
Trong mùa sinh trưởng, tưới nước bất kì khi nào cho đến khi bầu đất khô tới hơn 1 cm. Vào mùa đông, giảm lượng nước tưới cho cây bất kì khi nào bầu đất khô tới 2,5 cm.
ĐỘ ẨM
Cây Cá Vàng (Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa và Neomortonia nummularia) là loại cây ưa ẩm cao. Phun sương cho cây mỗi ngày với bình xịt nước hoặc bình phun cầm tay. Đặt cây bên trên một đĩa hứng nước hoặc khay nước, đảm bảo rằng đáy chậu không ngập trong nước bằng cách kê lên đá cuội. Thêm vào đó, sử dụng máy làm ẩm ở trong phòng để cấp ẩm thêm cho cây.
SANG BẦU ĐẤT
Sử dụng bất kì loại bầu đất hữu cơ nào thoát nước tốt được thiết kế cho loài Lan lưỡng tính, một là để kết hợp với phân bón hữu cơ, nấm cộng sinh, hai là những loại vi khuẩn có lợi khác.
PHÂN BÓN
Sử dụng bất kì loại phân bón hữu cơ nào ở dạng bột hay dạng lỏng miễn là chất thứ hai (phốt-pho) cao hơn hai chất còn lại (ni-tơ và ka-li) để thúc đẩy quá trình nở hoa. Bón phân hai lần một tuần trong suất mùa sinh trưởng.
SANG CHẬU
Trong vòng 2 đến 3 năm, khi cây cần sang chậu, chuyển cây vào một chậu có đường kính lớn hơn 5 cm so với chậu hiện tại. Để giữ nó trong một chậu cùng kích cỡ, sang chậu lại vào mùa xuân và cắt tỉa rễ nhẹ nhàng.
NHÂN GIỐNG
Cây Cá Vàng (Nematanthus wettsteinii, Columnea gloriosa và Neomortonia nummularia) dễ dàng nhân giống bằng cách cắt ngọn giâm cành. Những cây mới trồng bằng cách này sẽ không ra hoa cho đến khi chúng được một năm tuổi.
NHƯNG VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP
Đề phòng bệnh úng lá (trang 249), bệnh rệp sáp giả (trang 262) và bệnh thối rễ (trang 272).