• Biên tập: Dũng Cá Xinh
• Người dịch: Hạnh Nguyên

ENGLISH

The touchy gardenia (Gardenia jasminoides) is almost worth growing for the pretty leaves alone. But it’s the intensely fragrant pure white flowers that lure you to it. Their heady, tropical, unforgettable scent fills a room, making garde- nia absolutely irresistible despite its demanding nature. Indoors, in a pot, this woody, broadleaf evergreen shrub grows 2 to 4 feet high and wide. If your gardenia grows too tall, prune it back to a more manageable size. Pruning stimulates the growth of new side branches and promotes flowering. The very attractive leaves are dark green, glossy, and prominently veined, which gives them an undulating rippled effect. Flow- ers are 2 to 3 inches wide and may be single (five petals) or double (many petals). Plants bloom most profusely in spring, and often again in fall. The color contrast between the lovely green of the foliage and the pure white of the flowers is quite beautiful.

Gardenia has a reputation as a finicky house- plant. If your plant’s flower buds slowly turn yel- low and fall off and then the leaves turn yellow and drop, your plant is telling you that it’s either too cold, or the soil isn’t acid enough, or the air is too dry, or it’s not getting enough light. And then it’s up to you to figure out exactly what the problem is and to fix it.

OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT

Read the Introduction for the specifics of each recommendation.

MEDIUM LIGHT.

Bright indirect light filtered by sheer curtains on a south, east, or west window. Avoid direct sun because it can cause the plant to wilt or burn the leaves.

MODERATE TEMPERATURE.

Daytime 70 to 80°F, nighttime 60 to 70°F. Gardenia appreciates a nighttime temperature drop of about ten degrees, but temperatures lower than 60°F may cause it to drop its leaves and flower buds. Avoid cold drafts and blasts of hot air from a furnace.

MODERATE WATER.

Water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 1 inch.

HUMIDITY.

Gardenia likes constantly high humid- ity. Mist it daily with a spray bottle of water on
a mist setting, or use a handheld mister. Put the pot in a saucer or tray of water, making sure the bottom of the pot never sits directly in the water by raising the pot up on pot feet or pebbles. Con- sider putting a humidifier in the room.

POTTING MEDIUM.

Use any good organic, well-drained potting soil that incorporates organic fertilizer, mycorrhizal fungi, and other beneficial microbes. Do not add lime to the pot- ting mix; gardenia wants acid soil.

FERTILIZER.

Feed gardenia with an acidic organic fertilizer designed for acid-loving plants. A tea- spoon of horticultural sulfur scratched into the surface of the potting soil makes the soil acidic enough for good growth. Gardenias also respond well to frequent applications of coffee grounds, though exactly why they respond so dramati- cally is a bit of a mystery, as research has shown that coffee grounds do not acidify the soil. Other than pH, gardenia is not fussy. Any balanced organic fertilizer, in either a powder or liquid formulation, should work well. Apply dry fer- tilizer once in early spring and again in June. Apply liquid fertilizer at half-strength every two weeks in spring and summer. Stop feeding in fall and winter.

POTTING.

When your gardenia needs up-potting, shift it to a container with a diameter 4 inches larger than the current pot.

PROPAGATION.

Gardenia is easy to propagate from stem tip cuttings taken in early spring.

COMMON PROBLEMS

Watch for flower bud drop (page 248), aphids (page 260), and root rot (page 272).

TIẾNG VIỆT

Hầu như mọi người trồng cây Dành Dành (Gardenia jasminoides) vì yêu những chiếc lá xinh xắn của nó. Thế nhưng, chính những bông hoa trắng tinh khôi luôn tỏa ngát hương thơm khắp cả căn phòng mới là điều cuốn hút nhất. Vì thế, loại cây này vẫn được ưa chuộng dù nó rất khó trồng và chăm sóc. Loại cây bụi thường xanh lá rộng, thân gỗ này có thể mọc cao và rộng từ 61cm đến 122cm khi trồng vào chậu và đặt trong nhà.

Nếu cây Dành Dành phát triển quá cao, hãy cắt tỉa để dễ kiểm soát kích thước của nó. Cắt tỉa sẽ kích thích sự phát triển của các nhánh phụ mới và thúc đẩy cây ra hoa. Những chiếc lá đẹp có màu xanh đậm, bóng và có gân và vân rõ ràng, tạo ra những gợn sóng nhấp nhô. Các bông hoa có kích cỡ khoảng 5cm đến 7.6 cm. Chúng có thể là bông đơn (năm cánh hoa) hoặc bông kép (nhiều cánh hoa). Cây nở hoa nhiều nhất vào mùa xuân và mùa thu. Sắc của lá cùng màu trắng tinh khiết của hoa tạo ra độ tương phản đẹp mắt.

Dành dành nổi tiếng là một loài cây “khó chiều”. Nếu nụ hoa và lá chuyển sang màu vàng rồi rụng đi thì tức là do trời quá lạnh. Cũng có thể là do đất không đủ axit, không khí quá khô, hoặc nó không nhận đủ ánh sáng. Khi đó, bạn phải tìm ra chính xác nguyên nhân và các biện pháp khắc phục.

MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU Ở TRONG NHÀ

Đọc phần Giới thiệu để biết chi tiết cụ thể của từng khuyến nghị.

ÁNH SÁNG VỪA ĐỦ

Đặt cây ở cửa sổ hướng Nam, Đông hoặc Tây nơi có tấm rèm che mỏng. Vì lớp vải ấy sẽ giúp giảm cường độ ánh sáng mà cây sẽ hấp thụ. Tránh ánh nắng trực tiếp vì cây có thể bị héo hoặc cháy lá.

NHIỆT ĐỘ TRUNG BÌNH

Nhiệt độ ban ngày nên ở mức 21°C đến 27°C và ban đêm từ 16°C đến 21°C. Nhiệt độ ban đêm giảm xuống khoảng 10°C sẽ thích hợp với Dành Dành, nhưng nhiệt độ thấp hơn 16°C có thể khiến nó rụng lá và nụ hoa. Tránh cho cây tiếp xúc với gió lạnh và luồng khí nóng từ lò sưởi.

LƯỢNG NƯỚC VỪA ĐỦ

Tưới nước khi nào mặt trên của bầu bắt đầu khô đến độ sâu ~2.5cm.

ĐỘ ẨM

Cây Dành Dành ưa thích độ ẩm cao. Hãy phun sương cho nó hàng ngày bằng chai nước xịt hoặc máy phun sương cầm tay. Đặt chậu cây vào khay chứa nước và đảm bảo đáy chậu không tiếp xúc trực tiếp với nước. Ta có thể đỡ chậu bằng chân đế của chậu hoặc đá cuội. Cân nhắc đặt máy tạo độ ẩm trong phòng.

CHUẨN BỊ BẦU ĐẤT

Sử dụng đất bầu hữu cơ tốt, thoát nước tốt kết hợp phân hữu cơ, nấm rễ và vi sinh vật có lợi khác. Không thêm vôi vào hỗn hợp đất vì cây Dành Dành ưa đất chua.

PHÂN BÓN

Bón cho cây Dành Dành phân hữu cơ được thiết kế cho cây ưa axit. Rắc một chút chất lưu huỳnh dành cho trồng trọt lên bề mặt bầu đất. Đất sẽ đủ độ chua để cây phát triển tốt. Bã cà phê cũng có lợi cho cây Dành Dành. Tuy nhiên, bã cà phê lại không làm chua đất, cho nên lí do đằng sau điều đó vẫn còn là một ẩn số.

Ngoài độ pH, cây Dành Dành không kén đất. Bất kỳ loại phân bón hữu cơ nào, dù ở dạng bột hay dạng lỏng đều có tác dụng tốt. Hãy bón một lớp phân khô một lần vào đầu mùa xuân và một lần nữa vào tháng 6. Bón một nửa hàm lượng phân lỏng theo chu kỳ nửa tháng một lần vào mùa xuân và mùa hè. Ngừng bón phân vào mùa thu và mùa đông.

SANG CHẬU

Khi cây Dành Dành của bạn cần thay chậu, hãy chuyển nó sang một chậu khác có đường kính lớn hơn 10cm so với chậu hiện tại.

NHÂN GIỐNG

Cây Dành Dành dễ nhân giống từ cành giâm được lấy vào đầu mùa xuân.

NHỮNG VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP

Hãy quan sát cẩn thận các vấn đề như nụ hoa bị rụng (trang 248), rệp cây (trang 260) và thối rễ (trang 272).

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác