Chuyên gia Bonsai Tony Tickle – Chúc mừng Maverick Bonsai (những cây Bonsai phá cách)

Deviating from convention or stepping out of your comfort zone isn’t always easy, especially if you have spent your whole bonsai life following rules. However, mavericks understand that while rules are important, they can be limiting. What rules in bonsai do you accept as unbreakable? Why do you follow them? If the answer is ‘that’s the way it’s always been’ you will probably never accomplish anything extraordinary. It is this ability to question traditional bonsai without disrespect that makes the maverick more likely to be fruitful.

A couple of years ago a ‘wild and unkempt’ hawthorn was displayed at the Kokufu exhibition in Japan, the biggest and most respected bonsai show in the world. This hawthorn did not conform to any ‘rules’ yet when shown around the world on social media it commanded the most attention. I can only imagine because it was so different that it had a ‘stand out’ quality compared to the regiment of pines and junipers.

In the previous issue of Bonsai Focus we saw Bonsai Mirai and the amazing work that Ryan Neil is doing. Ryan firmly believes that bonsai is an art form and by expressing that in the dynamic way the trees are presented, furthers that belief. The guys from The Pacific Bonsai Museum have custom graffiti art on skateboards in place of the hanging scrolls — a very exciting concept and one guaranteed to have both purists and rule-followers screaming ‘Heresy!’ to the rafters.

In much the same way, the meteoric rise of the Black Scissors Bonsai creators’ group will further the vibrant creation of bonsai across the world. But the key point is surely this: whatever you choose to do the quality of the bonsai, the craftsmanship and the health of the tree are paramount. Don’t dismiss what the maverick bonsai artists are doing now; the same was said about David Bowie, Van Gogh, Banksy — all creative mavericks. Bonsai practitioners have tended to be rule-followers, obsessed by doing things the ‘right’ way. But in all walks of life, not just in bonsai, the people prepared to swim against the tide and shake their heads while all others nod in sycophantic agreement are the ones who become true beacons of success and ingenuity.

Người Mỹ có một thuật ngữ thế này: ‘Cookie Cutter Bonsai‘ và đối với một số người đây là một cụm từ mang tính xúc phạm. Cookie cutter bonsai là những cây trông giống như mọi cây Bonsai khác ở dạng đó, không có đặc điểm riêng biệt và không có gì khiến chúng nổi bật trên ghế trưng bày. Có rất nhiều loại Bonsai này và nó ở khắp nơi – đôi khi vì chúng được cố tình tạo ra theo cách đó ở Trung Quốc hoặc Hàn Quốc, sau đó được xuất khẩu đến các trung tâm vườn và cửa hàng pụ kiện của chúng tôi; đôi khi bởi vì một người đam mê Bonsai muốn mô phỏng một cái cây mà họ đã nhìn thấy tại một buổi triển lãm. Thành thật mà nói, nguyên nhân đầu tiên dẫn đến việc có rất nhiều cây nhàm chán. Nguyên nhân thứ hai, mặc dù nó có thể làm hài lòng nghệ nhân đã tạo ra cây gốc, nhưng cũng có thể dẫn đến sự thiếu độc đáo của tất cả, trừ một số ít những người thực hành Bonsai. Một số người thậm chí còn nói rằng yếu tố này là thứ ngăn cách ‘người luyện tập’ với ‘người nghệ sĩ’ Bonsai thực thụ. Mặt khác, nếu bạn đi quá xa so với Bonsai thông thường, bạn sẽ bị coi là một Maverick (một người có suy nghĩ khác đám đông), thậm chí có cả một chút điên rồ.

Bonsai mavericks không phá vỡ các quy tắc, nhưng “bẻ cong” chúng một chút. Nói chung các cây kiểu này không tuân thủ hơn là nổi loạn hoàn toàn. Chúng hiển thị các tính năng không thực sự thuộc về nhau. Những phẩm chất mâu thuẫn chi phối tính cách và hành vi của người nghệ sĩ là kết quả của sự uyển chuyển nhất định của ranh giới tính cách và bản ngã; họ không ngại rủi ro và chắc chắn không sợ thất bại hoặc bị gây áp lực bởi ‘nền tảng’ Bonsai được cho là phải như thế.

Nhiều năm trước, tôi đã đọc rằng khi Masahiko Kimura còn trẻ, ông ấy chưa bao giờ được những tiền bối ở Nhật Bản coi trọng; họ coi anh ta là ‘cái đinh trồi ra khòi bề mặt tấm ván’ (con sâu làm rầu nồi canh), không bao giờ tuân theo chuẩn mực và luôn tìm cách phá vỡ quy ước. Tuy nhiên, có thể nói rằng ngày nay ông Kimura là nghệ nhân Bonsai nổi tiếng nhất mọi thời đại, vậy tại sao ông lại bị chỉ trích như vậy trong những năm đầu đó?

Tôi nghĩ rằng, đối với ông Kimura, sự khác thường được thể hiện rõ ràng hơn bởi vì ông đã chống lại hình thức cứng nhắc đã được thiết lập mà phần còn lại của cộng đồng BonsaiNhật Bản tuân theo. Ông Kimura thành công đơn giản là nhờ quyết tâm luôn trung thành với các nguyên tắc và tính cách phá vỡ quy tắc của mình.

Đảm bảo tiêu chuẩn, hoặc có lẽ tôi nên nói là ‘truyền thống’, là một cách an toàn, có thể chấp nhận được và thậm chí được công nhận là cây Bonsai đích thực. Chơi theo luật và bạn sẽ được công nhận. Trong khi những người bình thường bị tê liệt bởi nỗi sợ thất bại, thì những con cừu đen maverick lại đứng dậy và lao đi. Đối với họ, thất bại là một từ vô nghĩa. Khả năng dường như bỏ qua nỗi sợ thất bại này chính là lý do tại sao Maverick có nhiều khả năng tạo ra điều gì đó xuất sắc hơn.

Đi lệch khỏi quy ước hoặc bước ra khỏi vùng an toàn của bạn không phải lúc nào cũng dễ dàng, đặc biệt nếu bạn đã dành cả cuộc đời trồng Bonsai của mình để tuân theo các quy tắc. Tuy nhiên, mavericks hiểu rằng trong khi các quy tắc là quan trọng, vẫ sẽ có thể có hạn chế. Những quy tắc nào trong Bonsai mà bạn chấp nhận là không thể phá vỡ? Tại sao bạn theo quy tắc? Nếu câu trả lời là ‘thì nó vẫn luôn như thế’, bạn có thể sẽ không bao giờ đạt được bất cứ điều gì phi thường. Chính khả năng đặt câu hỏi về Bonsai truyền thống mà không thiếu tôn trọng này đã làm cho Maverick có nhiều khả năng kết trái hơn.

Vài năm trước, một Cây Táo Gai (hawthorn) ‘hoang dã và không đẹp đẽ’ đã được trưng bày tại triển lãm Kokufu ở Nhật Bản, triển lãm Bonsai lớn nhất và được kính trọng nhất trên thế giới. Cây táo gai này không tuân theo bất kỳ ‘quy tắc’ nào khi được hiển thị trên khắp thế giới trên phương tiện truyền thông xã hội, nó lại thu hút nhiều sự chú ý nhất. Tôi chỉ có thể tưởng tượng vì nó quá khác biệt nên nó có chất lượng ‘nổi bật’ so với hằng sa số những cây thông và bách xù khác.

Trong số trước của Bonsai Focus, chúng ta đã thấy Bonsai Mirai và công việc tuyệt vời mà bậc thầy Bonsai Ryan Neil đang làm. Ryan tin chắc rằng Bonsai là một loại hình nghệ thuật và thể hiện điều đó theo cách năng động mà cây cối được trình bày sẽ càng làm tăng thêm niềm tin đó. Các chàng trai đến từ Bảo tàng Bonsai Pacific có nghệ thuật tùy chỉnh graffiti trên ván trượt ở vị trí của cuộn treo – ‘Heresy!’ (Di giáo, dị đoan – Dị đoan là bất cứ niềm tin hay lý thuyết nào không đúng với niềm tin chuẩn mực tôn giáo hoặc phong tục có sẵn đương thời. dị đoan khác với bội giáo, tức việc từ bỏ quan hệ với một tôn giáo hay nguyên tắc nào đó, và báng bổ, tức là bất kính đối với một tôn giáo.) một khái niệm rất thú vị và là một đảm bảo để có cả hai chủ nghĩa thuần túy và theo quy tắc đều hưởng ứng!!!

Theo cách tương tự, sự nổi lên như vũ bão của nhóm những người sáng tạo Bonsai: Black Scissors Bonsai sẽ tiếp tục tạo ra sự sôi động của Bonsai trên toàn thế giới. Nhưng điểm mấu chốt chắc chắn là ở chỗ: Dù bạn chọn làm Bonsai theo cách nào thì chất lượng của Bonsai, sự khéo léo và sức khỏe của cây là điều tối quan trọng. Đừng bác bỏ những gì mà các nghệ nhân bonsai Maverick đang làm bây giờ; điều tương tự cũng được nói về David Bowie, Van Gogh, Banksy – tất cả đều là những người sáng tạo. Những người tập chơi Bonsai có xu hướng trở thành những người tuân theo quy tắc, bị ám ảnh bởi việc làm mọi thứ theo cách ‘đúng đắn’. Nhưng trong tất cả các bước của cuộc sống, không chỉ ở Bonsai, luôn có người chuẩn bị để bơi ngược dòng và lắc đầu trong khi tất cả những người khác gật đầu đồng ý nịnh hót. Họ sẽ  là những người trở thành tấm gương thực sự của sự thành công và sự khéo léo.