- Nguồn: bonsai-nbf.org
- Lược dịch: Dũng Cá Xinh (07/08/2021)
Tất cả những cây Bonsai của bảo tàng The National Bonsai & Penjing Museum đều rất đặc biệt, nhưng một vài trong số chúng có một vị trí đặc biệt đặc biệt trong lịch sử. Đây là những câu chuyện của chúng…
“YAMAKI PINE” (JAPANESE WHITE PINE CULTIVAR, PINUS PARVIFLORA ‘MIYAJIMA’)
Câu chuyện về cây Thông trắng Nhật Bản (còn được gọi là Thông Yamaki, Pinus parvifolia, hay “Cây Bonsai nổi tiếng nhất thế giới”) đã đi khắp thế giới qua nhiều thế hệ. Chúng tôi không thể tự hào hơn khi có sản phẩm này trong bộ sưu tập lâu dài của mình, và nó chào đón du khách khi họ bước vào Khu trưng bày Nhật Bản. (Japanese Pavilion)
Tại sao nó lại đặc biệt? Nó đã sống sót qua vụ nổ bom nguyên tử ở Hiroshima. Đây là câu chuyện của nó.
Thứ Năm, ngày 8 tháng 3 năm 2001 là một ngày điển hình tại Bảo tàng Cây cảnh & Hòn non bộ Quốc gia. Sáng hôm đó, hai anh em người Nhật đáp xuống sân bay quốc tế Dulles và sau khi nhận phòng khách sạn, họ đi thẳng đến Bảo tàng. Shigeru Yamaki, 21 tuổi và anh trai Akira Yamaki, 20 tuổi, là cháu trai của cố Bậc thầy Bonsai Masaru Yamaki, người vào năm 1976 đã tặng một trong những cây Bonsai được đánh giá cao nhất của mình như một phần quà tặng mừng chuỗi sự kiện Bicentennial của Nhật Bản cho người dân Mỹ.
Khi hai anh em đến Bảo tàng, họ tiếp cận một trong những tình nguyện viên làm nhiệm vụ ngày hôm đó, Yoshiko Tucker, hỏi cô ấy bằng tiếng Nhật để chỉ đường đến nơi có thể tìm thấy cây Bonsai của ông họ. Yoshiko và một tình nguyện viên khác, Michiko Hansen, đã nhanh chóng thông báo cho Người phụ trách Warren Hill rằng những vị khách quan trọng đã đến. Warren sau đó chào hỏi hai anh em và hướng dẫn họ đến chỗ cây Bonsai Yamaki huyền thoại.
Cây Thông Trắng Nhật Bản (Pinus parvifolia) này đã xấp xỉ 375 năm tuổi và là mẫu vật lâu đời nhất trong Bộ sưu tập cây cảnh Nhật Bản (Japanese Bonsai Collection). Masaru Yamaki đã quyên tặng cây Bonsai này trước khi hai anh em được sinh ra và vì vậy họ chưa bao giờ tận mắt nhìn thấy nó, mặc dù họ đã rất quen thuộc với tác phẩm qua các bức ảnh và câu chuyện gia đình. Khi họ đứng kính cẩn trước cây Bonsai cổ thụ của ông mình, Warren không thể tưởng tượng được quá khứ ẩn giấu của cây Bonsai sắp được tiết lộ với anh.
Warren mời hai anh em đi ăn trưa. Yoshiko và Michiko cũng tham gia nhóm, và họ đã dịch đoạn hội thoại sau đó với các anh em. Hồ sơ của Bảo tàng cho thấy cây cảnh Yamaki đã được Masaru Yamaki ở Hiroshima tặng, nhưng ít người biết về người tặng cũng như lịch sử của cây thông.
Hai anh em giải thích rằng gia đình họ đã điều hành một vườn ươm Bonsai thương mại ở Hiroshima trong nhiều thế hệ, nhưng bây giờ vườn ươm là một bộ sưu tập cây cảnh tư nhân. Cha của họ (con trai của Masaru), Yasuo Yamaki, là một kiến trúc sư cảnh quan và là thành viên của Hội đồng tỉnh Hiroshima; mẹ của họ, bà Michiko, là một nghệ sĩ. Họ sống trong ngôi nhà của gia đình, nơi tiếp giáp với vườn Bonsai. Các học sinh cũ của Masaru Yamaki hiện đang chăm sóc bộ sưu tập cây Bonsai lớn của gia đình.
Vào lúc 8:15 sáng ngày 6 tháng 8 năm 1945, quả bom nguyên tử đã được thả xuống Hiroshima.
Shigeru nói rằng tất cả các thành viên trong gia đình (ông bà nội và cậu con trai nhỏ của họ – bố của Shigeru) đều ở trong nhà của họ. Quả bom phát nổ cách khu nhà của gia đình khoảng ba km (chưa đầy hai dặm). Vụ nổ đã thổi bay tất cả các cửa kính trong nhà, và mỗi thành viên trong gia đình đều bị các mảnh kính văng khiến bị thương. Tuy nhiên, điều kỳ diệu là không ai trong số họ bị thương tật vĩnh viễn.
Masaru Yamaki đã trở thành một thành viên rất có ảnh hưởng trong cộng đồng cây Bonsai Nhật Bản, ông thọ 89 tuổi. Người vợ góa của ông, Ritsu Yamaki, hiện 91 tuổi và vẫn sống trong ngôi nhà của gia đình với cha và mẹ của Shigeru.
Những cây thông Trắng cổ thụ lớn của Nhật Bản và một số lượng lớn cây Bonsai khác lúc đó đang được đặt trên những chiếc ghế dài trong vườn. Thật ngạc nhiên, không một cây Bonsai nào trong số những cây Bonsai này bị tổn hại bởi vụ nổ, vì vườn ươm được bảo vệ bởi một bức tường cao. Một công ty phát thanh truyền hình Nhật Bản sau đó đã quay phim khu vườn Bonsai và đưa tin về việc bức tường đã cứu cây Bonsai như thế nào.
Khi Shigeru trở về Nhật Bản, anh đã nhận được từ cha mình rất nhiều thông tin, bao gồm cả những bức ảnh, ghi lại sự nghiệp Bonsai lừng lẫy của Masaru Yamaki. Vào ngày 1 tháng 9 năm 2003, Shigeru trở lại Washington, D.C., mang theo những bản sao của những tư liệu lịch sử vô giá này. Tổ chức đã sắp xếp một bữa tiệc trưa để vinh danh Shigeru vào ngày 3 tháng 9 năm 2003 với sự tham dự của Warren Hill, Jack Sustic, Young Choe, Yoshimi Komiyama, Kazuma Maki (một người bạn của Shigeru từ Nhật Bản) và Felix Laughlin.
Masaru Yamaki tự hào đã tặng cây Bonsai Thông trắng Nhật Bản của mình cho người dân Mỹ như một phần của món quà kỷ niệm chuỗi sự kiện Bicentennial. (Để biết câu chuyện đằng sau món quà Bicentennial, hãy tìm xem quyển sách The Bonsai Saga-How the Bicentennial Collection Came to America của Tiến sĩ John Creech, được xuất bản bởi Quỹ vào năm 2001.) Sau khi cây Thông Trắng Nhật Bản đến Vườn ươm Quốc gia Hoa Kỳ, ông đã đến xem nó trong ngôi nhà mới trong Khu trưng bày Nhật Bản tại Vườn ươm (nay là một phần của Bảo tàng Cây cảnh & Hòn non bộ Quốc gia).
Masaru Yamaki đã học nghệ thuật và khoa học về Bonsai từ cha mình, Katsutaro Yamaki. Sau Thế chiến II, Masaru Yamaki là một trong những người đi đầu trong nỗ lực hồi sinh Bonsai như một doanh nghiệp thương mại ở Nhật Bản, và ông đã nhiều năm làm giám đốc của một hiệp hội hợp tác thúc đẩy sản xuất các giống Bonsai cải tiến ở Hiroshima.
Ông nổi tiếng với các kiệt tác Thông Đen Nhật Bản (Pinus thunbergii) cũng như Thông Trắng Nhật Bản. Bill Valavanis đến thăm Masaru Yamaki vào năm 1970. Ông nhớ lại mình đã bị ấn tượng bởi những cây Thông Đen Nhật Bản tuyệt đẹp của ông Yamaki với những thân cây cực nặng được trồng trong những chậu rất nhỏ. Sự kết hợp này đã minh họa kiến thức kỹ thuật và kỹ năng cần thiết để tạo ra các rễ nhánh nhỏ trên một thân cây to cần thiết để giữ cho cây sống trong một chậu nhỏ. Anh cũng nhớ một số cây thông trắng Nhật Bản Nishiki rất khác thường có vỏ sùi (bần). Ông Yamaki có một trong những giống cây nguyên bản.
Bạn bè của ông Yamaki bao gồm những nhân vật hàng đầu khác trong thế giới Bonsai ở Nhật Bản, chẳng hạn như Saburo Kato và Toshiji Yoshimura (cha của Yuji Yoshimura). Năm 1983, ông được Thủ tướng Yasuhiro Nakasone trao tặng “Huân chương ruy băng vàng” danh giá – giải thưởng đầu tiên được trao cho một thành viên của ngành công nghiệp Bonsai. Để kỷ niệm việc ông Yamaki nhận được Giải thưởng ruy băng vàng, nhà điêu khắc nổi tiếng, Katsuzo Entsuba (bản thân ông đã nhận Giải thưởng Văn hóa, giải thưởng cao quý nhất được trao tại Nhật Bản cho những đóng góp trong việc phát triển văn hóa Nhật Bản) đã sản xuất mực chu sa phiên bản giới hạn với hộp bằng đồng.
Cây thông Yamaki thực sự là minh chứng cho hòa bình và thẩm mỹ, chúng tôi may mắn nhận ra điều kỳ diệu về sự tồn tại của nó vào năm 1945.
Chúng tôi rất biết ơn Shigeru Yamaki và cha anh, Yasuo Yamaki, về những thông tin và bức ảnh thú vị nhất mà họ đã cung cấp liên quan đến cây cảnh Yamaki và người tặng nó, bậc thầy bonsai Masaru Yamaki.
Tua nhanh đến năm 2003.
Vào thứ Sáu, ngày 9 tháng 5 năm 2003, Bảo tàng Cây cảnh & Hòn non bộ Quốc gia đã nhận được một chuyến thăm bất ngờ từ con gái của Masaru Yamaki, bà Takako Yamaki Tatsuzaki. Cô và chồng, ông Takashi Tatsuzaki, cùng với con trai họ Jin, con gái Amaka, và bạn bè của họ, ông bà Takehisa Iizuka muốn xem một cây cụ thể trong bộ sưu tập. Bảo tàng đã được cải tạo và chính thức mở cửa trở lại chỉ một ngày trước chuyến thăm của Tatsuzaki.
Khách đến vào lúc chiều muộn. Bảo tàng đã đóng cửa. May mắn thay, họ đã tìm thấy Trợ lý Giám đốc Jackson Tanner bên ngoài cổng của Bảo tàng. Bất chấp rào cản ngôn ngữ, Jackson sớm nhận ra họ có mối quan hệ gia đình với một cái cây trong bộ sưu tập. Anh nhanh chóng sắp xếp một buổi triển lãm VIP với Giám tuyển Jack Sustic và Trợ lý Giám đốc Jim Hughes, những người chăm sóc Bonsai.
Người phụ trách nhận ra Yamaki và dẫn họ đi qua toàn bộ Bộ sưu tập Nhật Bản bắt đầu từ cổng ra của nó. Họ dừng lại ở lối vào Bộ sưu tập và nhận ra món quà của gia đình – cây thông của Masaru Yamaki được thu thập từ Miyajima, gần 400 năm tuổi, được gia đình duy trì trong năm thế hệ, một cây Bonsai sống sót sau vụ nổ bom nguyên tử ở Hiroshima, một món quà cho người dân Mỹ. Cây hiện là niềm tự hào to lớn khi đứng ở lối vào Bộ sưu tập Bonsai Nhật Bản tại Bảo tàng Bonsai và Hòn non bộ Quốc gia. Cây có dáng đẹp tuyệt vời và khỏe mạnh. Bà Tatsuzaki nở một nụ cười rạng rỡ, nói nhanh với những người khác và vỗ nhẹ vào đất của cái cây mà cha bà đã chăm sóc.
Có rất nhiều niềm tự hào về khu trưng bày ngày hôm đó.Những vị khách đến thăm của chúng tôi rất tự hào về cây thông và việc là một phần cuộc sống của nó. Jim và tôi tự hào về cây thông và là một phần cuộc sống của nó.Thật đáng kinh ngạc khi nghĩ rằng cây cảnh này đã chạm đến bao nhiêu đời người. Tất cả cuộc sống của những người không còn ở bên chúng ta và tất cả những cuộc sống mà nó vẫn chưa chạm tới. Tôi tin rằng những điều này giúp hình thành tính cách của một cây Bonsai không kém gì việc đi dây và cắt tỉa.
Ghi chú của Giám tuyển Jack Sustic’s
Thời điểm thật tình cờ. Mặc dù hoàn toàn không có kế hoạch, họ đã đến vào ngày mà Quỹ tổ chức cuộc họp hội đồng quản trị hàng năm và cùng ăn tối. Tổ chức Bonsai Quốc gia đã vinh dự mời họ tham dự bữa tối thường niên vào tối hôm đó. Bữa tối NBF đã mang đến cho cộng đồng Bonsai Hoa Kỳ cơ hội gặp gỡ con gái của Masaru Yamaki và gia đình của cô ấy.
Bữa tối cũng giúp bà Tatsuzaki có cơ hội gặp Hiromasa Oguchi, con trai của một nhà tài trợ nổi tiếng khác cho Bảo tàng, Kenichi Oguchi, người vào năm 1976 đã tặng cây bách xù Shimpaku được dùng làm hình mẫu cho LOGO của Bảo tàng và Quỹ. Vì vậy, con gái và con trai của hai người tặng Bonsai rất đặc biệt trong Bộ sưu tập Nhật Bản đã có thể hồi tưởng về một bữa tối, khiến tất cả mọi người có mặt tại buổi tối hôm đó vô cùng thích thú.
Bà Tatsuzaki đã có những ký ức sống động về cây thông Yamaki từ thời thơ ấu của mình và có thể nhớ lại khi chơi trong khu vườn nơi cây cảnh đã sừng sững uy nghiêm rất lâu và nơi nó đã sống sót sau vụ nổ ở Hiroshima. Cô ấy dự đoán sẽ tìm thấy nhiều tài liệu hơn về cây cảnh và lịch sử vườn của nó ở Nhật Bản, và thực sự rất háo hức chờ đợi.