[Wikicare] Viola hederacea (Native Violet, Bạch Tử Hoa): Giới thiệu, chăm sóc và nhân giống

Giới thiệu Viola hederacea

Họ Hoa tím hay họ Vi-ô-lét (danh pháp khoa học: Violaceae, còn gọi là Alsodeiaceae J.G.Agardh, Leoniaceae DC. và Retrosepalaceae Dulac) là một họ trong thực vật có hoa bao gồm khoảng 800 loài trong 21-23 chi, trong đó riêng chi điển hình (chi Viola) chứa khoảng 400-600 loài. Tên gọi khoa học của họ này có nguồn gốc từ chi Viola, bao gồm các loài hoa tím (vi-ô-lét) và păng-xê (hoa bướm).

Các phân loại cũ như hệ thống Cronquist đặt họ Violaceae trong bộ Hoa tím (Violales). Tuy nhiên, các phân loại mới hơn, như hệ thống APG II đặt họ này trong bộ Sơ ri (Malpighiales).

Mô tả Viola hederacea

Tên Latinh hederacea có nghĩa là “giống thường xuân” (like ivy) do đặc tính lá của cây khá tương đồng các loài thuộc chi Thường Xuân (chi Hedera) (mặc dù chúng không có chung họ)

Loài thuần chủng Viola hederacea có hoa màu trắng phớt tím tương đối nhợt nhạt và có phần thô ráp, cánh hoa trước (cánh hoa ở phía dưới của hoa khi nhìn vào) rộng nhất về phía đỉnh và các hạt trưởng thành có màu nâu. Lá trưởng thành của Bạch Tử hoa cũng khá đặc biệt – đường viền hình bán nguyệt, dài rộng bằng nhau và thường có màu xanh lục đậm ở trên và nhạt dần về phía dưới.

Phân bổ

Loại cây thân thảo nhỏ này sống lâu năm phổ biến và rộng rãi ở Victoria (Australia) và Tasmania, dọc theo Dãy Great Dividing ở phía bắc New South Wales, ít nhất là đến khu vực Barrington Tops, ở cực đông nam của Nam Úc, và trong một khu vực nhỏ của Adelaide Hills giữa Belair và Mount Lofty. Có lẽ do là cây bản địa của Australia mà Viola hederacea còn có tên thông dụng là Australia Violet.

Các giống  Viola hederacea

Viola hederacea thuần chủng thực sự không thường xuyên được trồng trong vườn. Nó là một loài thực vật không rực rỡ bằng loài Viola bankii. Viola hederacea mọc thoáng hơn, ít mạnh mẽ hơn và hoa ít nổi bật hơn. Tuy nhiên, nó rất dễ sống.

Hầu hết các giống cây cảnh được dán nhãn là Viola hederacea thực ra là Viola bankii, loài này cho đến gần đây mới được coi là phân loài của Viola hederacea. Viola bankii có hoa màu sắc rực rỡ hơ với cánh hoa trước gần như hình tròn và lá gần như hình tròn có xoang sâu (trong khi Viola hederacea có hoa nhạt màu hơn với cánh hoa phía trước hình trứng và các lá ít nhiều hình thành với xoang rộng).

Viola banksii

Viola banksii là một thành viên thuộc chi Hoa tím, là loài bản địa của khu vực phía đông và đông nam châu Úc. Trước đây, Viola banksii được cho là Viola hederacea, tuy nhiên vào năm 2004, nó mới được đổi tên thành Viola banksii bởi Kevin Thiele.

Loài này được Joseph Banks và Daniel Solander tìm thấy vào năm 1770, nhưng mẫu vật của nó đã bị mất hoặc không được gửi đến những phòng trưng bày, cho đến khi người ta phát hiện một bộ sưu tập khác của Jacques Labillardière ở bang Tasmania. Thiele phát hiện ra rằng, mẫu vật nguyên thủy của Viola hederacea được thu thập bởi Labillardière không khỏe mạnh và sặc sỡ như những giống được thu thập và bày bán sau này. Vì vậy, Thiele đã đặt tên cho giống mới tìm được sau này, có nguồn gốc từ bờ biển New South Wales là Viola banksii.

Viola banksii là một cây thân thảo, lan rộng bằng cách vươn dài các đốt ở rễ. Lá có hình thận và màu xanh lá tươi sáng, rộng khoảng 15 – 25 mm. Hoa có màu trắng tím, thường nở vào các tháng ấm trong năm, mọc trên thân cao 10 – 15 cm. Ở những nơi có bóng râm và ẩm ướt, V banksii phát triển khá dày đặc, nhưng sẽ mau úa nếu nhận nhiều ánh nắng mặt trời. Một giống của Viola banksii có tên gọi là Viola banksii White Glory có hoa màu trắng với hương thơm nhẹ.

Viola banksii được trồng khắp các khu vườn ở phía đông của Úc, tạo một thảm lá xanh mát  Tuy nhiên, Viola banksii đang có nguy cơ bản địa hóa ở một vài khu vực, cụ thể là núi Donna Buang của thành phố Melbourne.

Viola banksii là một loại cây rất dễ trồng và dễ thích nghi với các loại đất khác nhau miễn là nó có đủ độ ẩm và ánh sáng trung bình đến nắng lọc một phần trong môi trường vườn. Nó có thể phát triển khá mạnh trong các loại đất cứng hơn, có tác dụng giữ ẩm và lan rộng tạo thành lớp phủ bề mặt thấp tự nhiên.

Các giống nổi bật:

• Viola banksii Baby Blue
• Viola banksii White Glory với hoa màu trắng muốt với hương thơm nhẹ.

Chăm sóc Viola hederacea

Ánh sáng

• Tốt nhất là ánh nắng được lọc một phần
• Tránh ánh nắng trực tiếp quá lâu và quá gay gắt
• Không nên để cây trong môi trường quá tối, cây sẽ chậm phát triển và khó ra hoa.
• Khi cây đã quen môi trường và mọc thành thảm, quần thể thì Bạch Tử Hoa có thể chịu được nắng trực tiếp mà không cháy lá và không bị mất nước nhanh.

Tưới nước Viola hederacea

• Nên tưới theo công thức Bất Can Bất Kiêu, Kiêu Tắc Kiêu Thấu
• Luôn để đất ẩm trên bề mặt
• Cây mất nước sẽ có hiện tượng cụp hoa và lá, cần bổ sung nước ngay

Giá thể – Đất

• Nên chọn các loại giá thể nhẹ, giữ ẩm tốt và thoát nước tốt
• Có thể tham khảo giá thể trộn tương tự công thức của Codai Soil Balance

Độ ẩm

• Luôn duy trì độ ẩm xung quanh cây ở mức độ cao
• Độ ẩm thấp cây rất dễ cụp lá, héo cành và hoa

Nhiệt độ

• Viola hederacea theo kinh nghiệm của mình (Dũng Cá Xinh) ưa môi trường nhiệt độ mát, tầm từ 20 – 25 độ C là tuyệt vời nhất.
• Cây không ưa nhiệt độ quá nóng hoặc quá lạnh, quá nóng cây sẽ gần như không phát triển còn quá lạnh cây dễ bị cóng chết.

Phân bón

• Nên bổ sung các loại phân bón NPK cân bằng hoặc các loại phân hữu cơ vào mùa sinh trưởng của cây (Xuân, cuối hè và mùa thu)

Sâu bệnh

• Mình để ý cây ít bị các loại sâu bệnh phổ thông.

Nhân giống Viola hederacea

• Có thể nhân giống bằng hạt. Khi Native Violet (Bạch Tử Hoa) mọc thành bụi lớn, quần thể thì chúng có xu hướng ra hoa liên tục, từ đó sẽ có các hạt nhỏ li ti rơi rụng xung quanh và tự mọc ra cây con.
• Viola hederacea (Native Violet, Bạch Tử Hoa) có xu hướng mọc bò lan như các loại rau má, chỉ cần cắt các đoạn dây bò lan trồng ra đất là sẽ có cây mới.
• Nếu Viola hederacea (Native Violet, Bạch Tử Hoa) mọc thành bụi to có thể tách thành các khóm nhỏ và trồng riêng biệt, chúng sẽ bò lan ra thành bụi to rất nhanh.

Mình xin chia sẻ cách chúng mình thường dùng để nhân giống Viola hederacea (Native Violet, Bạch Tử Hoa) bằng một số hình ảnh dưới đây. Hình ảnh được cắt ra từ video của nhà thực vật học Dharawal Country:

Chỉ cần tầm 2,3 tháng là chúng ta lại dễ dàng có một thảm lớn tầm vài mét vuông, tha hồ nhân giống ra các khoảnh sân vườn. Chúc cả nhà may mắn ạ! ^^

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác