Vì sao nên trồng cây Hoa Ngọc Lan (Michelia alba và Michelia champaca) trang trí sân vườn?

Một số nước Đông Nam Á trồng cây ngọc lan rất phổ biến ở những nơi như công viên hoặc nơi trang nghiêm bởi loài cây này có tán lá rất đẹp và mùi hương lại rất thơm. Cây ngọc lan gồm có 2 loài cây thường thấy là ngọc lan hoa trắng và ngọc lan hoa vàng, chúng đều cùng thuộc họ Ngọc lan Magnoliaceae.

Ngọc lan hoa trắng có xuất xứ từ Ấn Độ, thường được trồng ở miền Nam, tên khoa học của loài này là Michelia alba L.

Ngọc lan hoa vàng có xuất xứ từ Hymalaya, trồng nhiều ở vùng ôn đới như miền Bắc hay Đà Lạt, tên khoa học của chúng là Michelia champaca L.

1. Mô tả về cây hoa ngọc lan

1.1 Cây ngọc lan hoa trắng:
 

Hoa ngọc lan trắng

Cây có thể cao đến 15m, thuộc thân gỗ lớn, nhánh non có lông với cành dài thẳng, lá dài khoảng 15-25 cm và rộng từ 4-9cm, hình bầu dục, lá rất xanh tươi và có lông trắng đối với lá bẹ. Hoa mọc ở nách lá, chót trên nhánh ngắn dạng cọng, mỗi hoa có từ 10-15 cánh hình giải thuôn xếp theo hình xoắn ốc.Hoa có rất nhiều nhị dẹt và ngắn, hương thơm ngào ngạt. Quả kép hình nón gồm các đại có đến 8 hạt. Nhưng loài cây này lại hiếm khi có quả.

1.2 Cây ngọc lan hoa vàng

Hoa ngọc lan vàng

Ngọc lan hoa vàng (ngọc lan ngà) cao tới 35m, thuộc cây gỗ lớn và cũng có nhiều tán lá rộng phân nhánh, có lông ở cành non, lá dài khoảng 20cm, hình bầu dục thuôn, mặt trên của lá khá bóng nên có màu xanh nhạt, 2 mặt lá có lông thưa, 2-4cm là chiều dài của cuống lá. Màu của hoa là màu vàng cam, nụ hoa mọc đơn độc ở nách lá, cao 3-4 cm hình dạng thoi, cánh hoa thẳng.

Cây này cho gỗ thuộc nhóm 3 tức là nhóm gỗ tốt, gỗ cứng đẹp màu nâu có thể đánh bóng láng, dùng làm tiện khắc, bàn ghế hay gỗ dán trang trí nội thất. Người ta có thể dùng hoa ngọc lan để chưng cất dầu thơm, tinh chế nước hoa.

2. Nhân giống và chăm sóc cây ngọc lan

Có thể nhân giống cây ngọc lan từ hạt hay chiết cành, song ngoài thị trường thường dùng phương pháp chiết cành để nhân giống vì sẽ cho cây có kích thước lớn nhanh và mau ra hoa hơn.
Tương tự như chiết các loài cây ăn quả khác, kỹ thuật chiết ngọc lan cũng giống vậy. Khi đã chọn được cành, tiến hành cắt và tách một vòng vỏ rộng khoảng 0,3 – 0,6 cm. Ở chỗ cắt quấn xung quanh bằng 1 dây đay hoặc gai để ngăn không cho các mép vỏ phát triển liền lại với nhau. Dùng rễ lục bình hoặc xơ sừa để lên chỗ cắt rồi sử dụng mo cau hay một miếng nylon có kích thước 25x15cm bọc lại, rồi buộc hai đầu túm lại cho chắc chắn để giữ ẩm. Khi đã thấy cành ra rễ và khi thấy rễ non chuyển thành màu vàng thì có thể cắt cành chiết khỏi cây mẹ. Cuối cùng là cấy cành chiết vào túi bầu.
Cần phải có giàn che trong khoảng thời gian đầu, rồi dần dần giảm độ che phủ xuống từ từ và đem cây ra ánh sáng bằng cách tăng thời gian chiếu sáng và giảm bớt giàn che (chỉ khi nào nắng gắt hay mưa lớn thì mới cần che đậy). Cần lưu ý khi bắt đầu trồng cây là không được làm bể bầu và để nắng chiếu trực tiếp vào rễ vì sẽ khiến rễ bị héo, có thể sẽ khiến cây bị chết một cách đột ngột. Nhớ tháo úng không để nước ngập bầu cây khi trồng.

3. Trồng cây ngọc lan trang trí sân vườn

Cây ngọc lan thường được trồng trang trí sân vườn do mùi thơm của hoa

Nơi có nhiều ánh nắng là phù hợp để trồng ngọc lan, bạn có thể trồng đơn lẻ từng cây hay trồng thành hàng đều được, tạo bóng mát cho không gian, đất cần thoát nước tốt, bót lót thêm phân hữu cơ hoai mục và bổ sung thêm lân và phân NPK cho rễ phát triển nhanh chóng. Một cây sứ ngọc lan trang trí sân vườn đối với những ngôi nhà đô thị là đã có thể tạo bóng mát  thơm ngát cả nhà.

Những nơi như đền chùa rất thích hợp để trồng loài cây này vì hương thơm của chúng. Ngoài ra chúng còn được ứng dụng để trang hoàng đám cưới, sản xuất nước hoa hay thuốc chải tóc. Hoa Ngọc lan trắng ở những vùng thôn quê Việt Nam còn thường được các cô gái dùng cài lên mái tóc trong những dịp lễ hội.

Hoa sứ Ngọc lan trắng được người Trung Quốc sản xuất thành dầu thơm có tên là “White champaca flower oil”. Tinh dầu của loài hoa này cũng được dùng trong một loại nước hoa nổi tiếng Joy, do vậy nên cái tên Joy perfume tree đôi khi được dùng gọi cây.

Trong nền y học cổ truyền của người Á Châu, nước hoa Ngọc lan được ép ra hoặc được đun sắc còn dùng chữa trị bệnh sốt, nôn mửa, rối loạn tiêu hóa. Ngâm hoa trong dầu dùng trị nhức đầu, xoang, viêm mũi, đau mắt, gút, chóng mặt, sốt…. Các vết sưng tấy thì dùng lá để chữa. Rễ của cây còn có công dụng thông kinh… Hoa của Ngọc lan vàng được dùng nhiều ở Ấn Độ để điều trị ung thư vùng bụng.

Lan Bi

“Sống lạc quan không có nghĩa là lúc nào cũng phải cảm thấy vui vẻ. Mà là ngay cả trong những lúc buồn phiền nhất cũng vẫn luôn tin rằng rồi ngày mai bầu trời sẽ lại trong xanh.”

Xem các bài khác