Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiChi Hedera - Chi Thường Xuân
Top 999+ cây cảnh trong nhà (cây cảnh mini, cây indoors, cây houseplants): Cây thuộc chi Hedera (Thường Xuân)
08
Th4
Th4
Series 999+ Cây cảnh trong nhà (các loại cây cảnh mini, cây cảnh để bàn, cây indoors, cây houseplants) hôm nay sẽ đề cập đến chi Thường Xuân (chi Hedera). Ở các nước ôn đới, một điều thú vị là số lượt tìm kiếm “Cách để loại bỏ và diệt trừ Hedera (Thường Xuân)” hơn gấp nhiều lần từ khoá “cách chăm sóc Hedera”. Thực tế nói lên một điều Thường Xuân là một cây cực kỳ dễ sống, dễ chăm và dễ nhân giống trong các môi trường ôn đới, khí hậu mát, thậm chí là hơi lạnh.
- Đây là một trong những bài đáng xem nhất liên quan đến Thường Xuân, cả nhà đừng bỏ qua nhé: Top 100+ loài và giống cây Thường Xuân (English Ivy, Hedera) hiếm và đẹp!!! (Rare Ivy)
Phân loại khoa học
| Phân loại khoa học | |
|---|---|
| Kingdom (Giới): | Plantae (Thực vật) |
| Clade (Nhánh): | Tracheophytes (Thực vật có mạch) |
| Clade (Nhánh): | Angiosperms (Thực vật có Hoa) |
| Clade (Nhánh): | Monocots (Thực vật có một lá mầm) |
| Clade (Nhánh): | Asterids (Nhánh Cúc) |
| Order (Bộ): | Apiales (Bộ Hoa Tán) |
| Family (Họ): | Araliaceae (Họ Cuồng) |
| Subfamily (Phân họ): | Aralioideae (Phân họ Cuồng) |
| Tribe (Tông): | N/A |
| Subtribe (Phân Tông): | N/A |
| Genus (Chi): | Hedera – L. |
| Đồng nghĩa | |
|
|
Giới thiệu về chi Hedera
Hedera, tên thông dụng tiếng Anh là Ivy (số nhiều là Ivies), là một chi gồm 12–15 loài cây thân gỗ bò hoặc bám sát mặt đất thường xanh (climbing or ground-creeping woody plants) trong họ Araliaceae (họ Cuồng), có nguồn gốc từ Tây, Trung và Nam châu Âu, Macaronesia, Tây Bắc châu Phi và khắp trung nam Đông Á, kéo dài đến Nhật Bản và Đài Loan.
Tên thường gọi
- Tiếng Anh: Ivy (Ivies), English Ivy
- Tiếng Việt: Thường Xuân, Trường Xuân
- Tiếng Trung: 常春藤属 (Cháng chūnténg shǔ) – Thường Xuân Đằng Trúc
Mô tả
- Dù mọc trên mặt đất, Thường Xuân vẫn có xu hướng leo lên, thường không cao quá 5–20 cm, nhưng trên các bề mặt thích hợp để leo, bao gồm thân cây, các mỏm đá tự nhiên hoặc các cấu trúc nhân tạo như bờ đá hoặc các công trình xây dựng và bằng gỗ, chúng có thể leo lên tại cách mặt đất ít nhất 30 m. Thường Xuân có hai loại lá, với lá non có thùy hình lá cọ trên chồi bò, leo và lá trưởng thành, thường mọc ở ngọn cây hoặc ngọn của mặt đá, cao từ 2 m trở lên. đất. Chồi non và chồi trưởng thành cũng khác nhau, chồi non mảnh mai, linh hoạt và bò hoặc leo bằng rễ nhỏ trên không để gắn chồi vào giá thể (đá hoặc vỏ cây), chồi trưởng thành dày hơn, tự chống đỡ và không có rễ. Hoa màu vàng lục với năm cánh nhỏ; thường nở vào mùa thu đến đầu mùa đông và rất giàu mật hoa. Quả Thường Xuân mọng, màu xanh đen, tím sẫm hoặc (hiếm) màu vàng, đường kính 5–10 mm với một đến năm hạt, chín vào cuối mùa đông đến giữa mùa xuân. Các hạt được phân tán bởi các loài chim ăn quả mọng.
- Các loài khác nhau về chi tiết về hình dạng, kích thước lá (đặc biệt là ở các lá non) và cấu trúc của các bộ ba lá, cũng như kích thước (ở mức độ thấp hơn là màu sắc của hoa và quả). Số lượng nhiễm sắc thể cũng khác nhau giữa các loài. Số lượng cơ bản lưỡng bội là 48, trong khi một số thể tứ bội với 96, và một số thể tứ bội khác có 144 và bát bội với 192 nhiễm sắc thể.
Hệ sinh thái
- Ivies là cây bản địa Âu-Á và Bắc Phi nhưng đã được du nhập vào Bắc Mỹ và Úc. Chúng xâm chiếm các khu vực rừng bị xáo trộn ở Bắc Mỹ. Hạt Thường Xuân do chim phát tán rất dễ dàng nên quần thể Hedera phát triển rất rộng.
- Vi khuẩn có tầm quan trọng sinh thái chính đối với việc sản xuất mật hoa và trái cây của các loài trong chi Hedera, cả hai đều được sản xuất vào những thời điểm trong năm khi có ít nguồn mật hoa hoặc trái cây khác.
- Loài ong Thường Xuân (Colaries hederae) hoàn toàn phụ thuộc vào hoa Thường Xuân, toàn bộ vòng đời của chúng phụ thuộc xung quanh sự ra hoa của Thường Xuân.
- Trái cây Hedera được ăn bởi nhiều loài chim, bao gồm chim thrushes, blackcaps, và woodpigeons.
- Các lá bị ấu trùng của một số loài thuộc bộ Lepidoptera ăn, điển hình là các loài: angle shades, lesser broad-bordered yellow underwing, scalloped hazel, small angle shades, small dusty wave (chỉ ăn cây Thường Xuân), swallow-tailed moth và willow beauty.
- Rất nhiều loài động vật không xương sống trú ẩn và trú đông trong đám cây Thường Xuân dày đặc. Các loài chim và động vật có vú nhỏ cũng làm tổ trong cây thường xuân. Nó giúp tăng diện tích bề mặt và độ phức tạp của môi trường rừng.
Công dụng và nuôi trồng
- Ivies (Thường Xuân) rất phổ biến trong trồng trọt thuộc phạm vi địa chỉ của chúng và tại những nơi có khí hậu tương thích.
- Các công dụng chính của các loài thuờng xuân:
- Thẩm mỹ, cung cấp thêm không gian xanh
- Thu hút các loài động vật hoang dã
- Phủ nền cho các gốc cây khác
- Che phủ các bức tường, hàng rào, bề mặt.
Vấn đề và nguy cơ
Với cây cối
- Nhiều cuộc thảo luận đã liên quan đến việc liệu Thường Xuân leo lên các loại cây cối có gây hại cho cây vật chủ không. Ở châu Âu, tác hại nói chung là nhỏ mặc dù có thể có sự cạnh tranh về chất dinh dưỡng trong đất, ánh sáng và nước. Những cây cổ thụ hỗ trợ sự phát triển mạnh mẽ của Thường Xuân có thể bị tổn thương do bị gió làm bật gốc (windthrow). Tổ chức Woodland Trust của Vương quốc Anh cho biết “Thường Xuân từ lâu đã bị buộc tội bóp cổ các cây vật chủ, nhưng nó hoàn toàn không gây hại cho cây, và thậm chí còn hỗ trợ ít nhất 50 loài động vật hoang dã.” Tác hại và các vấn đề nghiêm trọng hơn ở Bắc Mỹ, nơi mà cây thường xuân không có các loại sâu bệnh tự nhiên gây hại đến sức sống của chúng ở lục địa bản địa; khả năng quang hợp hoặc sức mạnh cấu trúc của cây vật chủ có thể bị lấn át bởi sự phát triển mạnh mẽ của Thường Xuân dẫn đến chết trực tiếp hoặc do bệnh ngẫu nhiên và côn trùng tấn công.
Ngoại lai xâm lấn
- Một số loài Thường Xuân đã trở thành các loài xâm lấn nghiêm trọng (ngoại lai xâm hại) trong môi trường sống thực vật bản địa tự nhiên, đặc biệt là các loại rừng ven sông và rừng, và cũng là một loài cỏ dại trong vườn ở các khu vực phía Tây và phía Nam của Bắc Mỹ với mùa đông ôn hòa hơn. Ivies (Thường Xuân) tạo ra một lớp phủ kín thường xanh (evergreen) dày đặc, mạnh mẽ, chịu được bóng râm, có thể lan rộng nhờ các thân rễ mạnh mẽ dưới đất cũng như các thân lan bò trên mặt đất một cách nhanh chóng trên các khu vực cộng đồng thực vật tự nhiên rộng lớn, gây ra hiện tượng lấn át thảm thực vật bản địa. Việc sử dụng Thường Xuân làm cây cảnh, cây trong nhà, cây mini, cây nội thất trong nghề làm vườn ở California và các tiểu bang khác hiện không được khuyến khích thậm chí bị cấm. Các vấn đề tương tự cũng tồn tại ở Úc. Ví dụ, ở cả hai quốc gia, Hedera canariensis và Hedera algeriensis chịu hạn ở Bắc Phi và Hedera helix ở Châu Âu ban đầu được trồng trong cảnh quan vườn, công viên và đường cao tốc, nhưng chúng đã trở nên xâm lấn mạnh mẽ vào các khu rừng ven biển và hệ sinh thái ven sông, đòi hỏi các chương trình diệt trừ vô cùng tốn kém.
Độc tính
- Quả mọng có độc tính vừa phải. Lá thường xuân chứa Saponin triterpenoid và falcarinol. Falcarinol có khả năng gây viêm da tiếp xúc. Tuy nhiên, nó cũng đã được chứng minh là có thể tiêu diệt các tế bào ung thư vú.
Côn trùng đốt
- Hoa của cây Thường Xuân được thụ phấn nhờ côn trùng thuộc bộ Cánh Màng (Hymenoptera) và đặc biệt hấp dẫn đối với loài ong bắp cày thông thường (Common wasp, Vespula vulgaris).
Từ nguyên (Etymology) và các tên khác
- Tên Ivy bắt nguồn từ ifig trong tiếng Anh cổ, ghép với tiếng Đức Efeu, không rõ nghĩa gốc. Tên khoa học Hedera là tên Latinh cổ điển của loài thực vật này. Các tên thông dụng cũ trong khu vực ở Anh, không còn được sử dụng, bao gồm “Bindwood” và “Lovestone”, vì cách nó bám và phát triển trên đá và gạch. Các tên thông dụng trong khu vực Bờ biển Thái Bình Dương của Hoa Kỳ cho Hedera canariensis bao gồm “California Ivy” và “Algeria Ivy”; đối với Hedera helix, các tên thông dụng trong khu vực bao gồm tên chung “English ivy”.
- Cái tên Ivy cũng đã được sử dụng làm tên chung cho một số loài thực vật không liên quan khác, bao gồm cây:
- Boston Ivy (Japanese Creeper – Parthenocissus tricuspidata, trong họ Vitaceae – họ Nho),
- Cape-ivy (được dùng thay thế cho Senecio angulatus và Delairea odorata, trong họ Asteraceae – Họ Cúc)
- Poison-ivy (Toxicodendron radicans trong họ Anacardiaceae – Họ Đào Lột Hột)
- Swedish ivy (Whorled Plectranthus – Plectranthus verticillatus, trong họ Lamiaceae – Họ Hoa Môi).
Biểu tượng văn hoá
- Giống như nhiều loại cây thường xanh khác đã gây ấn tượng với các nền văn hóa châu Âu bằng cách tồn tại bền bỉ trong suốt mùa đông, cây Thường Xuân theo truyền thống đã thấm nhuần ý nghĩa tâm linh. Nó được mang vào nhà để xua đuổi tà ma.
- Ở La Mã cổ đại, người ta tin rằng một vòng hoa thường xuân có thể ngăn một người say rượu, và một vòng hoa như vậy được đeo bởi Bacchus, vị thần Say Xỉn (God of Intoxication).
- Những bụi cây thường xuân hoặc cột bọc cây thường xuân theo truyền thống được sử dụng để quảng cáo các quán rượu ở Vương quốc Anh, và nhiều quán rượu vẫn được gọi là The Ivy.
- Bản chất bám chặt của cây thường xuân khiến nó trở thành biểu tượng của tình yêu và tình bạn, từng có truyền thống là các linh mục tặng cây thường xuân cho các cặp vợ chồng mới cưới. Khi nó bám vào những cây vật chủ chết và vẫn xanh tươi, nó cũng được coi là biểu tượng của sự vĩnh cửu. cuộc sống của linh hồn sau cái chết của thể xác trong chủ nghĩa tượng trưng của Cơ đốc giáo thời Trung cổ.
- Bài hát mừng Giáng sinh truyền thống của Anh, “The Holly and the Ivy”, sử dụng cây thường xuân làm biểu tượng cho Đức Mẹ Đồng Trinh Maria.
- Những tàn tích được bao phủ bởi cây thường xuân là một yếu tố chính của phong trào Lãng mạn trong tranh phong cảnh, chẳng hạn như Du khách đến thăm nhà thờ dưới ánh trăng của Philip James de Loutherbourg (1790), Tu viện Tintern, West Front của Joseph Mallord William Turner (1794) và Tu viện Netley của Francis Towne (1809). Trong bối cảnh này, cây thường xuân có thể đại diện cho sự cố gắng phù du của con người và sức mạnh siêu phàm của thiên nhiên.
- Hình ảnh những tòa nhà lịch sử phủ đầy cây thường xuân đã mang lại cái tên Ivy League cho một nhóm các trường đại học lâu đời và danh tiếng của Mỹ.
- Ivy xuất hiện nhiều trong bộ phim Arrietty năm 2010 và áp phích cho bộ phim.
Cách chăm sóc chung cho các loài (species) và giống (cultivars) thuộc chi Hedera (chi Thường Xuân)
- Ánh sáng: Trung bình đến cao, rất nhiều loài và giống chịu được nắng trực tiếp, tùy vào mức độ ánh sáng mà cây sẽ có màu xanh nõn, xanh nhạt, xanh đậm hoặc cẩm thạch. Phù hợp nhất vẫn là ánh nắng được lọc một phần, tránh nắng trực tiếp gay gắt và quá lâu trong ngày, chủ yếu là lo ngại nguy cơ thiếu ẩm và nền nhiệt độ quá cao.
- Nhu cầu nước: Trung bình đến cao. Tuỳ loài mà mức độ chịu hạn và chịu úng có khác nhau, tuy nhiên đa số các loài và giống Hedera chịu hạn tốt hơn chịu úng. Cây chịu hạn và úng đều rất kém trong nền nhiệt độ cao (trên 30 độ C)
- Nhu cầu độ ẩm: Từ thấp đến cao. Hedera có khả năng thích nghi cao với mọi môi trường độ ẩm, miễn là trong nền nhiệt độ không quá 30 độ C.
- Nhu cầu gió thoáng: Môi trường càng thoáng gió càng kích thích sự phát triển của cây
- Nhiệt độ lý tưởng: Từ 10 – 25 độ C. Một số loài sau khi thuần khí hậu ở một số vùng có thể sống tốt ở dải nhiệt độ rộng hơn, nhưng về cơ bản cây ưa nhiệt độ từ 10 – 25 độ C. Cây chịu lạnh tốt hơn chịu nóng rất nhiều. Nhiệt độ cao dễ làm cây chết bất thình lình, chết rễ rồi thối gốc và thân.
- Nhu cầu phân bón: Nên bón phân NPK cân bằng hoặc các loại phân hữu cơ quanh năm khi nhiệt độ nằm trong khoảng 10 – 25 độ C.
- Sâu bệnh thường gặp: Cây thường không có có các loại sâu bệnh đặc hữu, nhưng nếu điều kiện môi trường tiêu cực cây có thể dính các loại sâu bệnh thường gặp chung: Rệp sáp, rệp, ve nhện (spider mites), ốc sên.
- Cách nhân giống thường gặp:
- Nhân giống bằng cách cắt đoạn cuttings có chứa nodes và cắm vào nước. (Tham khảo bài này ạ: Hướng dẫn chi tiết từng bước cách nhân giống cây Thường Xuân (English Ivy, Hedera helix) bằng cách cắt ngọn, cắm vào nước
- Nhân giống bằng cách cắt đoạn cuttings có chứa nodes và trồng ra giá thể giữ ẩm và thoát nước tốt
- Nhân giống bằng cách tách cụm cây con (hiếm)
Cây cảnh trong nhà tiêu biểu trong chi Hedera
- Danh sách tập trung các loài phổ thông, rẻ tiền mà các shop cây cảnh Việt Nam bán nhiều ạ.
- Danh sách này sẽ được cập nhật liên tục.
- Giá sản phẩm là giá tham khảo từ Shop cây cảnh Cỏ Dại Codai.net ạ.
Danh sách các loài được công nhận trong chi Hedera (chi Thường Xuân)
Các loài sau đây được chấp nhận rộng rãi; chúng được chia thành hai nhóm chính, tùy thuộc vào việc chúng có các Trichomes (một cấu trúc phụ của thực vật) dạng vảy hay hình sao ở mặt dưới của lá:
- Trichomes scale-like (Phần phụ dạng Vảy):
- Hedera algeriensis Hibberd – Algerian ivy. Algeria, Tunisia (Mediterranean coast).
- Hedera canariensis Willd. – Canaries ivy. Canary Islands.
- Hedera colchica (K.Koch) K.Koch – Persian ivy. Alborz, Caucasus, Turkey.
- Hedera cypria McAllister – Cyprus ivy (syn. H. pastuchovii subsp. cypria (McAll.) Hand). Cyprus (Troodos Mts.)
- Hedera iberica (McAllister) Ackerfield & J.Wen – Iberian ivy. SW Iberian coasts.
- Hedera maderensis – Madeiran ivy. Madeira.
- Hedera maroccana McAllister – Moroccan ivy. Morocco.
- Hedera nepalensis K.Koch – Himalayan ivy (syn. H. sinensis (Tobl.) Hand.-Mazz.). Himalaya, SW China.
- Hedera pastuchovii G.Woronow – Pastuchov’s ivy. Caucasus, Alborz.
- Hedera rhombea (Miq.) Siebold ex Bean – Japanese ivy. Japan, Korea, Taiwan.
- Trichomes stellate (Phần phụ dạng Sao):
- Hedera azorica Carrière – Azores ivy. Azores.
- Hedera helix L. – Common ivy (syn. H. caucasigena Pojark., H. taurica (Hibberd) Carrière). Europe, widespread.
- Hedera hibernica (G.Kirchn.) Bean – Atlantic ivy (syn. H. helix subsp. hibernica (G.Kirchn.) D.C.McClint.). Atlantic western Europe.
Các loài cây thường xuân phần lớn là allopatric (các loài hình thành khác vùng) có quan hệ họ hàng gần gũi, và đôi khi nhiều loài được coi là giống hoặc phân loài của Hedera helix, loài đầu tiên được mô tả. Một số loài bổ sung đã được mô tả ở các vùng phía nam của Liên Xô cũ, nhưng hầu hết các nhà thực vật học đều không coi là dị biệt.
Con lai duy nhất đã được xác minh liên quan đến Thường Xuân là con lai liên chi × Fatshedera lizei, một con lai giữa Fatsia japonica và Hedera hibernica. Loài lai này được lai tạo thành công lần đầu tiên tại một khu vườn ở Pháp vào năm 1910 và không bao giờ thành công trong việc lai tạo lần nữa, loài lai này sau đó được duy trì trong canh tác bằng cách nhân giống sinh dưỡng. Mặc dù có mối quan hệ chặt chẽ giữa Hedera helix và Hedera hibernica (cho đến gần đây 2 loài mới được coi là có sự tách biệt rõ ràng), vẫn chưa tìm thấy giống lai nào giữa chúng. Tuy nhiên, việc lai ghép có thể vẫn sẽ đóng một vai trò quan trọng trong quá trình tiến hóa của một số loài trong chi.
Hình ảnh các loài và một số giống thông dụng thuộc thuộc chi Hedera
- Mọi người click vào ảnh để xem tên khoa học của cây nhé.
- Những cây có hình dấu ? một là đã tuyệt chủng và 2 là quá hiếm, chưa có thông tin hình ảnh được ghi nhận.
