- Nguồn: bonsai-nbf.org
- Lược dịch: Dũng Cá Xinh (08/08/2021)
Sau một cuộc hành trình bắt đầu ở Nhật Bản và dẫn đến Nhà Trắng (White House), trước khi cuối cùng định cư tại Bảo tàng, có thể nói rằng Cây Vân Sam Ezo (Picea jezoensis, Ezo spruce) có một lịch sử đáng kinh ngạc. Chúng tôi đã trò chuyện với người phụ trách Bảo tàng Michael James về câu chuyện liên quan đến nguồn gốc ấn tượng của cây thường xanh nhỏ tuyệt đẹp trong bài Tiêu Điểm Bonsai hôm nay!
Theo James, nhà triết học và bậc thầy Bonsai quốc tế Saburo Kato lần đầu tiên tặng cây này cho cố Thủ tướng Nhật Bản Keizo Obuchi vào năm 1998. Sau đó, thủ tướng đã tặng cây Vân Sam Ezo cho cựu Tổng thống Bill Clinton tại một bữa tiệc nhà nước chính thức ở Tokyo vào tháng 11 năm đó.
Vào tháng 12 năm 1998, cây được bay đến Washington, D.C. và được đưa vào kiểm dịch tại Trung tâm Kiểm dịch Mầm Thực vật Quốc gia (National Plant Germplasm Quarantine Center), cho đến khi nó được đưa về Vườn ươm Quốc gia (National Arboretum) vào năm sau.
Sau đó, cây được trưng bày trong căn phòng màu xanh lam của Nhà Trắng vào năm 1999, khi Saburo Kato đích thân giới thiệu với Tổng thống Clinton và Thủ tướng Obuchi về nghệ thuật Bonsai. Gia đình được kính trọng của Kato là những người đầu tiên thành lập một vườn ươm ở Omiya, Nhật Bản – được gọi là Mansei-en – đã nổi tiếng như một trung tâm Bonsai toàn cầu.
Tomekichi Kato II, cha đẻ của Saburo, là người đầu tiên phát triển các kỹ thuật làm vườn cần thiết để trồng Vân Sam Ezo làm Bonsai: Vân sam của Saburo Kato tự hào với phong cách trang trọng, thể hiện khái niệm “Shin” (Thần) quý hiếm và được đánh giá cao của Nhật Bản.
Kato đã thu thập cây vào năm 1939 từ Kunashir, một hòn đảo của Nhật Bản có khí hậu cận Bắc Cực. Nó đã được đào tạo kể từ đó.
Ở khu vực bản địa, trải dài từ những ngọn núi ở miền trung Nhật Bản đến biên giới Trung Quốc-Bắc Triều Tiên, Cây Vân Sam Ezo (Picea jezoensis, Ezo spruce) có thể phát triển thành một cây cao thường xanh lớn cao hơn 100 feet (30 mét). Cây đã quen với khí hậu lạnh, vì vậy mặc dù nó chủ yếu phát triển trong bốn tháng ấm hơn trong năm, nó có thể tồn tại dưới lớp tuyết bảo vệ vào mùa đông.
Cây Vân Sam Ezo (Picea jezoensis, Ezo spruce) rất khó nhập khẩu, vì thân Vân Sam chứa một loại nấm được biết đến là rất dễ lây nhiễm trên các loài Đỗ quyên, nhưng Bảo tàng có ba cây được lưu giữ tại Nhà trưng bày Nhật Bản.
James cho biết người ta nên phun nước lên tán lá của Cây Vân Sam Ezo (Picea jezoensis, Ezo spruce) để giảm nhiệt độ của nó vào những ngày nắng nóng và cây phải luôn được giữ ẩm vì nó mọc rễ trên bề mặt.
Ông nói: “Cây Vân Sam Ezo (Picea jezoensis, Ezo spruce) đẹp nhất vào mùa xuân, khi những chồi non màu xanh nõn chuôi của nó xuất hiện sau thời gian ngủ đông và tương phản với những chiếc lá kim xanh đậm từ những năm trước.”
Sau khi các chồi mới mọc ra và bắt đầu dài ra, những người phụ trách cẩn thận tỉa các chồi để giữ cho cây cân bằng và duy trì hình thức tốt của cây James nói.
Ông nói thêm rằng rễ bề mặt dạng sợi của Ezo cho phép cây tạo ra “nebari” (rễ nổi)hoặc bùng phát rễ khỏe mạnh và đầy đủ, giúp tăng thêm sự cân bằng về thị giác của cây. Những chiếc lá kim nhỏ và tinh tế của vân sam nhỏ gọn, tạo ấn tượng về một cái cây cao hơn 100 feet (30 mét) trong khi nó thực sự chỉ cao chưa đầy bốn feet (1,3 mét)
James cho biết: “Vỏ của nó có độ bong tróc rất mịn góp phần tạo nên vẻ ngoài có tuổi đời tương xứng với kích thước nhỏ của nó như một cây Bonsai.”