Paphiopedilum fairrieanum (Lindley) Stein (Tiếp theo)
Phần cuối cùng là lịch sử của loài Lan. Tuy nhiên, các nhà “săn lan” đã rất vô cùng nhiệt huyết khi chỉ sau ba tháng công bố, đã có người tìm ra loài Lan này. Ông kỹ sư tên là G. C. Searight ở Anh quốc có nói rằng tìm thấy cây này ở Bhutan nhưng các nhà buôn lại nói loài này đang được trồng trong vườn ươm của Chatterji tại Calcutta. Dù sao cũng vẫn còn rất nhiều nghi vấn được đặt ra đối với sưj giống nhau của những cây mà ông Searight sưu tầm được, cho mãi đến cuối tháng Tư năm 1905 lại có một vài cây được đưa về Kew, thì người ta mới tạm chấp nhận đó chính là cây Paph. fairrieanum mới tìm thấy. Ngoài ra một người sưu tập làm nghề tự do đôi khi cũng được Sander thuê mướn là Ferreira, đã liên hệ với những người chơi lan ở địa phương, những người đã từng tháp tùng Searight trên đường đi đến Bhutan, và cuối cùng đã thu thập được một ít cây Paph. fairrieanum từ những người đó. Ông ta đưa ra một cái giá vài trăm đô-la và Sander đã rất hài lòng với giá đó, bởi Sander đã bị thuyết phục rằng đó là một cái giá khá hời. Cuối cùng, cây Lan đã đến được nước Anh vào ngày 18 tháng 6 năm 1905, báo chí Mỹ lúc đó vì chuyện này mà đã làm rùm beng lên. Chỉ đến khi cây Lan ra hoa ở Kew, tất cả mọi hoài nghi trước đó mới biến mất.
Vào ngày 15 tháng 9 năm 1905, Sander đã bán một số lượng rất lớn lên tới 179 cây tại nhà bán đấu giá Protheroe & Morris. Dự đoán của Micholitz đã thành sự thật. Số tiền vượt xa mong đợi và đó là điều thật khó tưởng tượng nổi, ở đó giá để trả cho một câu mẫu rất đẹp lên tới giá cao nhất là 21 guineas. So với những cây như Cattleya labiata “vera”, Cattleya sanderiana hoặc cây Vanda sanderiana cách đó chỉ vài năm, giá này còn kém xa con số hàng trăm guineas. Tổng kết lại, Sander chỉ thu về được 550£. Nhưng dù sao, Sander đã bán cho những khách giàu có trước buổi đấu giá nhiều cây được chọn lựa trong số cây ông ấy nhập về, và trong năm 1905 con trai của Sander là Fred đã viết rằng công ty đã được cứu “bởi vô số cây Lan fairieanum (hic)”. Đương nhiên, như hứa hẹn Sander đã bị giảm lợi nhuận mất 1.000 £. Micholitz một lần nữa lại trở thành một “nhà tiên tri”. Sander cho rằng Searight đã không hoàn toàn giành ưu tiên cho ông ấy, các cây Lan đáng lẽ ra phải về Calcuta và Kew, thì ông ta lại qua một nguồn khác để đưa ra thị trường (ví dụ, những người vận chuyển địa phương sẽ đưa qua Perreira). Vậy nên, ông ta chỉ được nhận £ 500, và điều này không được ghi trong thỏa thuận, Searight cho biết.
Cuối năm 1905, những người vận chuyển với 800 cây nữa về đến Darjeeling. Nhưng rồi không một ai rõ sau đó đã xảy ra chuyện gì, chỉ biết số cây đó đã được bán ở Anh quốc. Giá mỗi cây Paph. fairrieanum vào thời điểm đó chỉ còn vài shillings.
Nhà trồng lan Chatterji, người đã chăm sóc các cây Lan của Searight đã rời bỏ công việc rồi trở nên thất nghiệp. Ông ta đi đến Darjeeling và thuê một người sưu tập với cái tên Longook đến thung lũng Ammochu, đó là nơi ông ta đã từng tìm được loài Lan này và đem về với số lượng nhiều nhất có thể mang, số cây còn lại ông ta nhổ lên và ném xuống sông. Longook nghĩ rằng ông ta sẽ quay lại để kiếm riêng cho mình sau đó ít ngày nên đã không làm theo chỉ dẫn của Searight ./. (Còn tiếp)