Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiHọ Orchidaceae - Họ Lan
Lan Hài (Slipper Orchids) – Những điều kiện về môi trường (Cường độ ánh sáng)
Th8
Cường độ ánh sáng.
Ánh sáng là tuyệt đối cần thiết cho tất cả mọi cây xanh, nhưng mỗi loài khác nhau lại có sự hấp thụ ánh sáng khác nhau, chỉ vì chúng có nhu cầu về nhiệt và nhu cầu canh tác khác nhau. Hầu hết những khả năng khác biệt nói trong chương này đều có tác động qua lại lẫn nhau, và cường độ sáng cũng không phải là ngoại lệ. Ánh sáng là nguồn nhiệt của ban ngày trong hầu hết các nhà kính, và vì thế nguồn sáng có ảnh hưởng không chỉ đến nhiệt độ mà còn ảnh hưởng đến độ ẩm cũng như lịch tưới nước cho lan.
Cường độ ánh sáng tùy theo mùa và vĩ tuyến khác nhau. Yếu tố này trực tiếp tăng lên khi chúng ta dịch chuyển gần hơn đến đường xích đạo hoặc khi ở vào giữa mùa hè. Khi mà tia nắng chiếu thẳng góc đến bề mặt của một vật thi cường độ ánh càng cao, và hiệu ứng càng lớn. Có hai giống lan hài nếu đang được trồng trong các nhà kính mà chuyển chúng đến vùng nhiệt đới, thì cần phải điều chỉnh cường độ ánh sáng để nó có thể thích ứng được. Trong trường hợp này thì cần phải che bớt bằng lưới che. Những người trồng lan ở vĩ tuyến bắc nước Anh đã cho ra những cây Lan hài đẹp nhất. Ở khu vực vĩ tuyến bắc thường xuyên nhận được tia sáng mặt trời xiên ở một góc độ nào đó (không thẳng góc) tạo điều kiện thuận lợi cho những người trồng lan, vừa giảm được cường độ ánh sáng lại vừa cho thời gian chiếu sáng ban ngày dài hơn. Thực vậy, việc giảm cường độ ánh sáng đã giúp họ thành công trong việc trồng lan hài. Thành công của người Anh là một tặng phẩm cho những người trồng lan, những người trồng lan đó đã đạt được sự khéo léo và kỹ năng để bù đắp lại những khiếm khuyết.
Ánh sáng tối ưu cho những cây Lan khỏe mạnh biến thiên từ trung bình đến thấp, đến thông qua những bộ lọc sáng, cũng tùy thuộc vào từng loài cũng như phương pháp trồng. Đã thành một nguyên tắc, những loài Lan lài có lá lớn, loài hài biều sinh của giống Paphiopedilum cũng như các cây lai từ chúng đều cần ánh sáng vừa phải, trong khi đó những cây hài có lá nhỏ, sinh trưởng ở vùng đất thấp thì cần nhiều bóng râm hơn (xem lại bảng 1 ở bài trước để biết chi tiết thông tin cho từng loài). Pragmipedium yêu cầu ánh sáng vừa phải và khó ra hoa trong điều kiện ánh sáng yếu.
Một kinh nghiệm thực hành để biết điều kiện ánh sáng có là tối ưu không, bằng cách bạn đặt bàn tay cách mặt kệ 75 cm, nếu bạn thấy cái bóng của bạn tay không sắc nét, viền của bóng quanh bàn tay bị mờ, thì có thể kết luận, ánh sáng như vậy là nằm trong phạm vi thích hợp. Nếu có thiết bị đo ánh sáng chính xác thì bạn có thể điều chỉnh cường độ ánh sáng thích hợp cho từng loài.
Dựa trên cường độ ánh sáng tối ưu, lan hài thuộc 1 trong số 3 nhóm. Nhóm cường độ ánh sáng cao, mặc dù chúng không có tính chất gì gọi là ưa nắng (sun loving), chúng vẫn phát triển ở mức 2.500-3.500 nến. Nhóm những cây yêu cầu cường độ ánh sáng trung bình nên được trồng ở mức 2.000-2.500 nến và nhóm ưa cường độ ánh sáng thấp thì ở mức 2.000 nến hoặc thấp hơn.
Tạo bóng râm trong các nhà kính là cần thiết để phòng ngừa lá của các cây Lan hài không bị cháy sém và mất cân bằng sinh lý nghiêm trọng do tác động của ánh sáng quá mạnh. Việc che nắng theo những yêu cầu khác nhau tùy theo khí hậu, theo mùa và theo vĩ tuyến – tức là tùy thuộc vào thói quen sinh trưởng của cây và nơi tọa lạc của nhà kính. Hơn nữa, những vùng có khí hậu ôn hòa thì việc che nắng cần tăng lên vào mùa hè và khi mùa đông đến thì giảm bớt để tạo ra cường độ ánh sáng không đổi như chúng ta thấy dưới mái vòm ở vùng nhiệt đới.
Một khi những nhà trồng lan đã áp dụng việc che nắng cho các nhà kính, hãy kiểm tra cường độ ánh sáng bằng tay hoặc bằng đồng hồ đo, và chỉ khi sau khi kiểm tra được cường độ ánh sáng nơi trồng thì lúc đó mới bắt đầu căng lưới. Cần thường xuyên làm vệ sinh khi mái kính bị tuyết phủ vào mùa đông hoặc sau mỗi cơn mưa, vì vào mùa xuân tia nắng mặt trời gần như chiếu thẳng góc, nếu cần thiết thì thay lưới mới để các cây hài không bị các tia nắng gay gắt chiếu tới. Người trồng lan cần thường xuyên để mắt đến màu sắc của lá lan. Màu lá trở nên xanh lá sẫm và ánh lên màu xanh dương chứng tỏ rằng cây bị quá râm, người ta gọi đó là cây bị suy (nguyên văn: soft growth). Những cây như vậy sẽ dễ bị rủi ro bởi sự tấn công của nấm. Nếu màu sắc của lá ngả sang vàng, chứng tỏ rằng cây hấp thụ quá nhiều sáng. Trong trường hợp đó cây trở nên cứng cáp, có khả năng chống lại bệnh tật và nấm tốt hơn cây thuộc loại ‘soft growth’, sự điều chỉnh việc tưới nước sẽ làm cho cây không bị quá sốc. Nói chung, cả hai trường hợp đều nên tránh. Tốt nhất là các bạn nên điều chỉnh cường độ ánh sáng sao cho ở mức trung bình đến tiệm cận mức tối ưu. Các bạn cứ quan sát màu xanh của lá,nếu chỉ có ánh xanh dương một chút hoặc vàng một chút, đó cũng là điều tự nhiên đối với các lá của lan hài. Sau khi quan sát thì các bạn điều chỉnh mái che để cây Lan hài có một bộ lá như cái quạt, nếu không thì nên thay mái che.
Đối với những cây Lan có gốc là lan biểu sinh ưa bóng râm (shade-loving) mà ta đang treo chúng lên phía trên của các kệ thì hãy đặt chúng dưới gầm kệ, nhưng cần hết sức lưu ý, vì chúng rất dễ bị chúng ta bỏ quên đồng thời sẽ nhanh chóng bị nấm tấn công./.
Hình trên: Đồng hồ đo sáng (Digital Lux Meter)
