Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiCây Bonsai, Hành trình - Khám phá, Người nổi tiếng
Ký sự của Robert Steven: Hành trình của cây Sam Hương (Thọ Nương Tử, các cây thuộc chi Premna)
Th9
- Sam Hương, tên khoa học là Premna Obtusifolia hay còn gọi là Thọ Nương Tử (壽娘子)
Nguồn: Robert Steven
Qua những cuộc phiêu lưu mạo hiểm………..
Tôi đã đặt dấu chân của mình trên hành trình sứ mệnh ……...
Bạn có thể ngạc nhiên tại sao lại có nhiều cây Sam Hương (các cây thuộ chi Premna) trong bộ sưu tập của tôi cũng như rất nhiều trong số đó đã được tôi sử dụng trong quyển sách này, và các bạn cũng có thể bị ngạc nhiên khi những chiếc lá có thể được giảm đáng kể về kích cỡ trong các hình minh họa của tôi.
Sam Hương (các cây thuộc chi Premna) – ngôi sao mới nổi trong làng Bonsai thế giới – là một chủng loại bonsai mà tôi ưa thích, sau cây Hải Sơn Tùng (Pemphis Acidula) và cây Phi Lao (Casuarina equisetifolia). Các đặc tính của cây Sam Hương rất đặc biệt và chủng loại thì đa dạng về kích cỡ cho phép chúng ta có sự lựa chọn thoải mái để có thể diễn đạt được trí tưởng tượng của mình.
Cây Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) là một loại cây nhiệt đới, cận nhiệt đới được tìm thấy ở rất nhiều quốc gia như Trung Quốc (China), Đài Loan (Taiwan), Thái Lan (Thailand), Philippine và những khu vực khác từ Indonesia đến Úc. Có 200 loài khách nhau trong chi, tất cả đều khác nhau về hình dáng lá và đặc tính nhưng Sam Núi Đài Loan (Premna microphylla) và Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia) là 2 chủng loại được đặc biệt ưa thích dành cho Bonsai vì đặc tính cấu thành của thân cây, cũng như về kích cỡ rất nhỏ của lá của chúng.
Chủng loại Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia) đã từng được gọi là Xú Nương Tử – 臭娘子 （Chòu niángzǐ）“Chou Niang Zi “ theo tiếng Trung Quốc, có nghĩa là “Cô Gái Hôi Hám“ bởi vì mùi hôi tương đối khó chịu của lá.
Cây Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) mọc theo vùng bờ biển có cát & đá theo hình dạng của những cây nhỏ hoặc bụi, đôi khi chúng cũng có thể được tìm thấy ở vùng núi. Loại được tìm thấy ở vùng bờ biển chủ yếu được sử dụng cho các cây Bonsai vì đặc tính độc đáo của thân cây và đặc biệt là phần lũa (gỗ chết) được tạo nên bởi sức mạnh và sự khắc nghiệt của thiên nhiên: Ví dụ như sự ăn mòn của nước biển và gió đã tích cực góp phần tạo nên những đường thân cây zíc zức cực kì ấn tượng.
Giống cây Sam Núi Đài Loan (Premna microphylla) thì được dùng làm Bonsai chủ yếu ở Đài Loan (Taiwan) trong khi giống Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia) thì được dùng ở Indonesia & Malaysia và thỉnh thoảng được ghép với lá nhỏ của Sam Núi Đài Loan (Premna microphylla) để có thể tạo nên một sự hoàn hảo giữa cây có thân to đẹp và lá nhỏ. Giống Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia) ở Indonesia chủ yếu được tìm thấy ở vùng sườn núi đồi, dọc theo vùng biển và đối diện Ấn Độ Dương.
Đây là cây dạng bụi mọc ở vùng bờ biển có rất nhiều cát. Chủng loại này có đặc tính bền chắc, dẻo dai về đường thân nhưng lại ít có gỗ lũa và thân thường được giấu sâu dưới lớp cát trong môi trường này.
Đây là dạng cây nhỏ mọc trên núi đá đối diện với Ấn Độ Dương. Chủng loại này có phần lũa tốt bậc nhất và đặc tính đa dạng về thân.
Màu lá sáng bóng của cây Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) kết hợp với bộ thân vặn xoắn như nhảy múa cùng với bộ gỗ lũa xương xẩu làm cho cây trở nên đẹp và tinh tế hơn. Đó cũng là lý do cho cái tên được đặt lại và đã được nâng cấp lên theo ngôn ngữ học là Thọ Nương Tử – 寿娘子 (Shòu niángzǐ) “Shou Niang Zi” có nghĩa là “Người đàn bà trường thọ”, được ví như sự cống hiến của cây này dành cho nghệ thuật Bonsai.
Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) là một loài cây phát triển rất nhanh, dẻo dai, cực kỳ dễ chăm sóc, và hầu như không gặp vấn đề gì khi bị cắt tỉa bộ rễ dù nhiều hay ít; thậm chí là khi cắt tỉa gần hết rễ. Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) có tính chịu đựng khá cao đối với những loại đất & khí hậu khác nhau vì vậy nó có thể rất dễ trồng ở nhiều quốc gia nhiệt đới và cận nhiệt đới.
Lá có thể được thu nhỏ kích thước tối đa khoảng chừng 9mm xuống còn 2 mm bằng cách cắt tỉa thích hợp, lúc đó cây sẽ cho bộ tán dày đặc.
Bức tranh ở trên cho thấy những đặc tính về lá cũng như việc thu giảm kích cỡ:
- “A” là giống Sam Núi Đài Loan (Premna microphylla), được tìm thấy ở Đài Loan – lá của chủng loại này thì dày hơn và có thể thu nhỏ đến mức độ tối đa vì thế nó được dùng cho Bonsai cỡ trung, cỡ nhỏ và thậm chí là cả mini và siêu mini.
- “B” là Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia), được tìm thấy ở Indonesia – kích cỡ lá khi thu nhỏ thì sẽ hoàn hảo cho Bonsai cỡ trung và cỡ lớn.
- “C” thì không rõ nhưng nó có thể là cũng là một loại của Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia) – lá thì khá dài và có hình răng cưa hơn giống Serratifolia. Loại này khá mỏng, khó để thu giảm kích thước và có mùi khó chịu. Chủng loại này ít khi được sử dụng làm Bonsai trừ khi nó được ghép với Microphylla.
Có 2 loại Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) nữa không rõ tên được tìm thấy tại địa phương, nhưng không thích hợp để dùng cho Bonsai. Bên cạnh đặc điểm quan trọng là: Không thích hợp về lá cũng như bởi vì cả hai đều hiếm khi được tìm thấy đang có hình dáng thích hợp hoặc tiềm năng để làm cây Bonsai, cuối cùng là phần lớn chúng đều sẽ phát triển ở dạng cây lớn. Một loại mọc ở đầm lầy khác cũn được tìm thấy, người dân địa phương gọi là Sam Hương Rau Quả bởi vì chúng chuyên được dùng để nấu canh, soup cũng như được tin là rất tốt để khử mùi hôi của cơ thể hoặc là có tác dụng tẩy mùi hôi của hải sản. Lá của chúng mỏng hơn & nhẹ hơn so với các loại cây Sam Hương khác. Một loại nữa được gọi là Sam Hương Núi là bởi vì nó được mọc ở các vùng núi với đặc điểm lá khác biệt rõ ràng so với các loại Sam Hương khác, mỏng và khả năng khó tinh giảm về kích cỡ.
Vì đặc điểm phát triển rất nhanh của chủng loại này mà kĩ thuật “Clip – And – Grow” (là một kĩ thuật bấm tỉa đọt để có mầm như ý – Robert Steven) đã được giới thiệu để nhằm đạt được sự đặc biệt hoàn hảo trong quá trình phân chia nhánh đã được minh họa trong các phần kĩ thuật cắt tỉa lá. Với kĩ thuật nâng cao này, kích cỡ lá sẽ trở nên nhỏ hơn trong từng bộ phận mà nó tạo thành và vì thế khi cấu trúc chi, cành được khi được xử lý hoàn tất sẽ đạt đến mức độ nhỏ nhất như mong muốn.
Căn bệnh thường thấy trên cây Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) là sự tấn công của Rầy trắng hoặc những loại côn trùng có giác hút, hút nhựa trên lá và Rệp . Những loại côn trùng này có thể tấn công kịch liệt vỏ cây làm cho các lá bị nhăn nhúm lại, để rồi nhánh sẽ bị chết sau đó. Không rõ lý do tại sao những sự tấn công nói trên chỉ tập trung chủ yếu vào cây Sam Núi Đài Loan (Premna microphylla) hoặc là trên cây ghép trong khi sự tấn công về lá lại hiếm khi xảy ra ở cây Sam Hương Việt (Lá Cách, Premna Serratifolia)
Bởi vì vậy cây Sam Hương (các cây thuộc chi Obtusifolia) đòi hỏi việc phun thuốc diệt rệp, trừ sâu trên lá và cành theo định kỳ hoặc có thể bôi chất lưu huỳnh lên gỗ lũa nhằm mục đích bảo vệ cây. Trước khi tiến hành việc này tốt nhất là bạn nên vặt lá, thân hoặc cành phải được làm thường xuyên vệ sinh sạch sẽ bằng bàn chải.
