Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiChăm sóc Bonsai, Chia sẻ kinh nghiệm
Kinh nghiệm chăm sóc cây Thông Đen Nhật Bản (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine)
Th9
Giới thiệu về thông đen
Trước những năm Thế chiến thứ hai (1939-1945), dân Nhật Bản thích Bonsai thường lên núi đào mấy cây đẹp, cây còi (Yamadori) về chơi. Có lẽ giống như Việt Nam bây giờ.
Có điều, thời này người Nhật không hề ưa chuộng cây Thông Đen Bonsai (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine). Lúc đó, người Nhật Bản chỉ đặc biệt coi trọng Thông Trắng Nhật Bản (Japanese White Pine, Pinus parviflora), cũng như Thông Đỏ Nhật Bản (Japanese Red Pine, Pinus densiflora). Với họ, Thông Đen Nhật Bản không hề có nét quý phái, thanh tao, trang nhữ như Thông Trắng và Thông Đỏ. Thông Đen, với đặc điểm từ thân tới vỏ đều nứt toác, lá khá thô và cứng, dáng vẻ như của một lực điền, hữu dũng vô mưu. Nhưng người chơi vẫn gieo hạt thật nhiều cây thông đen để lấy gốc ghép vào Thông Trắng, lợi dụng vỏ cây Thông Đen rất đẹp và sức phát triển mạnh, khoẻ hơn thân cây Thông Trắng rất nhiều.
Sau Thế chiến thứ hai, người Nhật thua trận toàn diện, kinh tế đóng băng, đình trệ. Song song với việc một số đông sĩ quan thuộc quân đội Hoa Kỳ (USA) vẫn đang đóng quân lâu dài tại Okinawa, việc bán cây Bonsai cho người Mỹ trở thành một hướng buôn bán mới. Thế là, dân Nhật đổ xô lên núi đào cây Juniper shimpaku (Duyên Tùng, Juniperus sergentia) về làm Bonsai bán. Được vài năm, Nhật Hoàng lo sợ tiêu tán hết tài nguyên của rừng núi nên ra lệnh cấm thu hoạch, không cho phép bất kỳ ai lên núi đào bất cứ cây gì, bao gồm cả các loại Thông luôn.
Thế là chỉ còn 3 đường để tạo ra cây giống:
- Gieo hạt
- Chiết cành (air layer) từ những cây mang từ núi về trồng
- Giâm cành
Chiết cành và giâm cành thì cây Bách Xù Juniper chịu được, còn ươm hạt thì Bách Xù Juniper tỷ lệ nảy mầm cực kỳ thảm hại. Trăm hạt chưa được một. Nhưng Thông Đen thì khác. Thông đen gần như không chiết được cành nào ra hồn, giâm cũng không chết nhiều, nhưng trời thương lại ăn được cách gieo hạt. Trời không lấy của ai tất cả, Thông Đen (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine) kỳ lạ thay, cứ gieo hạt thì 10 hạt lên gần như cả 10 hạt nảy mầm.
Khó khăn lại ập đến, sau chiến tranh, trải qua những suy thoái, Nhật Hoàng ra lệnh cải cách nhân dân: Dẹp bỏ dần những gì có tính yếu đuối (giống Nhạc Vàng một thời cũng bị hạn chế ở ta), ca tụng tôn vinh những điều mạnh mẽ, ủng hộ mạnh mẽ việc phụ nữ lấy chồng Hoa Kỳ hoặc người ngoại quốc để mong dân tộc Nhật Bản mạnh mẽ, cao to hơn.
Thế là, cây Thông Đen Nhật Bản (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine) trở thành ứng cử viên hàng đầu cho phong trào cải cách, trở thành cực Hot trong lĩnh vực nghệ thuật Bonsai vì tính sự mạnh mẽ, cương trường của thân và lá. Giá trị của cây Thông Đen được buff tăng phi mã. Số lượng Thông Đen Bonsai tăng tới mức gây sốc.
Đồng thời, qua thế mọc zích zắc tự nhiên của cây Thông Đen (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine), dân Nhật Bản nghiệm ra rằng: cái kiểu zích zắc này rất bắt mắt và gần như có thể đem áp dụng cho hầu hết các giống cây. Thế là cây nào cũng zích zắc. Thế là cùng với Shimpaku (Duyên Tùng, Juniperus sergentia), loại Đỗ Quyên đặc biệt bản địa của Nhật Bản là Satsuki (đây là giống được tạo ra từ lai tạo, cũng phát triển mạnh nhờ người Nhật lúc đó tìm ra được loại đất sét rất nhẹ là Kanuma, cực kỳ hợp trồng Đỗ quyên), và Thông đen bắt đầu trở thành kẻ thống lĩnh thị trường.
Lúc đó, người Nhật bắt đầu phát động phong trào Bonsai với Thông Đen Nhật Bản. Họ gọi Thông đen là “Vua của các loại Bonsai” (the King of bonsai trees), Phong Nhật Bản (Japanese Maple, Acer palmatum) là “bà Hoàng của Bonsai” (the Queen of bonsai trees), Satsuki là Công chúa của bonsai.
Từ đó cho đến nay, những tác phẩm Bonsai Thông Đen bắt đầu có giá trị cao, có lẽ bởi vẻ đẹp đầy “nam tính” (được chính phủ Buff điên cuồng) của nó.
Thông đen có thể trồng được ở Việt Nam?
Thông Đen Nhật Bản (Pinus thunbergii, Japanese Black Pine) được ít người ở Việt Nam và các nước xứ nóng chơi vì một hiểu lầm tai hại: Vùng nóng, nhiệt đới trồng Thông (Pines) không tốt?
Vậy chắc các bạn quên Việt Nam có rất nhiều rừng Thông, trải dài từ Bắc chí Nam. Nhiều người đã trồng Thông Đen Nhật Bản ở Sài Gòn và thành công mỹ mãn. Cây sống ở miền Nam Việt Nam mạnh mẽ tươi tốt, lớn nhanh gấp đôi cây được trồng ở các vùng khí hậu của thiên đường như Đà Lạt, Lâm Đồng.
Vấn đề chính là nắng và độ ẩm. Đà Lạt dư thừa hơi nước ban đêm (sương), nhưng thiếu nắng nghiêm trọng ban ngày. Thời gian chiếu sáng và cường độ chiếu sáng rất thấp (chỉ bằng cỡ 1/3 – 1/4 Sài Gòn). Kết quả: Thông Đà Lạt bung chồi 1 lần 1 năm. Nếu bạn trồng Thông Đen ở Sài Gòn, cây Thông dư nắng nhưng khá thiếu sương đêm. Cây không phát triển tốt. Vậy nếu bạn phun sương đêm cho cây Thông như ở Đà Lạt, cây được thỏa cả hai điều kiện: Nắng nóng ban ngày và sương ướt lá ban đêm: Cây Thông của bạn phát triển tốt tới mức 2 lần bung đọt 1 năm. Còn như bạn ở Sài Gòn, cho cây Thông sương đêm, lại tạo đủ điền kiện cho rễ có chỗ chạy (ở đây không hề có nghĩa là chậu to, chậu to cây thông càng dễ chết!) thì cây thông non của bạn mỗi năm vọt đọt hai lần, mỗi lần lên tới 50 cm. Tổng cộng 1 năm 1 mét cũng là chuyện rất bình thường.
Vậy làm thế nào để tạo “sương đêm” bây giờ? Đơn giản thôi, cứ cách 2 tiếng bạn cầm bình xịt nước phun 1 loạt. Ví dụ đi làm về 7h phun 1 lần, ăn cơm xong 9h phun 1 lần, trước khi đi ngủ 11h chạy ra phun lần nữa. Còn đêm thì đi ngủ thôi ^^. Hoặc nếu có điều kiện (thực ra cũng không đắt đỏ gì) thì lắp hệ thống phun sương tự động cứ 2 tiếng phun 1 lần kể từ chập tối, lắp hẹn giờ đàng hoàng (siêu rẻ, mua ở hàng điện nước hoặc cá cảnh rất nhiều). Đó là nói phương pháp tối ưu, còn nếu bạn cảm thấy lười quá thì ngày phun 1 lần vào buổi tối là cũng tốt lắm rồi.
“Bạn thấy ham chưa? Vậy bây giờ câu hỏi xuất hiện trong đầu bạn sẽ là “mua hạt thông đen ở đâu” đúng không? Nếu lên google tìm kiếm với từ khóa “bán hạt thông đen” bạn sẽ thấy khá nhiều kết quả, giá dao động trong khoảng 1500đ/hạt tới 2000đ/hạt. Theo những người đã làm chia sẻ thì dù bạn mới làm lần đầu tỷ lệ nảy mầm thành cây thông con cũng đạt 50%, trừ hao đi các quá trình về sau nữa thì cũng đạt 20-30%, tính ra để có 1 cây thông đen con con khá rẻ: 10.000đ/cây. Tính sơ bỏ ra 1 triệu đồng mua hạt+rổ+vài thứ linh tinh là có 50 cây thông đen để chơi rồi. Mà 50 cây này nếu chăm tốt thì 10 năm sau có thể thành vài trăm triệu.
Tuy nhiên đừng đọc bài thấy hay mà vội ngứa ngáy tay chân đi mua hạt ngay bây giờ. Bởi bây giờ họ bán hạt cũ thu hoạch từ năm trước. Hãy đợi tới tháng 10 mua hạt là tốt nhất. Không nên mua muộn hơn bởi tuy sang đầu xuân năm tới mới gieo hạt nhưng bạn cần làm vài công tác chuẩn bị trước đó 3 tháng.” (Lời bình của một chuyên gia về Thông Đen tại Sài Gòn)
