- Biên tập: Dũng Cá Xinh
- Người dịch: Huyền Nguyễn
ENGLISH
Urn plant (Aechmea fasciata) is a big (2 to 3 feet tall and 2 feet wide), bold, extremely attractive bromeliad with an astonishingly bright, shocking pink inflorescence. Its numerous 18 to 36-inch-long, 2-inch-wide, stiff and leathery leaves are silver with gray-green bands. Some cultivars have creamy stripes on the edges of the leaves, and some are brushed with purple. The waxy leaves are edged with black spines and are spiny at the tips. Like all bromeliads, urn plant’s leaves absorb moisture from the air through spe- cialized scales. Most bromeliads have leaves that form a “vase” that holds water, and in urn plant the overlapping bases of the leaves form this watertight cup in its heart. In nature, the leaves absorb nutrients from anything that falls into the water tank, a feature that makes bromeliads very easy to fertilize by just spraying the foli- age. Some nutrients are absorbed immediately by the leaves and some accumulate in the tank to be taken up later. Any fertilizer that reaches the potting medium is taken up by the roots.
Urn plant blooms in the spring when it’s three to four years old. The spectacular inflores- cence, which grows up out of the central tank, is taller than the leaves. It is a bright, frosty pink with a large number of bright pink bracts at the tip of the stalk that form a rounded ball. Violet flowers peek out from between the pink bracts, and the plant blooms for months. The violet flowers turn red as they age. Once your plant has flowered, it slowly dies over the course of a year. As it dies, however, it clones itself by pro- ducing two or three pups around its base. If your plant is in flower when you purchase it, don’t fret when it begins its decline. It will produce pups, and in another three to four years the pups flower. Most urn plants are sold potted, since that’s the easiest way for growers to produce them. However, you could grow this epiphyte on a slab of bark, an untreated board, or some other wooden perch if you want to.
OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT
Read the Introduction for the specifics of each recommendation.
MEDIUM LIGHT.
Bright filtered light from an east or west window is best for urn plant.
MODERATE TEMPERATURE.
Daytime 70 to 80°F, nighttime 60 to 70°F.
MODERATE WATER.
Urn plant obtains most of its water from its tank. Keep about 1 inch of water in the tank. Empty the tank and refill it with fresh distilled water or rainwater every two to three weeks or so. Moisten the potting medium at the same time but not so much that it becomes saturated and soggy. A little water fre- quently is the ticket, and too much water can easily lead to root rot. Don’t use tap water for these plants; they are sensitive to the chemicals it contains.
HUMIDITY.
Urn plant prefers moderate humidity. Mist your plant occasionally with a spray bot- tle of water on a mist setting, or use a handheld mister. Put the pot in a saucer or tray of water, making sure the bottom of the pot never sits directly in the water by raising the pot up on pot feet or pebbles. Consider putting a humidifier in the room if the air in your home is very dry.
POTTING MEDIUM.
Use any good organic potting medium designed for semi-terrestrial orchids, one that incorporates organic fertilizer, mycor- rhizal fungi, and other beneficial microbes.
FERTILIZER.
Use any balanced liquid organic fertilizer mixed at half-strength and spray it on the leaves once a month through the grow- ing season. In winter, apply fertilizer every other month.
POTTING.
If you grow urn plant in a pot, young plants need up-potting to a container with a diameter 2 inches larger than the current pot. Up-pot them in the spring. Use a shallow pot, wider than deep, and be gentle; this plant has only a few shallow roots. An 8-inch pot is plenty big enough for a mature urn plant. Once it matures it does not need up-potting; and, of course, once it flowers it’s going to die.
To grow it on a slab of bark or piece of drift- wood, gently knock the plant out of its pot and shake off most but not all of the potting medium. Handle the roots gently and position your plant on its side on the slab of bark. Cover the roots with a little bit of moist sphagnum moss. Tack three or four small nails into the slab all around the base of your plant. Wrap plastic-coated wire around the head of one of the nails, then wrap the wire across the base of your plant over to another nail and wrap the wire around that nail’s head. Continue wrapping from nail to nail until your plant is securely bound to the slab with a crisscrossed network of wire. Tuck moist- ened sphagnum moss all around the roots and the wire to hide the wire. Hang the plant in a warm, humid, shaded location until it’s estab- lished on its new perch.
PROPAGATION.
Urn plant is easy to propagate by separating the pups after the mother plant has died. When the pups are 6 inches tall pot them up in the same kind of medium as the parent plant but keep them in a loose clear plastic bag in warm temperatures for a month until they’re established. Alternatively, attach the pups to a wooden perch as just described.
COMMON PROBLEMS
Watch for brown leaf tips (page 246), scale insects (page 262), and root rot (page 272).
Tiếng Việt
Dứa Cảnh Lệ (Aechmea fasata) là một loại cây lớn (cao từ 2 đến 3 feet và rộng 2 feet), cây có màu đậm và cực kỳ hấp dẫn với chùm hoa màu hồng tươi sáng. Nhiều lá dài có lông với kích thước từ 18 đến 36 inch, rộng 2 inch, lá cứng có màu bạc với các dải màu xanh xám. Một số giống cây trồng có sọc màu kem ở mép lá, và một số giống có màu tím. Các lá sáp có viền đen và có gai ở đầu. Giống như tất cả các loại cây thuộc họ Bromeliads, lá cây Dứa Cảnh Lệ hấp thụ độ ẩm từ không khí thông qua các lớp vảy đặc biệt. Hầu hết các cây này đều có lá tạo thành một “cái bình” để giữ nước, và với cây Dứa Cảnh Lệ, các gốc lá chồng lên nhau tạo thành chiếc bình kín chứa nước trong lòng cây. Trong tự nhiên, lá cây hấp thụ chất dinh dưỡng từ bất cứ thứ gì rơi vào bình nước, một đặc điểm khiến Bromeliads rất dễ bón phân bằng cách phun lên lá. Một số chất dinh dưỡng được lá hấp thụ ngay lập tức và một số tích tụ trong bình để đưa lên sau. Bất kỳ lượng phân bón nào đến ruột bầu đều được rễ cây hút lên.
Cây Dứa Cảnh Lệ nở hoa vào mùa xuân khi nó được ba đến bốn năm tuổi. Những chùm hoa đẹp ngoạn mục vươn ra từ bồn trung tâm, cao hơn lá. Hoa có màu hồng sáng với một số lượng lớn các lá bắc màu hồng tươi ở đầu của cuống tạo thành một quả bóng tròn. Hoa màu tím ló ra từ giữa các lá bắc màu hồng, và cây nở hoa trong nhiều tháng. Những bông hoa màu tím chuyển sang màu đỏ khi chúng già đi. Khi cây của bạn đã ra hoa, nó sẽ chết dần trong vòng một năm. Tuy nhiên, khi chết đi, cây tự nhân bản bằng cách tạo ra hai hoặc ba cây con xung quanh gốc của nó. Nếu cây của bạn đang ra hoa khi bạn mua về, đừng lo lắng khi cây bắt đầu suy tàn bởi cây sẽ tạo ra cây con và sau 3-4 năm nữa thì cây con sẽ lại ra hoa. Hầu hết các giống cây này được trồng bán trong chậu, vì đó là cách dễ nhất để người trồng chăm sóc chúng. Tuy nhiên, bạn có thể trồng loài biểu sinh này trên một phiến vỏ cây, một tấm ván chưa xử lý hoặc một số loại gỗ khác nếu bạn muốn.
MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU HÓA
Đọc phần Giới thiệu để biết các chi tiết cụ thể của từng loại cây.
ÁNH SÁNG VỪA
Ánh sáng lọc từ cửa sổ phía đông hoặc phía tây là tốt nhất cho cây Dứa Cảnh Lệ.
NHIỆT ĐỘ VỪA PHẢI
Ban ngày 70 đến 80°F, ban đêm 60 đến 70°F.
NƯỚC
Cây Dứa Cảnh Lệ lấy phần lớn nước từ bình chứa của nó. Giữ khoảng 1 inch nước trong bể. Đổ đầy nước hoặc nước mưa vào bể chứa cứ sau hai đến ba tuần hoặc lâu hơn. Làm ẩm ruột bầu nhưng đồng thời không tưới quá nhiều để tránh khiến bầu bị bão hòa và sũng nước. Bạn nên tưới một ít nước thường xuyên thay vì tưới quá nhiều nước bởi điều này có thể dễ dẫn đến thối rễ. Không sử dụng nước máy để tưới cho những cây này bởi chúng nhạy cảm với các hóa chất có trong nước máy.
ĐỘ ẨM
Cây Dứa Cảnh Lệ ưa độ ẩm vừa phải. Thỉnh thoảng phun sương cho cây bằng bình phun nước ở chế độ phun sương, hoặc sử dụng máy phun sương cầm tay. Đặt bầu vào đĩa hoặc khay nước, đảm bảo rằng đáy bầu không nằm trực tiếp trong nước bằng cách nâng bầu lên lớp đá cuội. Cân nhắc đặt máy tạo độ ẩm trong phòng.
SANG BẦU
Sử dụng bất kỳ giá thể hữu cơ tốt nào được thiết kế cho Lan bán cạn, một loại giá thể kết hợp phân hữu cơ, nấm thân rễ và các vi sinh vật có lợi khác.
PHÂN BÓN
Sử dụng bất kỳ loại phân bón hữu cơ dạng lỏng cân bằng trộn đều với nồng độ một nửa và phun lên lá mỗi tháng một lần trong suốt mùa sinh trưởng. Vào mùa đông, bón phân cách tháng.
SANG CHẬU
Nếu bạn trồng cây Dứa Cảnh Lệ trong chậu, những cây con cần phải được chuyển sang chậu có đường kính lớn hơn 2 inch so với chậu hiện tại. Lên chậu vào mùa xuân. Dùng chậu thấp, rộng hơn bởi cây này chỉ có một số rễ nông. Một cái chậu 8 inch là đủ lớn cho cây Dứa Cảnh Lệ trưởng thành. Một khi cây trưởng thành, nó không cần lên chậu và tất nhiên sau khi cây ra hoa, nó sẽ chết.
Để trồng cây trên một phiến vỏ cây hoặc mảnh gỗ trôi, nhẹ nhàng hất cây ra khỏi chậu và giũ bỏ hầu hết ruột bầu. Xử lý rễ nhẹ nhàng và đặt cây nằm nghiêng trên phiến vỏ cây. Phủ một ít rêu sphagnum ẩm lên rễ, rồi đóng ba hoặc bốn chiếc đinh nhỏ vào phiến gỗ xung quanh gốc cây của bạn. Quấn dây bọc nhựa quanh đầu của một chiếc đinh, sau đó quấn dây qua gốc cây của bạn rồi qua một chiếc đinh khác và quấn dây xung quanh đầu của chiếc đinh đó. Tiếp tục quấn từ móng đinh này sang móng đinh khác cho đến khi cây của bạn được gắn chặt vào tấm gỗ bằng một mạng dây đan chéo. Nhét rêu sphagnum ẩm xung quanh rễ và dây để giấu dây. Treo cây ở một nơi ấm áp, ẩm ướt, có bóng râm cho đến khi nó bắt đầu phát triển cứng cáp trên tấm gỗ mới.
NHÂN GIỐNG
Cây Dứa Cảnh Lệ dễ nhân giống bằng cách tách cây con từ cây mẹ sau khi cây mẹ đã chết. Khi cây con cao 6 inch, trồng chúng trong cùng một loại giá thể như cây mẹ nhưng giữ chúng trong một túi nhựa trong, lỏng lẻo ở nhiệt độ ấm trong một tháng cho đến khi chúng cứng cáp. Ngoài ra, bạn cũng có thể gắn cây con vào một tấm gỗ như vừa mô tả.
NHỮNG VẤN ĐỀ PHỔ BIẾN
Để ý các ngọn lá màu nâu (trang 246), côn trùng đóng vảy (trang 262) và bệnh thối rễ (trang 272).