- Biên tập: Dũng Cá Xinh
- Người dịch: Mai Nhung
ENGLISH
Grape ivy (Cissus alata) is a tropical evergreen vine that climbs by means of tendrils. Indoors, in a pot, it can be kept to a manageable 2 feet tall with annual pruning in spring. Two other species, begonia vine (C. discolor) and kanga- roo vine (C. antarctica), are also frequently seen as houseplants. All three are in the same fam- ily as the cultivated grape, genus Vitis. Flow- ers are tiny, inconspicuous, greenish, and borne in clusters like the flowers of grapes. They are so underwhelming you’d probably never notice them if your plant ever did flower, something it rarely does indoors. Because they are vines their stems are long and flexible, and they don’t stand erect on their own. In order to grow tall they need something to climb on like trellises or bamboo stakes. Their tendrils coil around and hold tight to these supports and allow them to gain height to 10 feet or more. Otherwise, with- out a support of some kind, the stems hang gracefully down around the sides of the pot and are particularly attractive in hanging baskets. When young the stems of grape ivy and kangaroo vine are clothed in reddish brown fuzz that gradually disappears as the stems mature. The stems of begonia vine are smooth, not fuzzy.
Grape ivy and kangaroo vine have glossy, dark green, compound leaves with three leaflets. The individual leaflets are diamond-shaped and have coarse teeth around the edges. The upper surface of the mature leaflet is glossy and dark green while the undersurface has silky brown hair. Young leaves, like the stems, are clothed in brownish fuzz that disappears from the upper surface as the leaves age.
In begonia vine, the leaves are simple (not compound) and velvety (not glossy), and the leaf shape is a long, drawn-out, pointed heart. But it’s the color that’s the most dramatic difference. These leaves are painted burgundy over green with a herringbone pattern of shiny silver splashes between the veins. The colors are brightest and most dramatic in new, young leaves, tending to fade somewhat as the leaves mature. Underneath, the leaves are bright purple-red. The stems and tendrils are red too, adding another color note to the plant. Begonia vine is, however, much more fussy to grow than either grape ivy or kangaroo vine. It demands higher humidity and warmer, more tropical temperatures than its cousins.
You can keep all these vines smaller and bushier by pinching out the growing tips and forcing side branches to grow out. Another way to accomplish the same thing is to take stem tip cuttings and propagate more plants yourself.
OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT
Read the Introduction for the specifics of each recommendation.
MEDIUM LIGHT.
Grape ivy, kangaroo vine, and begonia vine grow well with bright filtered light from an east window, or under artificial lights.
MODERATE TEMPERATURE.
Daytime 70 to 80°F, nighttime 60 to 70°F. In winter grow grape ivy and kangaroo vine five degrees cooler, day and night. Begonia vine appreciates temperatures five degrees warmer in all seasons.
AMPLE WATER.
During the growing season, water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 0.5 inch. Water less often in winter by waiting till the potting medium is dry to a depth of 1 inch.
HUMIDITY.
All three vines really like high humidity. Mist your plant daily with a spray bottle of water on a mist setting, or use a handheld mis- ter. Group other houseplants under and around your hanging baskets to raise the humidity. If your plant is not in a hanging basket, put the pot in a saucer or tray of water, making sure the bottom of the pot never sits directly in the water by raising the pot up on pot feet or pebbles.
POTTING MEDIUM.
Use any good organic, well- drained, general-purpose potting soil that incor- porates organic fertilizer, mycorrhizal fungi, and other beneficial microbes.
FERTILIZER.
Use any organic fertilizer, in either a powder or liquid formulation, where the first number (nitrogen) is higher than the other two. Apply once a month.
POTTING.
When your plant needs up-potting, shift it to a container with a diameter 4 inches larger than the current pot. Up-pot or re-pot in early summer and provide a trellis or other sup- port for the plant to climb. Younger, smaller plants always look good in hanging baskets, but older, larger specimens do very well in large pots set on the floor.
PROPAGATION.
All three vines are easy to propa- gate from stem tip cuttings.
COMMON PROBLEMS
Watch for brown leaf tips (page 246), aphids (page 260), and powdery mildew (page 272).
Tiếng Việt
Cây Thường Xuân (Cissus alata) là một loại cây nhiệt đới thường xanh leo bằng tua cuốn. Khi được trồng trong nhà hoặc trong chậu, nó có thể cao đến 60 cm khi được với việc cắt tỉa hàng năm vào mùa xuân. Hai loài khác, cây Thu Hải Đường (C. fadeor) và cây Nho Kangaroo (C. antarctica), cũng thường được coi là cây trồng trong nhà. Cả ba loại cây này đều thuộc chi Vitis. Hoa nhỏ, kín đáo, màu xanh lục, mọc thành chùm như hoa chùm nho. Chúng gây ấn tượng mạnh đến nỗi có thể bạn sẽ không bao giờ nhận ra chúng nếu cây đã từng ra hoa, một điều hiếm khi xảy ra trong nhà. Bởi vì chúng là cây dây leo, thân dài và mềm dẻo, và không tự đứng thẳng được. Để phát triển cao lên chúng cần một thứ gì đó để leo lên như giàn hoặc cọc tre. Các tua của chúng cuộn xung quanh và giữ chặt các giá đỡ này và cho phép chúng cao đến 6 m hoặc hơn. Nếu không có sự hỗ trợ nào, thân cây sẽ rủ xuống một cách duyên dáng xung quanh thành chậu và đặc biệt hấp dẫn trong các giỏ treo. Khi còn nhỏ, thân của cây Thường Xuân (Cissus alata) và cây Nho Kangaroo (C. antarctica) có lớp lông tơ màu nâu đỏ và dần biến mất khi thân cây trưởng thành còn thân cây Thu Hải Đường (C. fadeor) nhẵn, không có lông tơ.
Cây Thường Xuân (Cissus alata) và cây Nho Kangaroo (C. antarctica) có lá kép bóng, màu xanh đậm, có ba lá chét. Các lá chét riêng lẻ hình thoi và có răng thô xung quanh mép. Mặt trên của lá trưởng thành bóng và có màu xanh đậm, mặt dưới có lông màu nâu mượt. Các lá non, giống như thân cây, được bao phủ bởi lớp lông tơ màu nâu và biến mất khỏi mặt trên khi lá già đi.
Ở cây Thu Hải Đường (C. fadeor), lá đơn giản (không phải hợp chất) và mịn như nhung (không bóng), và hình dạng lá là một trái tim dài, kéo dài ra và nhọn. Nhưng màu sắc mới là điểm khác biệt ấn tượng nhất. Những chiếc lá này có màu đỏ tía trên nền xanh lá cây với họa tiết xương cá lấp lánh ánh bạc sáng bóng giữa các gân lá. Màu sắc tươi sáng và ấn tượng nhất ở những lá non mới, có xu hướng nhạt dần khi lá trưởng thành. Mặt dưới, lá có màu đỏ tím tươi. Thân và tua cuốn cũng có màu đỏ, tạo nên những màu khác biệt cho cây. Tuy nhiên, cây Thu Hải Đường (C. fadeor) lại kén chọn môi trường sống hơn nhiều so với cây Thường Xuân (Cissus alata) và cây Nho Kangaroo (C. antarctica). Nó đòi hỏi độ ẩm cao hơn và nhiệt độ ấm hơn so với những người anh em họ của nó.
Bạn có thể giữ cho tất cả những cây dây leo này nhỏ hơn và rậm rạp hơn bằng cách kẹp các ngọn đang phát triển ra ngoài và buộc các nhánh bên mọc ra. Một cách khác để đạt được điều tương tự là cắt ngọn giâm cành và tự nhân giống nhiều cây hơn.
MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU HÓA
Những hướng dẫn chăm sóc cây Thường Xuân (Grape Ivy) bao gồm:
ÁNH SÁNG VỪA
Cây Thường Xuân (Grape ivy), cây nho kangaroo (C. antarctica), và cây Thu Hải Đường (C.fadecor) phát triển tốt với ánh sáng có màng lọc từ cửa sổ hướng Đông hoặc ánh sáng nhân tạo.
NHIỆT ĐỘ THẤP
Nhiệt độ ban ngày từ 21 tới 27°C, nhiệt độ ban đêm từ 16 đến 21°C. Vào mùa đông, trồng cây Thường Xuân (Grape Ivy) và cây Nho Kangaroo (kangaroo vine) giảm 5 độ cả ngày và đêm. Cây Thu Hải Đường (Begonia vine) thích hợp với nhiệt độ ấm hơn 5 độ vào các mùa.
ÍT NƯỚC
Trong suốt mùa sinh trưởng, tưới nước bất kì khi nào bầu đất khô tới 1 cm. Tưới nước ít hơn vào mùa đông bằng cách đợi cho tới khi bầu đất khô tới 2,5 cm.
ĐỘ ẨM
Cả ba loại cây được nêu đều thích độ ẩm cao, Phun sương cho cây hàng ngày bằng bình phun nước hoặc sử dụng bình [hun bằng tay. Gom những cây trong nhà ưa ẩm còn lại và treo chúng vào giỏ để nâng cao độ ẩm. Đặt chậu vào đĩa hứng nước và khay nước, chắc chắn rằng đáy chậu không trực tiếp chạm vào nước bằng cách đặt lên giá đỡ hoặc đá cuội.
SANG BẦU ĐẤT
Sử dụng bất kì loại bầu đất hữu cơ đa mục đích, thoát nước tốt để kết hợp với phân bón hữu cơ, nấm cộng sinh và các loại vi khuẩn có lợi khác.
PHÂN BÓN
Sử dụng phân bón hữu cơ, ở cả dạng bột và dạng nước mà có thành phần ni-tơ cao hơn hai thành phần còn lại (phot-pho và ka-li). Bón cho cây mỗi tháng một lần.
SANG CHẬU
Khi cây sang chậu, chuyển cây tới một chậu có đường kính lớn hơn đườn kính chậu cũ 10 cm. Sang chậu lại vào đầu mùa hè và cung cấp cho cây một giàn leo hoặc có các thiết bị hỗ trợ cho cây leo. Những cây non và nhỏ hơn trông sẽ tốt hơn khi được treo trong giỏ nhưng khi cây già hơn tốt nhất là đặt trong những chậu lớn trên các tầng của tòa nhà.
NHÂN GIỐNG
Cả ba loại cây được nêu trên đều dễ dàng nhân giống bằng cách cắt ngọn giâm cành.
NHỮNG VẤN ĐỀ PHỔ BIẾN
Đề phòng bệnh nâu đầu lá (trang 246), bệnh rệp vừng (trang 260) và bệnh phấn trắng (trang 272).