• Biên tập: Dũng Cá Xinh
• Biên dịch: Mai Nhung

ENGLISH

The geraniums we grow as houseplants in the United States are species and cultivars of the genus Pelargonium. All are evergreen perennials whose original home was South Africa, so they are all frost-tender. These include scented-leaf geraniums (various species with strongly aromatic foliage), zonal geraniums (P. ×hortorum), ivy geranium (P. peltatum), and Lady Washington (or regal) geraniums (P. ×domesticum). Because cold weather kills them, many people grow them outdoors as annual bedding plants. But you can keep them alive and well, and flowering to boot, all winter long inside your home.

Zonal geraniums grow into shrubby plants, 1 to 3 feet tall and wide, with stems that are woody at the base and succulent at the tips. They have circular or kidney-shaped foliage that is velvety soft and hairy. Most cultivars have a circular red-brown zone in the middle of the leaf, but some have entirely green leaves. Fancy-leaved cultivars are grown for their brightly colored—yellow, orange, red, brown— foliage alone. But most of the 500 or so cultivars of zonal geraniums are grown for their beautiful flowers. The 1-inch-wide, five-petaled flowers come in every possible tint and shade of red, scarlet, rose, pink, salmon, orange, mauve, lavender, violet, and white. Flowers are borne in tight, ball-like clusters of 30 to 50 blossoms.

Ivy geraniums are vine-like plants with thin, trailing stems that can get as long as 6 feet. They are typically grown in hanging baskets because of their prostrate, spreading habit. The 2- to 3-inch-wide leaves, smooth, waxy, and palmately lobed, bear a superficial resemblance to leaves of ivy (Hedera helix). The 1-inch-wide flowers have two upper petals that are slightly smaller than the three lower petals, giving each flower an asymmetrical look. Flowers are pink, red, or white, streaked with darker lines, and borne in small clusters of two to nine blossoms.

Lady Washington geraniums are shrubby plants with woody stems; they grow 3 feet tall and wide. Their 2- to 4-inch-wide dark green leaves are heart- or kidney-shaped, crinkled, and have pointed teeth along the margins. The flowers, however, are the glory of this striking type. They are large, to 3.5 inches across, very showy, and colorful. Flower colors range from white through pink, red, lavender, and purple. The petals have brilliant blotches and streaks of darker colors.

The foliage of scented-leaf geraniums is strongly aromatic. The lightest touch of any leaf is enough to release the powerful fragrance it contains: rose (Pelargonium capitatum, P. gra- veolens), lemon (P. crispum), apple (P. odorat- issimum), strawberry (P. ×scarboroviae), and peppermint (P. tomentosum). The scented geraniums are a varied lot as you might expect with so many different species involved. Most grow 1 to 3 feet high and wide. Many have deeply divided palmately lobed, ferny foliage that is gray-green or silvery; some have round, green leaves. The leaves range in size from minute to 4 inches wide. Flowers are small, usually white or rosy pink, but are secondary in importance to the scented leaves. Scented geranium leaves have a variety of medicinal and culinary uses and are perhaps best known for their contribution to desserts in the form of cakes, jellies, and flavored drinks. The essential oils of certain cultivars (‘Attar of Roses’, ‘Sweet Mimosa’, and ‘Paton’s Unique’, among others) exhibit antibacterial and antifungal properties.

OPTIMUM HOUSEHOLD ENVIRONMENT

Read the Introduction for the specifics of each recommendation.

HIGH LIGHT.

Put geraniums in full sun in a south window. They need strong light in order to flower well.

LOW TEMPERATURE.

Daytime 65 to 75°F, night- time 55 to 65°F.

MODERATE WATER.

Water whenever the top of the potting medium becomes dry to a depth of 1 inch.

HUMIDITY.

These plants grow well in average room humidity. They don’t need to be misted.

POTTING MEDIUM.

Use any good organic, well-drained, general-purpose potting soil that incorporates organic fertilizer, mycorrhizal fungi, and other beneficial microbes.

FERTILIZER.

Use any liquid organic fertilizer where the second number (phosphorus) is higher than the other two to promote flower- ing. For foliage types, choose a fertilizer where the first number (nitrogen) is higher. Apply at half-strength once a month through the grow- ing season.

POTTING.

When your plant needs up-potting, shift it to a container with a diameter 4 inches larger than the current pot. Put ivy geraniums in hanging baskets and all other types into regu- lar pots.

PROPAGATION.

All geraniums are easy to propa- gate from stem tip cuttings.

COMMON PROBLEMS

Watch for edema (page 247), whiteflies (page 265), and gray mold (page 268).

Tiếng Việt

Hoa Phong Lữ (Geranium) là loại cây được trồng trong nhà ở Hoa Kỳ thuộc chi Pelargonium. Tất cả đều là cây lâu năm thường xanh có nguồn gốc ban đầu là Nam Phi, vì vậy tất cả chúng đều chịu được sương giá. Chúng bao gồm cây Phong Lữ Lá Thơm (nhiều loài khác nhau có tán lá rực rỡ), Phong Lữ Thảo (P. × hortorum), Phong Lữ Thường Xuân (P. peltatum), và Phong Lữ Lady Washington (hoặc Phong Lữ Vương Giả) (P. × domesticum) . Bởi vì thời tiết lạnh có thể giết chết chúng, nhiều người trồng chúng ngoài trời như những cây trồng hàng năm. Nhưng có thể giữ cho chúng phát triển tốt, và duy trì trong suốt cả mùa đông bên trong nhà của bạn.

Phong Lữ Thảo (P. × hortorum) mọc thành cây bụi, cao và rộng từ 30 đến 60 cm, thân hóa gỗ ở gốc và mọng nước ở ngọn. Chúng có tán lá hình tròn hoặc hình quả thận mềm như nhung và có nhiều lông. Hầu hết các cây trồng có một vùng màu nâu đỏ hình tròn ở giữa lá, nhưng một số loại có lá hoàn toàn xanh. Những giống cây có lá lạ mắt được trồng để lấy những tán lá có màu sắc rực rỡ như vàng, cam, đỏ, nâu. Nhưng hầu hết trong số hơn 500 giống Phong Lữ Thảo (P. × hortorum) được trồng để lấy hoa. Những bông hoa năm cánh rộng 2,5 cm có đủ màu sắc như đỏ, đỏ tươi, hồng phấn, hồng, cá hồi, cam, hoa cà, lavender, tím và trắng. Hoa mọc thành từng chùm kín, giống bóng, có từ 30 đến 50 bông.

Cây Phong Lữ Thường Xuân (P. peltatum) là loại cây giống cây nho với thân mỏng, kéo dài có thể dài tới 180 cm. Chúng thường được trồng trong các giỏ treo vì thói quen mọc lan rộng. Những chiếc lá rộng từ 5 đến 7,5 cm, nhẵn, như sáp và có thùy hình cọ, có bề ngoài giống với lá của cây Thường Xuân (Hedera helix). Những bông hoa rộng 2.5 cm có hai cánh hoa trên nhỏ hơn một chút so với ba cánh hoa dưới, tạo cho mỗi bông hoa trông không đối xứng. Hoa có màu hồng, đỏ, hoặc trắng, có sọc với các đường đậm hơn, và mọc thành từng chùm nhỏ từ hai đến chín hoa. 

Hoa Phong Lữ Thảo Lady Washington (P. × hortorum) là loại cây bụi, thân gỗ; chúng cao và rộng 7,5 cm. Những chiếc lá màu xanh đậm rộng từ 5 đến 10 cm của chúng có hình trái tim hoặc hình thận, gấp khúc và có răng nhọn dọc theo mép. Tuy nhiên, những bông hoa là đặc điểm nổi bật của loài cây này. Những bông hoa lớn, có chiều ngang tới 9 cm, rất sặc sỡ và nhiều màu sắc. Màu sắc hoa từ trắng đến hồng, đỏ, màu lavender và tím. Các cánh hoa thường có những đốm màu rực rỡ và những vệt màu đậm hơn.

Tán lá của hoa Phong Lữ Thảo (P. × hortorum) có mùi thơm nồng. Một cái chạm nhẹ nhất của bất kỳ chiếc lá nào cũng đủ để tỏa ra hương thơm mạnh mẽ mà nó chứa đựng: hoa hồng (Pelargonium capitatum, P. graveolens), chanh (P. crispum), táo (P. odoratIssimum), dâu tây (P. × Scarboroviae ), và bạc hà (P. tomentosum). Các loài Phong Lữ Thảo (P. × hortorum) có hương thơm rất đa dạng như bạn có thể mong đợi với rất nhiều loài khác nhau có liên quan. Hầu hết mọc cao và rộng từ 30 đến 90 cm. Nhiều cây có tán lá hình thùy, lá màu xám, màu xám xanh hoặc bạc; một số có lá tròn, màu xanh lục. Các lá có kích thước rộng từ nhỏ đến 10 cm. Hoa nhỏ, thường có màu trắng hoặc hồng phớt, nhưng chỉ là điểm thu hút của cây sau lá có mùi thơm. Lá phong lữ có hương thơm có nhiều công dụng trong chữa bệnh, ẩm thực và có lẽ được biết đến nhiều nhất với việc dùng để chế biến các món tráng miệng dưới dạng bánh ngọt, thạch và đồ uống có hương vị. Tinh dầu của một số giống cây trồng (‘Attar of Roses’, ‘Sweet Mimosa’, và ‘Paton’s Unique’, trong số những loại khác) thể hiện đặc tính kháng thể và kháng nấm.

MÔI TRƯỜNG TỐI ƯU HÓA

Những điều kiện để chăm sóc cây Phong Lữ (Geranium) bao gồm:

ÁNH SÁNG CAO

Đặt cây Phong Lữ (Geraniums) trong ánh nắng mặt trời cả ngày ở cửa sổ hướng Nam. Chúng cần ánh sáng mạnh để ra hoa.

NHIỆT ĐỘ THẤP

Nhiệt độ ban ngày từ 18 đến 24°C, nhiệt độ ban đêm từ 12 đến 18°C.

ÍT NƯỚC

Tưới nước bất kì khi nào bầu đất khô tới 2,5 cm.

ĐỘ ẨM

Loài cây này phát triển tốt trong phòng có độ ẩm trung bình. Chúng không cần được phun sương.

SANG BẦU ĐẤT

Sử dụng bất kì loại bầu đất đa mục đích hữ cơ nào thoát nước tốt mà kết hợp được với phân bón hữu cơ, nấm cộng sinh và các loại vi khuẩn có lợi khác.

PHÂN BÓN

Bón bất kì loại phân hữu cơ dạng lỏng nào có thành phần thứ hai (phot-pho) cao hơn hai thành phần còn lại (ni-tơ và ka-li) để kích thích ra hoa. Đối với loại cây nhiều lá, chọn loại phân bón có thành phần n-tơ cao hơn. Bón cho cây nửa sức mạnh mỗi tháng một lần trong mùa sinh trưởng.

SANG CHẬU

Khi sang chậu, chuyển cây tới chậu mới có đường kính lớn hơn đường kính chậu cũ là 10 cm. Đặt cây Phong Lữ Thường Xuân (P. peltatum) vào giỏ treo và bất kì loại chậu thông dụng nào.

NHÂN GIỐNG

Tất cả các cây Phong Lữ (Geraniums) dễ dàng nhân giống bằng cách cắt ngọn giâm cành.

NHỮNG VẤN ĐỀ THƯỜNG GẶP

Đề phòng bệnh phù (trang 247), bệnh mốc trắng (trang 265) và bệnh mốc xám (trang 268).

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác