• Nguồn: [Ebook] The Unexpected Houseplant: 220 Extraordinary Choices for Every Spot in Your Home – Tovah Martin
• Biên tập: Dũng Cá Xinh (Tháng 02/2022)
• Dịch: Vui Nguyễn  

English

SEMPERVIVUMS

ONE OF MY earliest memories of the garden involves hens and chicks. My mom used to read us poetry on the porch after lunch, and my childhood kitten (I’ve always had cats) would hang around to keep us from rudely falling asleep between verses. The kitten did what kittens do best—pawed around in the garden beds. By the time my mother was just two or three pages into A Child’s Garden of Verses, he had invariably teased out a few sempervivums, leaving them stranded on the cement and begging to be replanted.

So sempervivums and I go way back—they were quite possibly my first brush with a trowel—and no garden of mine is complete without a few. That includes the garden indoors. If part of houseplants’ purpose is to keep the embers of summer symbolically burning throughout the dormant season, sempervivums are a critical element of the scene. Considering that another common name is house leeks, I suspect other folks feel exactly the same way.

Fact is, there’s no houseplant on earth as easy as a sempervivum. Yes, they do best in bright light. But they’re as tough as nails. I forgot one in a dark corner, and it looks pretty identical to the version I pampered in sun. Use them around the base of a tree-like plant to add interest on the ground level. Or give them a funky container of their own. Granted, they just tread water and don’t generally do stunts (like making multiple chicks or sending up their arching flower spires) in autumn or winter. But they are worth bringing in just for summer sentimentality’s sake.

Unless you’re an expert, the various sempervivums look pretty similar, with a few minor diverse details. When the foliage isn’t highly defined in autumn and winter, it is particularly difficult to distinguish one from the other. They all make little rosettes of succulent leaves that cluster along the ground in configurations of larger hens surrounded by flocks of chicks. Without any other bells or whistles, it’s totally heartwarming (or is it just me?). In spring, Sempervivum arachnoideum adds a “fur” of cobweb-like cotton to the center of each rosette. And several varieties blush red or burnish blue-gray, but the diversity isn’t so apparent indoors. The flowers are truly intriguing perks, though. In summer, the center of the hen begins to elongate and form an arching plume of intricately bizarre, star-shaped pink flowers with green raised “buttons” in the center. Even in the bud stage, they could qualify as visitors from another galaxy.

But the true beauty of hens and chicks is their invincible spirit. They fail to bat an eyelash when faced with any sort of abuse. However, in the best of all worlds, they prefer bright light, and you should water only when their soil mix is dry. Too much humidity might be a killer, but I’ve never been able to test them on that point. They would prefer a sandy, well-drained potting mix in a shallow container. But really, those accommodations are just icing on the cake. They will persist regardless.

However, I have found that sempervivums are frequently plagued by root mealy bugs, so much so that I think nothing of checking plants’ root systems at the nursery for the telltale cottony masses before buying. If they pass the test, it’s a straight path back to memories of my childhood, poetry, and kittens. Can you think of a more soothing association?

• ALSO CALLED: hens and chicks, house leeks

FLOWERS	Arching spires with little white to strawberry-red buttons
FOLIAGE	Rosettes of pointed, succulent leaves
OTHER ATTRIBUTES	Form colonies of rosettes; can be groundcovers for potted trees
SIZE	2 inches (5cm) in height
EXPOSURE	Sunny south
WATER REQUIREMENTS	Allow to dry out between waterings; dislike overwatering
OPTIMUM NIGHTTIME TEMPERATURE	40–55°F (4–12°C) (most are hardy to Zone 5 outdoors)
RATE OF GROWTH	Slow
SOIL TYPE	Well-drained
FERTILIZING	Probably best omitted
PROBLEMS	Root mealy bugs

 

---

Tiếng Việt

SEMPERVIVUMS

Một trong những kỷ niệm đầu tiên của tôi về khu vườn có lẽ liên quan đến cây Trường Sinh Thảo Chúc (Hens and chicks). Mẹ thường ngồi bên hiên nhà đọc thơ cho chúng tôi nghe sau mỗi bữa trưa, chú mèo con thời thơ ấu (tôi thích nuôi mèo) sẽ lượn vòng quanh để giúp chúng tôi không ngủ gật giữa các câu thơ. Nó đã làm những gì nó làm tốt nhất, đó là rình mò trên các chậu cây trong vườn. Khi mẹ tôi chỉ mới đọc được hai, ba trang thơ trong cuốn A Child’s Garden of Verses, chú mèo nhỏ đã trêu chọc một vài cây Sempervivums, khiến chúng đổ đầy ra nền xi măng và cầu xin được trồng lại.

Do vậy, Sempervivum và tôi đã quen biết nhau từ lâu, và không có khu vườn nào hoàn chỉnh nếu tôi không có một vài cây Sempervivum ở đó, bao gồm cả khu vườn trong nhà. Nếu một phần của mục đích trồng cây trong nhà là giữ cho ngôi nhà lúc nào trông cũng rực rỡ như mùa hè vào mùa đông, thì Sempervivums là một yếu tố quan trọng tạo nên cảnh tượng đó. Tôi nghĩ rằng mọi người cũng cảm thấy giống như vậy.

Sự thật là, không có loại cây trồng trong nhà nào trên trái đất này dễ trồng như cây Sempervivums. Đúng vậy, chúng phát triển tốt nhất trong điều kiện ánh sáng mạnh. Nhưng chúng lại rất cứng cỏi. Tôi quên mất một cây Sempervivums trong góc tối, ấy vậy mà, nó trông không khác cái cây tôi đã nâng niu dưới ánh nắng mặt trời. Bạn có thể trồng chúng xung quanh gốc của một cái cây có thân thẳng đứng để làm mặt đất trông thú vị hơn. Hoặc trồng chúng trong một cái chậu riêng. Đúng là, chúng phát triển khá bình thường (không đẻ nhánh nhiều và lá không mọc cong xuống) vào mùa thu hoặc mùa đông. Nhưng chúng rất phù hợp với mùa hè.

Trừ khi bạn là một chuyên gia, nếu không, bạn sẽ khó phân biệt các cây Sempervivums vì chúng trông khá giống nhau, với một vài chi tiết nho nhỏ. Khi lá không phát triển nhiều vào mùa thu và mùa đông, rất khó để phân biệt cây này với cây kia. Tất cả chúng đều tạo thành những chùm lá mọng nước, nhỏ, mọc thành cụm dọc theo mặt đất dưới hình dạng của những con gà mái lớn được bao quanh bởi đàn gà con, trông thật ấm ấp (hay chỉ có tôi nghĩ vậy?). Vào mùa xuân, Sempervivum arachnoideum có thêm một “lớp bông” giống như mạng nhện giữa mỗi hoa thị. Một số giống có màu đỏ tía hoặc xanh xám, nhưng sự đa dạng đó không quá rõ ràng khi ở trong nhà. Tuy nhiên, những bông hoa của chúng trông thực sự hấp dẫn. Vào mùa hè, mầm cây ở giữa bắt đầu dài ra và tạo thành một chùm hoa màu hồng hình ngôi sao, kỳ dị phức tạp với các “núm” màu xanh nhô lên ở trung tâm. Ngay cả trong giai đoạn chồi cũng có thể thấy sự xuất hiện của chúng.

Nhưng vẻ đẹp thực sự của Sempervivums chính là tinh thần bất khả chiến bại của chúng. Chúng không cho thấy bất kì dấu hiệu nào khi đối mặt với các hình thức lạm dụng. Tuy nhiên, chúng thích ánh sáng mạnh và bạn chỉ nên tưới nước khi hỗn hợp đất khô. Quá ẩm có thể giết chết chúng, nhưng tôi chưa bao giờ thử kiểm tra về điểm đó. Chúng thích hỗn hợp bầu cát, thoát nước tốt trong một chiếc chậu nông. Nhưng dù nơi ở không tốt lắm, chúng vẫn sẽ kiên trì bất chấp.

Tuy nhiên, tôi nhận thấy rằng Sempervivums thường xuyên bị rệp sáp hại rễ, đến mức tôi đã nghĩ đến việc kiểm tra hệ thống rễ của cây tại vườn ươm trước khi mua. Nếu chúng vượt qua bài kiểm tra, chúng sẽ đưa tôi về miền kí ức thời thơ ấu, với thơ ca và những chú mèo con. 

• HAY CÒN GỌI LÀ: cây Gà mẹ và Gà con, cây Houseleek

1. 
   Tra cứu tên khoa học của các loài cây thuộc chi Sempervivum bằng hình ảnh

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác