• Nguồn: Ebook The Kew Gardener’s Guide to: Growing houseplant – Kay Maguire
• Biên tập: Dũng Cá Xinh
• Dịch: Happy Nguyen

English

The house plants we grow come from a huge range of habitats and ecologies around the world. They are at home on the rainforest floor or high on a mountaintop; they can survive in the bleakest deserts and the wettest swamps, and it is these conditions we need to emulate at home if the plants are to thrive.

Knowing where your plant comes from is the first step in getting it right. Start by understanding the life your plant enjoys in its natural habitat; picture its native environment and you will know exactly what you need to give it to keep it happy.

House plants tend to fall into eight main groups. Although there are some differences within each group, they generally have very distinct requirements reflective of where they come from in the wild.

House plants come in a whole host of shapes, textures and leaf colours to make eye-catching features in the home.

Ferns

These beautiful foliage plants have many different leaf, or frond, shapes and textures. They range from the spectacular to the delicate and graceful, but all thrive in the world’s forests and woodlands and have been around for thousands of years.

They flourish on the damp, shady forest floor where conditions are humid and sunlight is filtered through the taller plants growing above. Replicate this at home with a warm, humid spot out of direct light.

Ferns do not bear flowers or seeds but reproduce by tiny spores held in sporangia, which can sometimes be seen as brown markings on the undersides of the leaves. Ferns must not dry out – keep them moist in your most humid room or mist every day.

Palms

Elegant, stately and architectural, with arching stems and decorative, fan-shaped fronds, palms are the plants for creating a jungle in your home. They are the perfect statement plants.

Hailing from the subtropics and tropics, palms are at home in habitats as diverse as rainforests and deserts, but all like warmth and good light – the leaf shape is specifically designed to catch the light. They appreciate humidity, so mist them in spring and summer and keep moist, watering them regularly, as soon as the top of the compost starts to feel dry. Clean their fronds by standing them under a tepid shower or outside when summer rains are forecast. Many palms are also very good for the indoor environment, as their leaves absorb toxins and cleanse the air we breathe (see also Natural air fresheners).

Succulents

Drought-loving plants, grown mainly for their stunning shapes, textures and foliage, succulents are a huge group (which includes cacti) and can be tiny, fleshy rosettes or huge, spiky ‘trees’. Some are trailing, others shrub-like and many have brilliantly colored flowers.

Their natural habitats are deserts, mountainous regions and savannah – all areas with low moisture, dry air and warm, bright sunshine. Succulents have evolved into water-storage organs holding moisture in their leaves, stems and tuberous roots, so that they can survive arid conditions. Their leaves, and sometimes stems, are fleshy and often silver or glaucous green, to reflect light. Some have fine hairs on the leaves, too, to trap moisture. They are undemanding plants that love a warm, bright spot, and are some of the very few plants to cope with baking heat and sunshine.

Mimic their natural ecology by planting them in an open, free-draining compost mix (see here). Always let water drain away after watering. The simplest way to make sure succulents are not sitting in soggy soil is to water from below (see here). Water well during the growing season, but then let them rest – watering only once the compost has dried out.

Cacti

From the dramatic, sculptural and spiky to the fluffy and weird, cacti are another large group of plants. Although a type of succulent, many have adapted to life in the deserts of the world by modifying their leaves into spines and their stems into plump water-storage organs, to help them through arid times. They love warm, dry air, bright sunshine and free, open soil. Others hail from woodlands and prefer shade and humidity, so always check their cultural needs when you buy them.

Desert cacti are used to waiting a long time for water, so never overwater; let the compost dry out before watering again and give them a rest in winter. Cacti like warm days and cool nights so a bright windowsill is perfect – just make sure it is not too hot in summer. These easy plants are ideal for less green-fingered growers.

Bromeliads and air plants

Glamorous and exotic-looking bromeliads are epiphytes – plants that grow on trees and shrubs without doing any harm, and getting their water and nutrients from the rain and atmosphere. Tropical bromeliads each form a rosette of leaves with a central well that, in the wild, collects water and forest debris funnelled down from the leaves. This is then broken down by the plant and used as food. Many have stripy or colorful leaves, and once mature they produce striking spikes of bright, colorful bracts with tiny flowers within, which can last for months. After flowering, bromeliads die, but they do produce baby offsets (called pups) at the bases of their leaves. These are easily removed and grown on into new plants (see here).

Air plants are some of easiest plants to grow, coping with neglect and capable of growing without soil. Native to the Americas in habitats that range from swampy forests to bleak mountaintops, they need indirect light and a soak in water once a week. They can rot if kept too wet so shake well and hang upside down to dry (see also Driftwood anchor).

Air plants are good for the bedroom, releasing oxygen at night rather than in the day and improving the air quality we breathe while asleep.

Flowering plants

Flowering plants introduce colour and cheer quite unlike the drama and tapestry of green that foliage plants produce. They include trailing and climbing plants, bulbs and plants with some of the most intoxicating fragrances that add yet another dimension to a display.

Such plants can be temperamental as you are promoting flowers as well as good health, and some may need a cool period to encourage blooms.

Foliage plants

Leafy plants with insignificant flowers are grown for their stunning foliage shapes, textures, colour or variegation. Many make wonderful design features in a room, and their lush, green leaves create an oasis of calm. This group includes some of the easiest and most indestructible plants – perfect for first-time or nervous growers.

Usually from the tropical rainforests or woodlands, they need moist potting compost and high humidity, and most tolerate low light levels.

Carnivorous plants

These amazing plants have adapted to life in the nutrient-poor peat bogs of the wild by cunningly turning their leaves into traps that catch insects and other small creatures. Some have leaves that have evolved into long, deep pitchers; others produce leaves dripping in sticky drops that curl around their prey, while the ‘jaws’ of the ever-popular Venus fly trap snap tight over any insect that lands on it. Once caught, enzymes break down the insect so that the plant can absorb its nutrients.

Carnivorous plants have very specific needs. Most require bright light and a permanently boggy compost mix kept damp with rainwater.

Tiếng Việt

Các loại cây trồng trong nhà được giới thiệu trong bài viết này đến từ nhiều môi trường sống và hệ sinh thái khác nhau trên khắp thế giới. Đa số, chúng có nguồn gốc ở rừng nhiệt đới hoặc trên đỉnh núi cao. Chúng có thể tồn tại trong những sa mạc heo hút nhất và những đầm lầy ẩm ướt nhất, và đó là những điều kiện sống chúng ta cần phải mô phỏng ở nhà nếu cây trồng phát triển khỏe mạnh.

Bước đầu tiên để trồng cây trong nhà đúng cách là biết rõ nguồn gốc cây của bạn. Hãy bắt đầu bằng cách tìm hiểu môi trường sống mà cây trồng của bạn thích nghi trong môi trường sống tự nhiên của nó. Khi hình dung được môi trường bản địa của nó, bạn sẽ biết chính xác những gì bạn cần cung cấp cho nó để giữ chúng luôn tươi tốt.

Cây trồng trong nhà có xu hướng chia thành tám nhóm chính. Mặc dù có một vài khác biệt trong mỗi nhóm, nhưng nhìn chung chúng có những yêu cầu riêng biệt phản ánh nơi chúng đến trong tự nhiên. Cây trồng trong nhà có rất nhiều hình dạng, kết cấu và màu sắc lá, tạo nên quang cảnh bắt mắt cho ngôi nhà.

Cây Dương Xỉ

Những cây trồng lấy lá xinh đẹp này có nhiều hình dạng và cấu trúc lá khác nhau. Chúng bắt mắt, tinh tế và duyên dáng. Tất cả đều phát triển mạnh trong các khu rừng và rừng cây trên khắp thế giới và đã tồn tại hàng nghìn năm về trước.

Chúng mọc tốt nhất ở trên nền đất râm, mát, những nơi có độ ẩm cao và ánh sáng mặt trời được lọc qua các cây cao mọc phía trên. Hãy mô phỏng điều này ở nhà bạn với một nơi ấm áp, ẩm ướt, tránh ánh sáng trực tiếp khi trồng cây Dương Xỉ.

Dương xỉ không ra hoa hay hạt mà sinh sản bằng các bào tử nhỏ được tổ chức trong túi bào tử, đó chính là những chấm nhỏ màu nâu đôi khi ta có thể nhìn thấy ở mặt dưới của lá. Dương xỉ không được để bị khô, luôn giữ độ ẩm trong phòng ở mức cao nhất hoặc phun sương hàng ngày.

Cây Cọ

Với thân cây uốn cong và những chiếc lá hình quạt, cây cọ mang dáng vẻ thanh lịch, trang nghiêm tạo ra một khu rừng hùng vĩ trong ngôi nhà của bạn.

Đến từ vùng cận nhiệt đới và nhiệt đới, cây cọ cảnh sống trong môi trường sống đa dạng như rừng nhiệt đới và sa mạc. Nhưng tất cả đều thích nhiệt độ ấm và ánh sáng tốt vì hình dạng của lá cọ được thiết kế đặc biệt để đón ánh sáng. Chúng rất ưa ẩm, vì vậy hãy phun sương cho chúng vào mùa xuân và mùa hè và giữ ẩm, tưới nước thường xuyên cho chúng ngay khi phần trên cùng của đất trồng bắt đầu khô. Đừng quên làm sạch lá của chúng bằng cách đặt chúng dưới vòi hoa sen ẩm hoặc để chúng ngoài trời khi có dự báo mưa vào mùa hè bạn nhé. Cây cọ cũng rất tốt cho không gian sống trong nhà, vì lá của chúng có thể hấp thụ chất độc và làm sạch không khí. (xem thêm Chất làm mát không khí tự nhiên).

Cây mọng nước

Cây này ưa môi trường khô hạn, được trồng chủ yếu vì kết cấu và hình dạng tán lá tuyệt đẹp. Cây mọng nước là một nhóm rất lớn (bao gồm cả Xương Rồng) và có thể là những cây hình hoa thị nhỏ, mọng nước hoặc những “cây” khổng lồ, nhiều gai. Một số giống cây bụi, một số khác giống cây bụi và nhiều cây khác nở hoa màu rực rỡ.

Môi trường sống tự nhiên của chúng là sa mạc, miền núi và thảo nguyên – tất cả những khu vực có độ ẩm thấp, không khí khô và ánh sáng mạnh. Các loại cây mọng nước đã phát triển các tổ chức chứa nước giữ độ ẩm trong lá để thân và rễ củ để chúng có thể tồn tại trong điều kiện đất khô cằn. Lá, và đôi khi thân của chúng chứa nhiều nước và thường có màu bạc hoặc màu xanh lục nhạt để phản chiếu ánh sáng. Một số cũng có lông mịn trên lá để giữ độ ẩm. Chúng là những loài thực vật dễ sống, ưa thích nơi ấm áp, nhiều ánh sáng và là một số trong số rất ít loài thực vật có thể chống chọi với nắng nóng và ánh nắng mặt trời.

Để chăm sóc cây mọng nước đúng cách, bạn nên thiết lập hệ sinh thái tự nhiên của chúng bằng cách trồng chúng trong một hỗn hợp phân trộn mở, thoát nước tự động (xem tại đây). Luôn để nước thoát ra sau khi tưới. Cách đơn giản nhất để đảm bảo các loài cây mọng nước không ở trong đất sũng nước là tưới nước từ bên dưới (xem tại đây). Tưới nước thường xuyên trong suốt mùa sinh trưởng, nhưng sau đó tạm dừng việc tưới liên tục – chỉ tưới khi phân trộn đã khô.

Cây Xương Rồng

Từ kiểu dáng ấn tượng, nhiều gai nhọn đến lông tơ độc đáo, Xương Rồng là một nhóm thực vật lớn khác. Mặc dù thuộc họ cây mọng nước, nhiều loài Xương Rồng đã thích nghi với cuộc sống ở các sa mạc trên thế giới bằng cách biến đổi lá thành gai và thân của chúng thành các cơ quan chứa nước, giúp chúng vượt qua thời kỳ khô cằn. Chúng yêu thích không khí ấm áp, khô ráo, ánh nắng chói chang và các vùng đất trống. Những loài khác lại đến từ rừng rậm, thích bóng râm và ẩm ướt, vì vậy hãy luôn kiểm tra nhu cầu của chúng khi bạn mua chúng.

Xương Rồng sa mạc đã sống quen ở điều kiện thiếu nước, vì vậy không bao giờ để chúng bị ngập nước. Để phân trộn khô trước khi tưới lại và tưới ít hơn vào mùa đông. Xương Rồng thích những ngày ấm áp và ban đêm mát mẻ vì vậy để Xương Rồng cạnh cửa sổ nơi đón nhiều ánh sáng là vị trí hoàn hảo. Chỉ cần đảm bảo rằng nó không ở nơi quá nóng vào mùa hè. Loại cây dễ trồng này rất lý tưởng cho những người không có năng khiếu trồng cây.

Cây Bìm Bịp (Bromeliads) và cây “không khí”

Cây Bìm Bịp có vẻ ngoài quyến rũ và kỳ lạ thuộc loài thực vật biểu sinh. Đó là những loài thực vật mọc trên cây và bụi cây mà không gây hại gì, đồng thời lấy nước và chất dinh dưỡng từ mưa và không khí xung quanh. Cây Bìm Bịp nhiệt đới mọc thành cụm tạo thành một hình hoa thị trong tự nhiên. Chúng hấp thụ nước và tàn dư của thực vật trong rừng. Nhiều cây có những chiếc lá có sọc ở giai đoạn đầu. Khi trưởng thành chúng trở thành những chiếc lá bắt mắt, rực rỡ, nhiều màu sắc nổi bật với những bông hoa nhỏ bên trong, tồn tại trong nhiều tháng. Sau khi ra hoa, cây Bìm Bịp sẽ chết đi, nhưng bù lại, chúng tạo ra các nhánh con (gọi là búp non) ở gốc lá. Những búp non này sẽ lại phát triển thành cây mới dễ dàng(xem tại đây).

Cây “không khí” là một trong số những loại cây dễ trồng nhất, có khả năng phát triển tốt mà không cần trồng trong đất hay sự chăm sóc thường xuyên. Cây này nguồn gốc từ châu Mỹ trong môi trường sống đa dạng: từ rừng đầm lầy đến những đỉnh núi heo hút. Chúng cần ánh sáng gián tiếp và được tưới ngập trong nước mỗi tuần một lần. Chúng có thể bị thối rữa nếu bị quá ướt vì vậy hãy lắc kỹ và treo ngược lên để làm khô.

Cây “không khí” phát huy tác dụng tốt nhất khi được đặt trong phòng ngủ vì chúng giải phóng oxy vào ban đêm chứ không phải vào ban ngày và cải thiện chất lượng không khí mà chúng ta hít thở khi ngủ.

Cây có hoa

Thực vật có hoa mang màu sắc và sự tươi vui khác với thảm màu xanh lá cây mà cây lá tạo ra. Chúng bao gồm các loại cây thân leo, củ và cây có một số mùi thơm hấp dẫn làm thoáng mát không gian trồng.

Những cây như vậy có thể có đặc điểm thay đổi thất thường vì bạn phải dùng biện pháp can thiệp để thúc hoa nở cũng như cải thiện tình trạng cây. Một số cây có thể cần thời gian dài để thúc hoa nở cành.

Cây trồng lấy lá

Các loại cây lấy lá ra hoa không đáng kể được trồng vì hình dạng, kết cấu, màu sắc hoặc sắc thái tuyệt đẹp của các tán lá. Loại cây này sẽ trở thành những chi tiết trang trí tuyệt đẹp cho một căn phòng và những chiếc lá xanh tươi tốt của chúng tạo cho người thưởng thức cảm giác giống như đang ở trong một ốc đảo yên bình. Nhóm cây này bao gồm các loại cây dễ trồng và sống dai nhất. Đây là lựa chọn hoàn hảo cho những người không có kinh nghiệm hoặc mới trồng lần đầu.

Thông thường sau khi được mang về từ rừng mưa nhiệt đới hoặc rừng cây, chúng cần được bón phân trộn trong bầu đất có độ ẩm cao, và chúng chỉ chịu được ánh sáng ở mức độ thấp.

Cây ăn thịt

Những loài thực vật tuyệt vời này đã thích nghi với cuộc sống trong các đầm lầy than bùn nghèo dinh dưỡng trong tự nhiên bằng cách biến lá của chúng thành bẫy bắt côn trùng và các sinh vật nhỏ khác một cách xảo quyệt. Một số cây có những chiếc lá phát triển thành những chiếc bầu chứa dài và sâu. Một vài cây khác hình thành những chiếc lá nhỏ những giọt dính bao trùm xung quanh con mồi của chúng. Lúc này, ‘hàm’ của bẫy côn trùng kẹp chặt bất kỳ loài côn trùng nào đậu trên nó. Sau khi bắt con mồi, các enzym sẽ phân hủy côn trùng để cây có thể hấp thụ chất dinh dưỡng của nó.

Cây ăn thịt có những nhu cầu riêng. Hầu hết, chúng đều cần ánh sáng cường độ cao và hỗn hợp phân trộn được giữ ẩm bằng nước mưa.

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác