[Ebook Việt Hoá] Grow in the Dark (Trồng cây trong bóng tối) (Lisa Eldred Steinkopf): Chương 01 – Sự chiếu sáng đối với cây trong nhà

  • Nguồn: [Ebook Việt Hoá] Grown  in the Dark  (Lisa Eldred Steinkopf)  (Trồng cây trong Bóng Tối)
  • Biên tập: Dũng Cá Xinh
  • Dịch: Team Codai.net 

English

Illumination is the key to growing any houseplant successfully. Light in any form, be it natural or electric, is the sustenance for your plants. The only time they “eat” is when light is falling on their leaves. When a plant takes in light, water, and carbon dioxide, it converts it to food for itself. This process takes place in the green, chlorophyll-filled cells of the plant and is called photosynthesis. The best part for you, me, and all life on earth is that the byproduct of photosynthesis is oxygen. If it weren’t for plants, life on earth as we know it would not exist.

SUNLIGHT

Let’s first talk about the light everyone has streaming into the windows of their homes: sunlight.

SOME HOMES RECEIVE more light than others—this depends on the style of home and the number of windows it has.

If light is the key to plant health, how do you know whether you have enough to sustain plant life? If there is enough light in your room to read a book, you have enough to sustain a low-light plant. You may have more light than you realize and can grow a large variety of plants. Initially, you need to determine the amount of light in your home and from which direction it originates. It is important to know whether your windows face east, west, north, or south. Most homes and large apartments have windows facing multiple exposures. If, however, you live in a small apartment, you may have windows that face only one direction.

If you aren’t compass-savvy, it’s easy to determine an east- or west-facing window based on whether you notice if the sun rises or sets in it, respectively. If you never notice any direct sun at all, you probably have a northern exposure. On the other hand, if the sun shines in your window all afternoon, your window faces south.

Skylights are considered a fifth exposure, as they allow extra light into a room to supplement the wall windows you already have. Lucky you if you have one of these! Let’s discuss the five directional exposures and the plants they will sustain.

East

An east window is one of the best for plants. East windows receive soft, cool morning light. Because the sun is coming up over the horizon, it shines in at an angle and reaches quite far into the room. As the sun rises higher in the sky, the area of light in the room will become smaller. African violets, ferns, begonias, prayer plants, aglaonemas, and many other varieties will do well in this exposure. With an east window, the plants you place farther away from it should be those that prefer low light. The windowsill of an east window will sustain medium- and possibly even high-light plants.

West

A west window’s light is almost the same as that from one that faces east, but the western sun exposes your plants to a higher level of heat. High-light plants will do well—thrive, in fact—in the windowsill of a west-exposure window. Western light is also on an angle as the sun is setting, so both east and west exposures can support more plants farther into the room. If a plant likes a medium to low light, do not place it on the windowsill of a west window, as that may provide a bit too much light and heat for it. Plants that will thrive in western exposure include cacti and other succulents, air plants, snake plants, ficus, and many flowering plants. Because of the low angle of the sun late in the day, aglaonema, spathiphyllum, and other low-light plants can live 4 to 5 feet back from the window and do well.

An east exposure receives the soft morning light. Ferns, spider plants, pothos, African violets, and begonias grow well in this exposure.
An east exposure receives the soft morning light. Ferns, spider plants, pothos, African violets, and begonias grow well in this exposure.

South

South-facing windows receive the most light throughout the day—it is an intense light that cacti and most other succulents appreciate. In the summer months, the sun is high in the sky, and the sunlight shines directly down into the window, so it doesn’t reach far into the room at all. If you hang a sheer curtain or place your plants a few feet back from a southern window, many lower-light plants will thrive in this exposure. If, on the other hand, a low-light plant is placed too close to a south-facing window without protection, it may burn and, if left there, die. The sun is lower in the sky in the winter, so at that time, the light from the sun comes in at an angle. The light from east and west exposures does not change as much in the winter as it does from the south. Low- to medium-light plants may actually do better in a south window in the winter months.

A west exposure can support cacti and other succulents, as well as air plants. Because the sun sets on an angle, low-light plants, such as aglaonema, can survive further back in the room. If you have a southern or high-light window but would prefer to grow low-light plants, a sheer curtain or blind can cut down the light to an acceptable level to make low-light plants happy
A west exposure can support cacti and other succulents, as well as air plants. Because the sun sets on an angle, low-light plants, such as aglaonema, can survive further back in the room. If you have a southern or high-light window but would prefer to grow low-light plants, a sheer curtain or blind can cut down the light to an acceptable level to make low-light plants happy

North

North windows never receive any direct sunlight. The plants they can support generally are only foliage plants, such as the cast-iron plant (aspidistra), philodendron varieties, the ZZ plant, and pothos. These plants naturally grow on the rainforest floor, where they live in the shade with only dappled light to sustain them. Flowering plants are usually not an option for northern exposures unless some sort of electric light is added to supplement the sunlight (see here). If you have a table lamp regularly turned on in the evening, the small amount of extra light may allow you to grow a higher-light plant than would normally grow in a north exposure, and you may even get an African violet or other flowering plant to bloom.

The Fifth Exposure

Skylights are considered a fifth exposure. They bring extra light into the room directly from above, moving across the room with the sun, and may allow you to grow a greater variety of plants. Be aware, though, that wherever the skylight shines, the light will be an intense light. Though it might not be on your plant for a long amount of time, it may burn low-light plants.

Garden-Level Apartments

If you live in a garden-level apartment, you may receive less light than the apartments above you. All is not lost. If your windows are placed high in your wall, near the ceiling, hanging plants are a good choice. You can also hang a shelf below the window to act as a deep windowsill on which to place your plants, giving you the additional benefit of some extra privacy without having to shut the blinds during the day. Purchase a tree-form houseplant, such as a tall dracaena, whose leaves reach window height. If some amount of light is getting into your apartment, there should be a plant that will survive there. Adding some small grow lights to supplement your light would be helpful too.

Many plants do well in the low light of a north window. From left to right: ZZ plant, crocodile fern, pothos, and an aglaonema on the floor.
Many plants do well in the low light of a north window. From left to right: ZZ plant, crocodile fern, pothos, and an aglaonema on the floor.

Light Factors

You may be excited to discover that you have a southern-exposure window, yet the light coming in isn’t as bright as you hoped and the high-light cactus that should be doing well is struggling. Have you noticed the large overhang extending over your window? How about the awnings that were put up to block the light from fading the carpeting or drapes? What about that enormous tree right outside the window? All these factors determine the amount of light that comes through a window. If you have a deciduous tree right outside—one that drops its leaves in the fall—you will, in fact, have more light in the winter months than you do in the summer. If it is an evergreen, like a Christmas tree, you will have shade the entire year. And what about that huge building next door, blocking all your sun? If it is painted a dark color, it will absorb light; if it’s a light color, it will reflect some of the light into your windows. All these factors determine the amount of light coming into your room and the amount falling on your plants’ leaves. Read about some creative ways to bring more light into your home shown here.

This prayer plant is in a low-light area not directly in front of a window. The mirror reflects the light from the nearby window onto the plant, giving it a bit more light.
This prayer plant is in a low-light area not directly in front of a window. The mirror reflects the light from the nearby window onto the plant, giving it a bit more light.

STEER CLEAR OF VARIEGATED PLANTS

I love variegated plants, or plants with more than one color foliage. They may come in white and green, or green and yellow—or even, as in the case of a croton, red, yellow, green, and orange all on the same plant. The problem with these plants is that they need more light than monochromatic green plants. So, if you only have a modicum of light, steer clear of variegated plants at the garden center, even if you love them. Without enough light, the variegation will fade out of the leaves, and you will be left with a green plant anyway.

Phototropism

If you find your plants are leaning toward the window, it is probable that your plant is suffering from phototropism. That may sound like a disease, but it isn’t. Sunlight only comes in from one direction in most windows, and, of course, your plant will grow toward the light. This problem can be fixed by simply turning your plants a quarter turn every time you water them. If you notice your plant is bending noticeably between waterings, it may need to be turned more often. If your plant is too large to turn often, place it on a saucer with wheels to make it easier to move. After turning the plant, it will usually straighten out, but if it is a plant with a woody stem, such as a ficus, it may have a small curve in the stem forever—thus, it is imperative to turn your plant often to prevent this.

A plant that isn’t regularly turned will lean toward the light and grow lopsided. Give your plant a quarter turn every time you water, so it will grow symmetrically.
A plant that isn’t regularly turned will lean toward the light and grow lopsided. Give your plant a quarter turn every time you water, so it will grow symmetrically.
Plant Tags

When determining whether you have enough light for the plant you have chosen, check its container for a grower’s tag and take the time to read it. Many tags are generic and may label something simply as a tropical plant or a houseplant, which only tells you it won’t live outside in northern areas. On the other hand, a tag that identifies the specific plant, such as African violet or staghorn fern, will have more specific information pertaining to it. Try Googling the name on the tag if there is no identifying picture to be certain that the plant listed on the tag is in fact the plant you are purchasing; tags can become mixed up accidentally at the growing facility or garden center.

A plant tag may describe the light needed as high, bright, medium, indirect, part shade, and so on. What is the difference between these descriptors, and what do they all mean? In some cases, they are just different ways of saying the same thing. The chart below decodes some common light descriptors found on plant tags.

LIGHT TYPE WINDOW

  • High, bright, direct, full sun: South or west
  • Medium, indirect, part shade, shade: East; a few feet back from a south or west window
  • Low light, part shade, shade: North; a few feet back from an east or west window; many feet back from a south window

If, after placing your plant in the light that the tag recommends, you find that your plant is not doing well, it may be that the light level isn’t right for the plant. How can you tell whether it is receiving too much or too little light? Read on.

Too Much or Too Little?

Our plants can suffer if they have too little or too much light. What are the indicators you should look for? Let’s talk about too little light first. The first indicator is phototropism, as we discussed shown here. The second sign is that the new growth will be pale with small leaves. In the case of cacti or other succulents, the plants may stretch toward the light and lose their shape. If you have a plant that should normally bloom, such as an African violet or orchid, and it hasn’t bloomed within a year, it may not have sufficient light. If you have a plant that collapses for no apparent reason, check the root system. It may be soggy and mushy because the plant didn’t have enough light for the roots to use all the water they were given. Plants use more water in higher light. More about that in the next chapter.

You might not have thought a plant could have too much light, but many plants prefer a medium to low light, and light that is too direct or focused on the plant for too much of the day will have adverse effects on them. If a plant gets excessive light or heat, it may wilt severely. If you see this, move the plant a few feet from the window; hopefully, it will recover. Sometimes plants will react to excessive light by curling their leaves down around the pot, trying to draw away from the light, like a vampire. If a plant has been in a low-light situation and is moved to high light, the result will be sunburned leaves. These leaves will not recover and return to their former color or fade to a nice tan, and the growth may be compact and stunted from too much light.

Both too little and too much light can result in the death of a plant if the situation isn’t rectified in a timely manner. Pay attention to your plants, and with close observation you’ll be able to understand what they are trying to tell you.

This low-light plant has been placed outside in too much sun, and as a result the leaves are burnt. If you’re moving outdoor plants inside, do so slowly, by first placing them in the shade. Most low-light plants would prefer not to be placed in the full sun outside.
This low-light plant has been placed outside in too much sun, and as a result the leaves are burnt. If you’re moving outdoor plants inside, do so slowly, by first placing them in the shade. Most low-light plants would prefer not to be placed in the full sun outside.

WHAT IS ACCLIMATION?

Acclimation is a process a plant goes through when becoming accustomed to different conditions than the ones in which it was originally grown. Houseplants are grown in Florida, California, and other places that have more intense sunshine than northern areas. Growers often place them under shade cloths to better imitate the low-light conditions of our homes, essentially starting the process of acclimation for you, but even with this extra care, plants may still react to coming into our dimly lit homes. Place your plant close to a window when you first bring it home, gradually moving it into the place where you want it to be. It may take the plant a few weeks to become accustomed to your home, and it may drop some leaves in the process, but if you have placed it in an area that gives it the light it needs, it should adapt and grow well. In addition to the new light level, the plant also needs to acclimate to the lower humidity of your home—read more about that shown here.

ELECTRIC LIGHTS

If you find you do not have enough sunlight to sustain the plants you want to grow, you always have the choice to add supplemental light in the form of electric lights.

EVEN IF YOU LIVE in a room without any windows, or without those that let in enough light to grow plants, you can grow numerous plants with electric lights. There are many options, ranging from small and simple devices to larger hanging lights that blend in better with your décor.

Fluorescent light is the most common type of light people use to supplement their plants. There are different types of fluorescent lights to choose from, including T-5, T-8, and T-12 bulbs, the latter being the oldest variety and the most inefficient type. Many growers use T-5s or T-8s because they are more energy efficient.

I installed simple, inexpensive, 18-inch-long fluorescent plant lights under my cupboards so that I can have African violets blooming almost constantly on my countertop, right next to the coffee maker. It doesn’t get much better than that. Many African violet growers use lights to ensure their plants are growing symmetrically and blooming almost constantly; cacti and succulent growers use them to ensure their plants do not etiolate, thus ruining the natural growth pattern of the species they are growing. It’s common for people to grow plants exclusively under lights to give the plants the exact light levels and habitat they need to grow to their fullest potential.

LED lights are the newest lighting method used for plants; they are much more energy-efficient than fluorescent lights. While these lighting fixtures are relatively expensive compared to fluorescent lights, they do last much longer and use less energy, as they do not have to be on as long to affect your plants. Many newer kitchens have LED lights installed under the cupboards as part of the design, and there are grow lights that can clip on to any shelf or even your computer screen to allow you to grow plants essentially anywhere you want them.

Incandescent bulbs are too hot and do not supply the complete light spectrum a plant needs to grow properly. Yet, if a lamp is left on near a plant during the evening hours, the extra light provided will still help your plant grow better.

It adds interest in the evening to up-light a plant with a spotlight on the floor, casting cool shadows on the ceiling, but that really doesn’t help your plant grow. The chlorophyll, where the energy is manufactured, resides on the upper surface of the leaves. Lighting a plant from above, on the other hand, will assist it in photosynthesis.

In this book, we will be mainly discussing the plants that can be grown with a modicum of light. If you have that amazing southern sun streaming in and are growing cacti and other succulents successfully, you may think you do not need this book. But if you want to grow plants on your coffee table across the room, this book will help you choose the plants that will be able to thrive in a lower-light situation.

Don’t discount the light coming from an ordinary table lamp in the evening hours. It can give your plant the little extra boost it may need to thrive.
Don’t discount the light coming from an ordinary table lamp in the evening hours. It can give your plant the little extra boost it may need to thrive.
If you have a low-light spot where you would like a plant, try using a lamp with a specialized grow light. Inexpensive grow light setups can be made with simple grow bulbs and a basic workshop clamp light.
If you have a low-light spot where you would like a plant, try using a lamp with a specialized grow light. Inexpensive grow light setups can be made with simple grow bulbs and a basic workshop clamp light.

15 WAYS TO ENHANCE YOUR SUNLIGHT

Here are several ways you can enhance the light you have without installing electric grow lights.

  • 1. Wash your windows! Do you know how much grime and crud build up on your windows? Smog, rain, and dirt in the air settle on the glass, reducing the amount of light that gets through. This is especially true if you live in a rural area with unpaved roads; near farmers’ fields being plowed, planted, and harvested; or in an area with high levels of smog. You need to clean your windows more than once a year, and it’s especially important to wash them in the fall if you have had your plants outside for the summer. They need all the light they can get when you move them back into your low-light home.
  • 2. Wipe down your plants. A sponge and plain water are all you need to clean away the dust, pet hair, and dirt that build up on your plants’ leaves and reduce the amount of light reaching the plant cells. If possible, move them to the sink or bathtub and give them a nice soft shower. When you get that dirt off, your plants will thank you.
  • 3. Remove your curtains and blinds. This may not be advisable in your bedrooms or bathrooms, but if you fill your windows with enough plants, like I do, you won’t need any other window coverings. At the very least, keep your window coverings clean so as much light as possible can get through. Remember to raise your blinds during the day so your plants are exposed to the most light possible.
  • 4. If your windows have had a tinting material or privacy contact paper added to them, remove it.
  • 5. Remove window awnings. They block a lot of the light coming in the windows, which, of course, is what they are supposed to do. When you fill your windows with plants, they keep the light from fading the carpeting, so you don’t need the awnings.
  • 6. Paint your walls a light color. Lighter colors are more reflective, which means they will bounce more light onto the plants. (Remember to ask permission if you are in a rental property.) That rules out black, navy blue, dark purple, and similar colors.
  • 7. Place mirrors across the room from your windows. It makes the room appear larger and gives your plants a bit of extra light. If you can, cover the wall in cool antique mirrors for plenty of reflected light.
  • 8. Wash your screens. Screens collect dust, pollen, and other wind-blown detritus, all of which can block light. If possible, remove your screens in the fall and keep them out until the spring, as they can cut down the light coming through by as much as 30 percent even when clean.
  • 9. If you have trees outside your home, I’m not going to tell you to cut them down. Trimming them is another story, though. You can selectively prune trees to allow more light into your home and garden. Make sure to find a reputable company to trim your trees and shrubs.
  • 10. If you are replacing or installing a driveway, choose cement over asphalt, as the cement is a lighter color (reflective) and will bounce light into your windows.
  • 11. If you are doing landscaping around your home, choose shrubs that stay shorter over time. I haven’t replaced the short shrubs in my front landscape, as I’m trying to find plants that will stay low enough to allow as much light as possible to shine in on my plants.
  • 12. When you see your neighbors outside with paint swatches, discussing the color they are going to paint their house, make sure you put your two cents in and vote for white or some other light color. The reflection off the walls will bring more light into your space for the benefit of your plants.
  • 13. If you need new windows, consider installing larger windows, a skylight, or some other specialty window, which will allow more sunlight to reach your plants.
  • 14. Do not install or hang a stained-glass window or a privacy window where you want to grow plants.
  • 15. If you live in an area where snow is part of your winter, embrace it! That white snow blanketing the ground gives off plenty of light, which bounces into your windows. It is priceless in the dark days of winter.

Tiếng Việt 

Ánh sáng chính là chiếc chìa khóa giúp bạn trồng thành công mọi loại cây trong nhà. Có nhiều loại ánh sáng khác nhau, có thể là ánh sáng tự nhiên hoặc ánh sáng nhân tạo, giúp cung cấp nguồn dinh dưỡng cho cây trồng. Có thể mô tả việc “ăn” của cây trồng là khi ánh sáng chiếu xuống lá của nó. Khi cây hấp thụ ánh sáng, nước và carbon dioxide sẽ được cây chuyển hóa thành thức ăn. Quá trình này diễn ra trong các tế bào xanh chứa đầy chất diệp lục của cây và được gọi là quá trình quang hợp. Tôi, bạn và tất cả sự sống trên trái đất này đều tồn tại nhờ có sản phẩm phụ của quá trình quang hợp, đó là oxy. Nói cách khác, nếu không có thực vật, sự sống trên trái đất sẽ không thể tồn tại.

Ánh sáng

Đầu tiên chúng ta hãy nói về ánh sáng tự nhiên chiếu vào cửa sổ của mọi ngôi nhà: ánh sáng mặt trời. Mỗi ngôi nhà nhận được lượng ánh sáng khác nhau – phụ thuộc vào thiết kế và số lượng cửa sổ mà bạn có.

Nếu ánh sáng là chìa khóa cho sức khỏe của thực vật, vậy làm thế nào để biết liệu bạn đã có đủ lượng ánh sáng cần thiết để duy trì sự sống của thực vật hay chưa? Nếu bạn có đủ ánh sáng trong phòng để đọc sách, nghĩa là bạn đã có đủ ánh sáng để nuôi cây trong điều kiện ánh sáng yếu. Bạn có thể bổ sung nhiều nguồn ánh sáng và có thể trồng nhiều loại cây khác nhau. Ban đầu, bạn cần xác định lượng ánh sáng trong nhà và hướng bắt nguồn từ đâu. Điều quan trọng là xác định được cửa sổ hướng về phía Đông, Tây, Nam hay Bắc. Hầu hết các ngôi nhà và căn hộ lớn đều có nhiều cửa sổ với nhiều hướng khác nhau. Tuy nhiên, nếu bạn sống trong một căn hộ nhỏ, có thể cửa sổ chỉ quay mặt về một hướng duy nhất mà thôi.

Nếu bạn không am hiểu về cách sử dụng la bàn, bạn có thể dễ dàng xác định cửa sổ hướng Đông hoặc hướng Tây dựa trên việc quan sát mặt trời mọc và lặn. Nếu bạn không bao giờ trực tiếp nhìn thấy mặt trời ở bất cứ thời điểm nào, có thể cửa sổ nhà bạn hướng Bắc. Ngược lại, nếu mặt trời chiếu vào cửa sổ cả buổi chiều, cửa sổ của bạn sẽ quay về hướng Nam.

Giếng trời được coi là điểm tiếp xúc thứ năm, vì nó cho phép nhiều ánh sáng hơn vào căn phòng để bổ sung cho các cửa sổ trên tường. Thật may mắn nếu bạn có một cái giếng trời! Hãy cùng thảo luận về năm hướng tiếp xúc và các loại cây mà bạn nên trồng ngay dưới đây nhé!

Hướng Đông

Cửa sổ hướng Đông là một trong những hướng tốt nhất cho cây trồng. Cửa sổ hướng Đông đón ánh sáng ban mai dịu nhẹ, mát mẻ. Vì mặt trời mọc trên đường chân trời nên ánh sáng chiếu vào một góc và đi khá sâu vào căn phòng. Khi mặt trời lên cao hơn, diện tích ánh sáng trong phòng sẽ thu hẹp lại. Hoa Violet châu Phi, Dương xỉ, Thu hải đường, Prayer, Aglaonemas cũng như nhiều giống khác sẽ phát triển tốt trong điều kiện ánh sáng này. Với cửa sổ hướng Đông, bạn nên đặt những loại cây ưa ánh sáng yếu ra xa một chút. Bệ cửa sổ hướng Đông sẽ trồng được các loại cây ưa ánh sáng trung bình và thậm chí là nhu cầu ánh sáng cao.

Hướng Tây

Ánh sáng từ cửa sổ hướng Tây gần giống như ánh sáng cửa sổ hướng Đông, nhưng mặt trời hướng Tây sẽ khiến cây có mức nhiệt cao hơn. Cây ưa nhiều ánh sáng sẽ phát triển tốt ở bậu cửa sổ hướng Tây. Ánh sáng hướng Tây cũng có góc chiếu khi mặt trời lặn, vì vậy cả hướng Đông và Tây đều hỗ trợ ánh sáng cho cây trồng trong phòng. Nếu cây ưa ánh sáng từ trung bình đến yếu, bạn không nên đặt cây trên bệ cửa sổ hướng Tây, vì như vậy là quá nhiều ánh sáng và nhiệt. Các loài thực vật sẽ phát triển mạnh khi tiếp xúc với ánh sáng hướng Tây bao gồm Xương rồng và các loài Mọng nước, cây Không khí, cây Lưỡi hổ, chi Sung và nhiều loài thực vật có hoa. Do góc chiếu của mặt trời vào cuối ngày thấp, nên các giống Aglaonema, Ppathiphyllum và các loại cây ưa ánh sáng yếu có thể đặt cách cửa sổ từ 4 đến 5 feet (1.2m – 1.5m) sẽ phát triển tốt.

An east exposure receives the soft morning light. Ferns, spider plants, pothos, African violets, and begonias grow well in this exposure.
Hướng Đông đón ánh ban mai dịu nhẹ. Cây Dương xỉ, Cỏ Lan Chi, cây Bìm bịp, Hoa violet Châu Phi và Thu hải đường sẽ phát triển tốt trong môi trường này.

Hướng Nam

Cửa sổ quay mặt về hướng Nam nhận được nhiều ánh sáng nhất trong ngày — đó là ánh sáng cường độ cao mà Xương rồng và hầu hết các loài Mọng nước khác đánh giá cao. Vào những tháng mùa hè, mặt trời ở trên cao và ánh sáng mặt trời chiếu thẳng xuống cửa sổ nên hoàn toàn không thể chiếu vào phòng được. Nếu bạn có một tấm rèm che hoặc đặt cây cách cửa sổ phía Nam vài bước chân, thì nhiều loại cây ưa ánh sáng yếu sẽ phát triển mạnh. Mặt khác, nếu đặt một cây ưa ánh sáng yếu quá gần cửa sổ hướng Nam mà không có biện pháp bảo vệ, cây có thể bị cháy nắng hoặc chết. Vào mùa đông, mặt trời ở vị trí thấp hơn nên vào thời điểm đó, ánh sáng từ mặt trời chiếu vào sẽ theo một góc nghiêng. Ánh sáng từ các điểm tiếp xúc phía Đông và phía Tây không thay đổi nhiều vào mùa đông như ánh sáng từ phía Nam. Các loại cây ưa ánh sáng thấp đến trung bình thực sự có thể phát triển tốt hơn ở cửa sổ hướng Nam vào mùa đông.

A west exposure can support cacti and other succulents, as well as air plants. Because the sun sets on an angle, low-light plants, such as aglaonema, can survive further back in the room. If you have a southern or high-light window but would prefer to grow low-light plants, a sheer curtain or blind can cut down the light to an acceptable level to make low-light plants happy
Hướng Tây có thể hỗ trợ Xương rồng, các loài Mọng nước và cây Không khí. Bởi vì mặt trời lặn ở một góc, nên các cây ưa ánh sáng yếu, chẳng hạn như cây Aglaonema có thể đặt lâu hơn trong phòng. Nếu bạn có cửa sổ hướng Nam hoặc có nhiều ánh sáng nhưng muốn trồng các loại cây ưa ánh sáng yếu, bạn nên có thêm một cái rèm để giảm ánh sáng xuống mức thấp hơn cho cây trồng.

Hướng Bắc

Cửa sổ hướng Bắc không bao giờ nhận được bất kỳ lượng ánh sáng mặt trời trực tiếp nào. Các loại cây ưa cửa sổ hướng Bắc nói chung chỉ là những cây trồng lấy lá (không phải để ra hoa), chẳng hạn như Cast-Iron (cây tỏi rừng), các giống Philodendron (họ ráy), cây Kim tiền và cây Bìm bịp. Những loài thực vật này mọc tự nhiên trên rừng nhiệt đới, chúng có thể sống trong bóng râm. Các loài thực vật có hoa thường không phải là sự lựa chọn cho ánh sáng phía Bắc trừ khi bạn có thêm đèn điện để bổ sung ánh sáng nhân tạo cho cây. Nếu bạn thường xuyên bật đèn bàn vào buổi tối thì lượng ánh sáng nhỏ bổ sung có thể giúp bạn trồng được một loại cây ưa ánh sáng cao hơn so với bình thường, và thậm chí là Violet châu Phi hoặc các loài thực vật có hoa khác.

Hướng ánh sáng thứ năm

Giếng trời được coi là hướng ánh sáng thứ năm. Nó mang thêm ánh sáng trực tiếp vào phòng từ trên cao, di chuyển khắp phòng với mặt trời và cho phép bạn trồng nhiều loại cây hơn. Tuy nhiên, hãy lưu ý rằng bất cứ vị trí nào mà giếng trời chiếu vào thì ánh sáng đều sẽ có cường độ cao. Mặc dù ánh sáng có thể không chiếu lên trên cây của bạn trong một thời gian dài, nhưng nó có thể làm cháy cây nếu cây ưa ánh sáng yếu.

Làm vườn trong căn hộ

Nếu bạn sống trong một căn hộ, có thể bạn se nhận được ít ánh sáng hơn những căn hộ trên cao. Nếu cửa sổ đặt trên tường cao gần trần nhà, các loại cây treo là một lựa chọn tốt. Bạn cũng có thể đóng thêm một cái kệ bên dưới cửa sổ để đóng vai trò như một bệ cửa và đặt cây trên đó, mang lại một không gian riêng tư mà không cần phải đóng thêm rèm vào ban ngày. Mua các loại cây trồng trong nhà, chẳng hạn như cây huyết dụ có lá mọc cao tới cửa sổ. Nếu có một lượng ánh sáng lọt vào căn hộ của bạn, thì cũng sẽ có một loại cây sống được ở trong đó. Lắp thêm đèn để bổ sung ánh sáng cũng sẽ rất hữu ích.

Many plants do well in the low light of a north window. From left to right: ZZ plant, crocodile fern, pothos, and an aglaonema on the floor.
Nhiều cây phát triển tốt trong điều kiện ánh sáng yếu với cửa sổ hướng Bắc. Từ trái sang phải: cây Kim tiền, cây Dương xỉ cá sấu, cây Trầu bà, và một cây Aglaonema đặt trên sàn nhà.

Các yếu tố ánh sáng

Có thể bạn sẽ rất vui mừng khi phát hiện ra mình có một cửa sổ hướng Nam, nhưng ánh sáng chiếu vào không sáng như bạn mong đợi và cây Mọng nước ưa ánh sáng cao đáng lẽ phải hoạt động tốt lại gặp khó khăn. Bạn có nhận thấy phần nhô ra kéo dài trên cửa sổ không? Còn những mái hiên được dựng lên để cản ánh sáng làm phai màu thảm hay rèm cửa thì sao? Thế còn cái cây to lớn ngay bên ngoài cửa sổ thì sao? Tất cả những yếu tố này cũng quyết định lượng ánh sáng chiếu qua cửa sổ. Nếu bạn có một cái cây rụng lá ngay bên ngoài – một cây rụng lá vào mùa thu — trên thực tế, bạn sẽ có nhiều ánh sáng hơn vào những tháng mùa đông so với mùa hè. Nếu nó là cây thường xanh, như cây thông Noel, bạn sẽ có bóng râm quanh năm. Còn tòa nhà khổng lồ bên cạnh chắn hết mặt trời thì sao? Nếu nó được sơn màu tối, nó sẽ hấp thụ ánh sáng; nếu đó là màu sáng, nó sẽ phản chiếu một phần ánh sáng vào cửa sổ của bạn. Tất cả những yếu tố này quyết định lượng ánh sáng chiếu vào phòng và lượng ánh sáng cung cấp cho lá cây.

This prayer plant is in a low-light area not directly in front of a window. The mirror reflects the light from the nearby window onto the plant, giving it a bit more light.
Cây Prayer này được đặt ở khu vực thiếu ánh sáng, không trực tiếp trước cửa sổ. Gương phản chiếu ánh sáng từ cửa sổ gần đó vào cây, giúp cây có thêm một chút ánh sáng.

Tránh các loại cây quá nhiều màu sắc

Tôi thích những loại cây có nhiều màu sắc hoặc những cây có nhiều hơn một màu lá. Có thể là màu trắng và xanh lục, hoặc xanh lục và vàng — hoặc thậm chí như trong trường hợp của Croton, có cả màu đỏ, vàng, xanh lục và cam trên cùng một cây. Vấn đề với những cây này là chúng cần nhiều ánh sáng hơn những cây đơn sắc. Vì vậy, nếu bạn chỉ có một lượng ánh sáng vừa phải, hãy tránh trồng những cây có nhiều màu sắc ở trung tâm khu vườn, ngay cả khi bạn yêu thích chúng. Nếu không có đủ ánh sáng, các vòm lá sẽ tắt màu dần và bạn sẽ chỉ còn lại một cây màu xanh.

Quang hướng (thực vật nghiêng về phía ánh sáng)

Nếu bạn thấy cây của mình đang phát triển nghiêng về phía cửa sổ, có thể cây đã bị quang hướng. Nghe có vẻ giống như một căn bệnh, nhưng không phải vậy. Ánh sáng mặt trời chỉ đến từ một hướng đối với hầu hết các cửa sổ, và tất nhiên cây sẽ phát triển theo hướng có ánh sáng. Vấn đề này có thể được khắc phục bằng cách xoay một phần tư cây mỗi khi bạn tưới nước. Nếu bạn nhận thấy cây uốn cong đáng kể giữa các lần tưới nước thì có thể cần phải đảo cây thường xuyên hơn. Nếu cây quá lớn không thể thường xuyên xoay được, hãy đặt nó trên một chiếc đĩa có bánh xe để di chuyển dễ dàng hơn. Sau khi xoay cây, nó thường sẽ thẳng ra, nhưng nếu là cây thân gỗ, chẳng hạn như thực vật thân thảo, nó có thể sẽ có một đường cong nhỏ ở thân mãi mãi – Do đó, bạn cần phải xoay cây thường xuyên để ngăn ngừa vấn đề này.

A plant that isn’t regularly turned will lean toward the light and grow lopsided. Give your plant a quarter turn every time you water, so it will grow symmetrically.
Cây không được xoay thường xuyên sẽ phát triển lệch nghiêng về phía ánh sáng. Mỗi lần bạn tưới nước cho cây hãy xoay một phần tư vòng để cây có thể phát triển đối xứng.
Hướng dẫn trồng cây (Thẻ thực vật)

Khi xác định xem bạn có đủ ánh sáng cho cây hay không, hãy kiểm tra chậu cây để tìm Thẻ thực vật (hay hướng dẫn trồng cây) và dành thời gian để đọc kỹ nó. Nhiều hướng dẫn khá chung chung và có thể gắn nhãn rất đơn giản như cây nhiệt đới hoặc cây trồng trong nhà, điều này chỉ cho bạn biết được rằng cây sẽ không sống bên ngoài trời và ở các khu vực phía bắc. Mặt khác, một thẻ cụ thể giúp bạn xác định tên loài thực vật, chẳng hạn như Violet châu Phi hoặc Dương xỉ trắng, thì sẽ có nhiều thông tin cụ thể hơn liên quan đến cây. Hãy thử tra Google tên trên thẻ nếu bạn không có hình ảnh nhận dạng và chắc chắn rằng cây được nhắc đến trên thẻ đúng là cây bạn đã mua; các thẻ có thể vô tình bị trộn lẫn tại cơ sở trồng trọt hoặc trung tâm vườn ươm.

Thẻ cây có thể sẽ mô tả lượng ánh sáng cần thiết như cao, sáng, trung bình, gián tiếp, bóng râm một phần… Sự khác biệt giữa các bộ mô tả này là gì và chúng có nghĩa như thế nào? Trong một số trường hợp chỉ là những cách khác nhau để nói cùng một vấn đề. Các thông tin dưới đây sẽ giúp bạn giải mã một số ký hiệu mô tả ánh sáng phổ biến được viết trên thẻ thực vật.

Các kiểu ánh sáng cửa sổ

  • Mặt trời cao, sáng, trực tiếp, đầy đủ: cửa sổ hướng Nam hoặc Tây.
  • Bóng râm trung bình, gián tiếp, một phần, bóng râm: hướng Đông; cách cửa sổ phía Nam hoặc phía Tây vài bước chân.
  • Ánh sáng yếu, bóng râm một phần, bóng râm: hướng Bắc; cách cửa sổ phía Đông hoặc phía Tây vài bước chân; cách cửa sổ phía Nam nhiều bước chân hơn.

Nếu sau khi đặt cây ở nơi có ánh sáng mà thẻ khuyến nghị, bạn nhận thấy rằng cây hoạt động không tốt, thì có thể mức độ ánh sáng đã không phù hợp. Làm thế nào để bạn có thể biết liệu cây có đang nhận quá nhiều hay quá ít ánh sáng hay không? 

Quá nhiều hay quá ít ánh sáng?

Cây của chúng ta có thể bị ảnh hưởng nếu có quá ít hoặc quá nhiều ánh sáng. Các chỉ số bạn nên tìm kiếm là gì? Trước tiên, hãy nói về vấn đề quá ít ánh sáng. Chỉ số đầu tiên là phototropism (quang hướng), như chúng ta đã thảo luận ở trên. Dấu hiệu thứ hai là các lá mới mọc sẽ có màu nhạt và nhỏ. Trong trường hợp các loài Xương rồng hoặc Mọng nước, cây có thể vươn về phía ánh sáng và mất hình dạng ban đầu. Nếu bạn có một loại cây nở hoa, chẳng hạn như Violet châu Phi hoặc Phong lan, và cây đã không nở trong vòng một năm, thì có thể do không có đủ ánh sáng. Nếu cây bị đổ mà không có lý do rõ ràng, hãy kiểm tra hệ thống rễ. Cây có thể bị sũng nước và nhão vì không có đủ ánh sáng để rễ sử dụng hết lượng nước được cung cấp. Cây sử dụng nhiều nước hơn trong điều kiện ánh sáng cao hơn. Thông tin thêm về điều đó sẽ được đề cập trong chương tiếp theo.

Bạn có thể không nghĩ rằng quá nhiều ánh sáng là một vấn đề với cây trồng, nhưng nhiều loại cây thích ánh sáng từ trung bình đến yếu và ánh sáng trực tiếp hoặc tập trung vào cây quá nhiều trong ngày sẽ có tác động xấu đến chúng. Nếu cây phải chịu ánh sáng hoặc nhiệt độ quá cao, cây có thể bị héo trầm trọng. Nếu bạn thấy điều này, hãy di chuyển cây cách cửa sổ vài bước chân và hy vọng nó sẽ phục hồi. Đôi khi cây sẽ phản ứng với ánh sáng quá mức bằng cách cuộn lá xuống xung quanh chậu, cố gắng tránh ánh sáng, giống như một con ma cà rồng. Nếu cây đang ở trong tình trạng thiếu sáng và bạn chuyển nó sang nơi có ánh sáng cao, kết quả là lá sẽ bị cháy nắng. Những chiếc lá này sẽ không thể phục hồi và trở lại màu cũ, hoặc nhạt dần thành màu rám nắng, phát triển nhỏ và còi cọc do quá nhiều ánh sáng.

Cả hai vấn đề quá ít và quá nhiều ánh sáng đều có thể dẫn đến chết cây nếu không được khắc phục kịp thời. Hãy chú ý đến cây của bạn và quan sát chặt chẽ, bạn sẽ có thể hiểu những gì chúng đang cố gắng nói với mình.

This low-light plant has been placed outside in too much sun, and as a result the leaves are burnt. If you’re moving outdoor plants inside, do so slowly, by first placing them in the shade. Most low-light plants would prefer not to be placed in the full sun outside.
Cây ưa ít ánh sáng này đã được đặt ở ngoài trời với quá nhiều nắng, và kết quả là bị cháy lá. Nếu bạn muốn chuyển cây trồng ngoài trời vào trong nhà, hãy làm từ từ, bằng cách đặt chúng vào bóng râm trước tiên. Hầu hết các cây ưa ánh sáng yếu sẽ không thích được đặt ở nơi có ánh nắng đầy đủ bên ngoài.

Sự thích nghi là gì?

Sự thích nghi là một quá trình mà cây trồng phải trải qua để làm quen với điều kiện khác với điều kiện mà nó được trồng ban đầu. Cây Ngũ gia bì được trồng ở Florida, California và những nơi có ánh nắng gay gắt hơn các khu vực phía Bắc. Người trồng thường đặt chúng dưới những tấm vải che bóng để bắt đầu thích nghi tốt hơn với điều kiện ánh sáng yếu trong nhà, về cơ bản là bắt đầu quá trình thích nghi, nhưng ngay cả khi được chăm sóc kỹ càng hơn, cây vẫn có thể phản ứng với việc chuyển vào nhà và thiếu ánh sáng. Đặt cây gần cửa sổ khi bạn mới mang cây về nhà, dần dần di chuyển vào vị trí mà bạn muốn. Có thể sẽ mất vài tuần để cây quen với điều hiện trong nhà và cây có thể bị rụng lá trong quá trình này, nhưng nếu bạn đặt cây ở nơi có đủ ánh sáng cần thiết, cây sẽ thích nghi và từ từ phát triển tốt. Ngoài mức độ ánh sáng mới, cây cũng cần thích nghi với độ ẩm thấp hơn trong nhà, hãy chú ý nhé.

Ánh sáng đèn điện

Nếu bạn nhận thấy không có đủ ánh sáng mặt trời để duy trì sự phát triển của cây trồng, bạn có thể lựa chọn bổ sung ánh sáng cho cây bằng đèn điện.

Ngay cả khi bạn sống trong một căn phòng không có cửa sổ hoặc không có đủ ánh sáng để trồng cây, bạn vẫn có thể trồng nhiều loại cây khác nhau bằng đèn điện. Có rất nhiều lựa chọn, từ các thiết bị nhỏ và đơn giản đến đèn treo lớn hơn để hòa hợp với phong cách trang trí của bạn.

Đèn huỳnh quang là loại ánh sáng phổ biến nhất mà mọi người sử dụng để bổ sung cho cây trồng. Có nhiều loại đèn huỳnh quang khác nhau để bạn lựa chọn, bao gồm bóng đèn T-5, T-8 và T-12, loại cũ là các loại lâu đời nhất và kém hiệu quả nhất. Nhiều người trồng cây sử dụng T-5 hoặc T-8 vì chúng tiết kiệm năng lượng hơn.

Tôi đã lắp đặt đèn cây huỳnh quang dài 18 inch (45.72 cm) đơn giản, rẻ tiền dưới tủ để có thể trồng những bông hoa Violet châu Phi nở gần như liên tục trên mặt bàn, ngay bên cạnh máy pha cà phê. Nhiều người trồng Violet Châu Phi sử dụng đèn chiếu sáng để đảm bảo cây phát triển đối xứng và nở hoa gần như liên tục; với Xương rồng và những cây Mọng nước để đảm bảo cây không bị thối rữa, do đó làm hỏng mô hình phát triển tự nhiên của các loài cây mà đang trồng. Mọi người thường chỉ trồng cây dưới ánh sáng đèn điện để cung cấp cho cây mức độ ánh sáng và môi trường sống mà chúng cần để phát triển hết khả năng mà thôi.

Đèn LED là phương pháp chiếu sáng mới nhất được sử dụng cho cây trồng. Chúng tiết kiệm năng lượng hơn nhiều so với đèn huỳnh quang. Mặc dù thiết bị chiếu sáng này tương đối đắt tiền hơn so với đèn huỳnh quang, nhưng chúng có tuổi thọ cao hơn nhiều và sử dụng ít năng lượng hơn, vì không phải bật quá lâu để tác động đến cây trồng. Nhiều nhà bếp thiết kế đèn LED lắp đặt bên dưới và có những chiếc đèn trồng cây có thể gắn vào bất kỳ loại kệ nào hoặc thậm chí màn hình máy tính để cho phép việc trồng cây ở bất cứ đâu mà bạn muốn.

Bóng đèn sợi đốt quá nóng và không cung cấp phổ ánh sáng đầy đủ mà cây cần để phát triển bình thường. Tuy nhiên, nếu để đèn gần cây vào buổi tối, ánh sáng cung cấp thêm vẫn giúp cây của bạn phát triển tốt hơn.

Việc cung cấp ánh sáng cho cây trồng bằng đèn chiếu trên sàn và bóng mát trên trần nhà sẽ tạo thêm hứng thú vào buổi tối, nhưng điều đó thực sự không giúp cây trồng của bạn phát triển. Chất diệp lục, nơi sản xuất năng lượng nằm ở mặt trên của lá. Mặt khác, chiếu sáng cây từ trên cao sẽ giúp cây quang hợp.

Trong cuốn sách này, chúng ta sẽ chủ yếu thảo luận về các loại cây có thể được trồng với chế độ ánh sáng vừa đủ. Nếu bạn có mặt trời hướng Nam tuyệt vời chiếu vào và đang trồng thành công cây Xương rồng và các loài Mọng nước khác, bạn có thể nghĩ rằng mình không cần đọc cuốn sách này. Nhưng nếu bạn muốn trồng cây trên bàn cà phê khắp phòng, cuốn sách này sẽ giúp bạn chọn những loại cây có thể phát triển mạnh trong điều kiện thiếu ánh sáng.

Don’t discount the light coming from an ordinary table lamp in the evening hours. It can give your plant the little extra boost it may need to thrive.
Đừng giảm ánh sáng từ đèn bàn thông thường vào buổi tối. Nó có thể cung cấp cho cây của bạn thêm một chút sự thúc đẩy để phát triển.
If you have a low-light spot where you would like a plant, try using a lamp with a specialized grow light. Inexpensive grow light setups can be made with simple grow bulbs and a basic workshop clamp light.
Nếu bạn đặt cây ở vị trí thiếu ánh sáng, hãy thử sử dụng đèn chuyên dụng. Thiết lập đèn trồng cây không  quá tốn kém và có thể thực hiện với các loại bóng đèn đơn giản và khá cơ bản.

15 cách giúp bạn tăng cường lượng ánh sáng

Dưới đây là một số cách bạn có thể áp dụng để tăng cường lượng ánh sáng mà không cần phải lắp đặt đèn điện trồng cây.

  • 1. Lau và rửa sạch cửa sổ! Bạn có biết có bao nhiêu bụi bẩn tích tụ trên cửa sổ không? Khói, mưa và bụi bẩn trong không khí đọng lại trên kính, làm giảm lượng ánh sáng đi vào. Điều này đặc biệt đúng nếu bạn sống ở một vùng nông thôn với những con đường không trải nhựa; gần ruộng đang được cày cấy, trồng và thu hoạch; hoặc ở khu vực có nhiều khói bụi. Bạn cần phải lau chùi sạch cửa sổ nhiều hơn một lần mỗi năm và đặc biệt quan trọng là vào mùa thu nếu bạn đang trồng cây bên ngoài vào mùa hè. Chúng cần tất cả lượng ánh sáng trong nhà khi bạn chuyển chúng trở lại vào trong.
  • 2. Lau cây của bạn. Một miếng bọt biển và nước lọc là tất cả những gì bạn cần để làm sạch bụi, lông vật nuôi và chất bẩn tích tụ trên lá cây khiến giảm lượng ánh sáng đến các tế bào thực vật. Nếu có thể, hãy di chuyển cây vào bồn rửa mặt hoặc bồn tắm và tắm cho cây thật nhẹ nhàng. Khi được loại bỏ bụi bẩn, cây cối chắc chắn sẽ cảm ơn bạn.
  • 3. Tháo rèm. Điều này có thể không được khuyến khích với phòng ngủ hoặc phòng tắm, nhưng nếu bạn lấp đầy cửa sổ của mình bằng đủ loại cây như tôi đã làm, bạn sẽ không cần bất kỳ tấm rèm che cửa sổ nào khác. Ít nhất, hãy giữ cho tấm rèm cửa sổ của bạn sạch sẽ để ánh sáng có thể lọt qua càng nhiều càng tốt. Hãy nhớ nâng rèm vào ban ngày để cây được tiếp xúc với ánh sáng nhiều nhất có thể.
  • 4. Nếu cửa sổ của bạn đã được sơn màu hoặc dán giấy, hãy xé bỏ đi nhé.
  • 5. Bỏ mái hiên cửa sổ. Nó chặn rất nhiều ánh sáng chiếu vào cửa sổ, tất nhiên, đó là những gì nó phải làm. Khi bạn lấp đầy cửa sổ bằng các loại cây, nó sẽ giữ cho ánh sáng không làm mờ tấm thảm, vì vậy bạn không cần mái hiên.
  • 6. Sơn tường màu sáng. Màu sáng hơn sẽ phản chiếu nhiều hơn, có nghĩa là chúng sẽ chiếu nhiều ánh sáng hơn vào cây.
  • 7. Đặt gương đối diện cửa sổ. Nó làm cho căn phòng có vẻ rộng hơn và cung cấp cho cây của bạn thêm một chút ánh sáng. Nếu có thể, hãy che bức tường bằng những tấm gương mát mẻ để có nhiều ánh sáng phản chiếu.
  • 8. Rửa màn hình. Màn chắn thu thập bụi, phấn hoa và các mảnh vụn khác do gió thổi, tất cả đều có thể cản ánh sáng. Nếu có thể, hãy tháo màn hình vào mùa thu và đặt chúng ở ngoài cho đến mùa xuân, vì chúng có thể làm giảm ánh sáng đi qua tới 30% ngay cả khi sạch sẽ.
  • 9. Nếu bạn có cây trồng bên ngoài, tôi sẽ không khuyên bạn chặt chúng. Tuy nhiên, việc cắt tỉa lại là một câu chuyện khác. Bạn có thể cắt tỉa cây một cách chọn lọc để có nhiều ánh sáng hơn vào nhà và khu vườn. Đảm bảo tìm một công ty có uy tín để cắt tỉa cây cối và bụi rậm nhé.
  • 10. Nếu bạn đang thay thế hoặc lắp đặt đường lái xe, hãy chọn xi măng thay vì nhựa đường, vì xi măng có màu sáng hơn (phản chiếu) và sẽ hắt ánh sáng vào cửa sổ của bạn.
  • 11. Nếu bạn đang làm cảnh quan xung quanh nhà, hãy chọn những cây bụi có tuổi thọ ngắn hơn theo thời gian. Tôi đã không thay thế những cây bụi ngắn trong cảnh quan phía trước vì tôi đang cố gắng tìm những cây đủ thấp để cho phép càng nhiều ánh sáng càng tốt chiếu vào cây trong nhà.
  • 12. Khi bạn nhìn thấy những người hàng xóm bên ngoài với những mẫu sơn, thảo luận về màu sắc mà họ sẽ sơn nhà, hãy bỏ phiếu cho màu trắng hoặc một số màu sáng khác. Sự phản chiếu từ các bức tường sẽ mang lại nhiều ánh sáng hơn vào không gian vì lợi ích của cây trồng.
  • 13. Nếu bạn cần mua cửa sổ mới, hãy cân nhắc lắp cửa sổ lớn hơn, cửa sổ trần hoặc một số loại cửa sổ đặc biệt khác, những chiếc cửa sổ này sẽ cho phép nhiều ánh sáng mặt trời chiếu tới cây của bạn hơn.
  • 14. Không lắp hoặc treo cửa sổ kính màu hoặc cửa sổ riêng tư ở nơi bạn muốn trồng cây.
  • 15. Nếu bạn sống trong một khu vực có tuyết rơi vào mùa đông, hãy nắm bắt cơ hội! Tuyết trắng phủ trắng mặt đất tỏa ra nhiều ánh sáng chiếu vào cửa sổ hơn. Nó là điều vô giá trong những ngày đen tối của mùa đông đấy.
Xem thêm các phần khác của sách

Trả lời

0988110300
chat-active-icon