Hôm trước em (Dũng Cá Xinh) đã chia sẻ một bài về việc hướng dẫn nhân giống nhiều cách đối với các loài chi Caladium, cụ thể là em áp dụng cho Caladium Strawberry Star (anh chị xem thêm bài Caladium Strawberry Star – Cây Môn Kem Dâu Tây: Cách chăm sóc, nhân giống và các vấn đề thường gặp ạ). Hôm nay em xin phép chia sẻ thêm một bài về một số cách nhân giống em đã áp dụng cho các cây thuộc chi Alocasia, ở đây là Alocasia Poly (Môn quan âm Poly *) và Alocasia Black Velvet (Môn Nhung Lá Đen *) dựa theo kinh nghiệm cá nhân và một số tài liệu tham khảo ạ.
(*) Alocasia ‘Poly’ lúc đầu em cũng bị nhầm do đọc một số tài liệu có ghi: Đây là một cây lai tạo (hybrid) từ cây Alocasia x Amazonica. Nhưng sau nhiều tài liệu đính chính và có giá trị tin cậy hơn thì có vẻ như đây là một nhầm lẫn. Cây này không đến từ Amazon và chưa từng được bắt gặp trong bất kỳ khu rừng mưa nhiệt đới nào trong tự nhiên, ở bất cứ địa điểm nào. Đây là cây lai, có thể là giữa Alocasia sanderiana và Alocasia Loweii. Những nhà khoa học theo chủ nghĩa kỳ dị (adoirdist) John Banta và Julius Boo (hoặc là Boos, em ko nhớ rõ lắm) đã tìm ra nguồn gốc của nó xuất phát từ một vườn ươm ở Miami vào những năm 1950, vườn ươm Amazon Nursery, thuộc sở hữu của Salvadora Mauro. Vì thế ông đặt tên các cây theo vườn ươm của mình là Alocasia Amazonica. Poly được cho rằng là một thể cây đa bội lai tạo ổn định (stable hybrid polyploid) bởi nhà Rotolantes, sở hữu vườn SilverKrome.
Poly là một loài được lai từ Sanderiana, vì vậy sẽ có một số trường hợp cây có những nhiễm sắc thể (chromosomal) không khớp. Tên gốc của nó là Poly bởi vì những người tạo ra nó đã nghĩ đây là một thể cây đa bội (polyploid). Nhưng sau này tam sao thất bản cây bị đổi tên thành Polly (như kiểu ngựa Polly cho nó dễ thương ^^). Nhưng thực tế tên nó phải là ‘Poly’! Theo những gì em đọc được ở một tài liệu, khi họ nuôi cấy mô (tissue culture) thì đã trộn nhiều mẫu (samples) chứ không phải một cây. Đôi khi một số cây sẽ có những khiếm khuyết trong quá trình nuôi. Và những khác biệt này nếu đủ lớn sẽ quyết định đến việc một loài mới được tuyên bố, và sau nhiều thế hệ cấy mô họ sẽ quyết định các khác biệt đó có đủ ổn định không, nếu đủ thì cây sẽ được cấp bằng sáng chế và chính thức thương mại. Alocasia reginula đã ra đời như thế. Đây là cây thuần chủng mọc đầy đồng. Sau đó công ty TC đã tạo ra một cây mới “ngon lành” hơn và sau nhiều thế hệ lai tạo, khi các điểm “ngon lành” này được duy trì ổn định, loài cây mới là Alocasia reginula ‘Black Velvet’ đã ra đời.
Trước khi bắt đầu bài viết, em xin nhấn mạnh Alocasia là một chi thực vật tuyệt vời với vô số loài (species) và giống (cultivars) có màu sắc lá tuyệt đẹp. Anh chị em có thể tham khảo hình ảnh và tên khoa học các giống, loài Alocasia em tổng hợp trong bài này ạ: Tra cứu tên khoa học của các loài cây thuộc chi Alocasia (Chi Ráy) bằng hình ảnh
Về chăm sóc và các vấn đề liên qua thì Alocasia Black Velvet cũng sẽ tương tự với các loài Alocasia khác, không quá khó sống nhưng để lá to, màu đẹp thì cần nhiều kinh nghiệm và thử nghiệm về giá thể, chế độ chăm và môi trường nơi cây sống. Phần này đã có rất nhiều anh chị trong group chia sẻ, em xin đi qua phần này ạ.
Em xin tập trung vào vấn đề nhiều anh chị em quan tâm là làm sao để nhân giống nhanh và nhiều nhất từ số ít cây Alocasia Black Velvet thành con đàn cháu đống như các anh chị hay up lên chia sẻ. Em thì do kinh tế có hạn nên chỉ thường tập trung chơi các cây rẻ tiền (như các bài em chia sẻ trước), nhưng thi thoảng có anh em họ quý thì tặng cho vài cây nghiên cứu. Sau một thời gian dài nghiên cứu và nghịch ngợm, em cũng có một số cây đã nhân giống thành công. Từ một cây Alocasia Black Velvet, nếu biết chăm cho nó to ra và thực hiện nhiều phương pháp nhân giống cũng một lúc, có thể ngay lập tức có được 5,6 “thành phần” có thể trồng thành cây độc lập. Và từ 5,6 “thành phần” này sau khi thành cây to, thì tiếp tục “mổ xẻ”. Lúc này không còn là phép nhân nữa mà chính là luỹ thừa trong toán học, miễn là quy trình chuẩn, tỷ lệ chết ít thì anh chị em có thể dễ dàng nhân bản nhanh với số lượng nhiều.
Do thời gian trước em không lưu được nhiều ảnh quá trình “mổ xẻ” cây, em xin mượn chùm ảnh của các anh chị vuonghongvanloan, Pinay Garderner và Frenond để minh hoạ combo “mổ xẻ” để nhân giống từ một cây Alocasia Black Velvet Mama thành đàn con thơ.
Như vậy từ một cây Alocasia Black Velvet không cần quá to, miễn là có củ thì có thể chia ra được thành các cây con như sau:
- Tách các tubers (1 tuber gồm 1 vài cuống lá kèm lá dính với nhau và chung một hệ thống rễ) ra. Mỗi tuber được tính là 1 cây con.
- Cắt sát gốc Tuber sẽ được 2 phần. Phần cuống và lá không rễ đem giâm sẽ được một cây con. Phần dưới của tuber gồm rễ, gốc và một vài lá non tiếp tục trồng cây sẽ đâm lá mới. Như vậy là lại được 2 cây con.
- Củ của Alocasia Black Velvet thì chia làm 2 hoặc 3 phần, cố gắng mỗi phần dính nhiều rễ, đem ươm ở giá thể nhẹ, ẩm nhiều thì sẽ lại có 2,3 “cây con”.
Như vậy có phải từ 1 cây to sơ sơ anh em đã chia ra được 5,6 cây con rồi không ạ? Vậy nếu từ 5,6 cây con này chia mỗi cây thành 5,6 cây con tiếp thì có phải là 5 x 5 hay 6 x 6 là được 25, 36 cây không ạ. Cứ cho có tỷ lệ hao hụt thì đến lần nhân giống đời CHÁU trở đi thì đến đời CHẮT là anh em có đủ cây chơi nhoè và có thể pass lại cho bạn bè cùng chơi ạ!
Em chúc anh chị một tuần mới thật nhiều niềm vui và an lành ạ!