Biên dịch: Happy Nguyen
Biên tập hình ảnh và dàn trang: Dũng Cá Xinh
III – HỒ SƠ CÂY – PLANT PROFILES
03. Phong Lan (Orchids)
HOA LAN NHỆN (SPIDER ORCHID)
- Brassia species
- NHIỆT ĐỘ 12–24°C (55–75°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Cao
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG Lên tới 1 x 1m (3 x 3ft)
Loài cây này giống như những con nhện đầy màu sắc bò dọc theo thân cây hình vòm. Những bông hoa khác thường của loài Lan này bao gồm những cánh hoa dài, mỏng, màu vàng hoặc xanh lá cây, với các sọc hoặc đốm màu nâu hoặc màu hạt dẻ ở giữa. Những bông hoa Lan Nhện xuất hiện vào cuối mùa xuân và mùa hè cũng toả ra mùi thơm cay nồng. Trong khi đó, các giả hành (phình ra ở phần gốc của thân cây) của mỗi củ tạo ra hai hoặc ba lá dài màu xanh.
- TƯỚI NƯỚC Để cho phần trên cùng của phân trộn khô ráo giữa các lần tưới vào mùa xuân và mùa hè. Nhúng ngập một phần chậu trong khay nước mưa hoặc nước cất trong nửa giờ, sau đó để ráo nước. Vào mùa đông, cây cần được nghỉ ngơi nên bạn cần để khô ráo hơn và tưới nước vừa đủ để các giả hành không bị héo. Phun sương cho lá hàng ngày từ mùa xuân đến cuối mùa hè và đặt chậu trên khay đá cuội ẩm, hoặc lắp đặt máy tạo ẩm trong phòng bạn nhé.
- BÓN PHÂN Bón phân chuyên dụng cho lan với các lần tưới khác từ giữa cây, khi cây mới mọc, đến cuối mùa hè.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng Lan Nhện trong chậu trong suốt 10–20cm (4–8in) dưới lớp phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 6: 1: 1 gồm vỏ cây, đá trân châu và than củi đã ủ hoai mục). Không che rễ trên không, nên để rễ tiếp xúc với ánh sáng. Để cây phát triển tốt nhất, bạn nên đặt cây ở vị trí sáng sủa, tránh ánh nắng trực tiếp của mùa hè, tránh gió lùa và hệ thống thông gió cần hoạt động tốt. Cắt cành hoa ở ngay phía trên mắt cây đầu tiên (vết cắt trên thân) sau khi hoa nở. Cây lan thích không gian trồng chật chội, vì vậy chỉ sang chậu khi cây bắt đầu phát triển chậm.
Cây Lan Kiếm (CYMBIDIUM)
- Cymbidium species and hybrids
- NHIỆT ĐỘ 10–24°C (50–75°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Trung bình
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG 60 x 60cm (2 x 2ft) đối với cây tiểu cảnh, and 1.2 x 0.75m (4 x 21⁄2ft) đối với loại cây thông thường
Loại lan nở hoa tự do này sẽ làm bừng sáng ngôi nhà của bạn từ cuối mùa thu đến mùa xuân. Đây là giai đoạn một số ít các loài cây phát triển ở giai đoạn tốt nhất của chúng. Cành của những bông hoa lớn mọc ra giữa những chiếc lá xanh, tạo ra một bầu trời sắc màu. Các giống lai dễ đặt tên hơn so với các loài khác và có hai loại để lựa chọn: “tiêu chuẩn” lớn có thể phát triển lên đến 1,2m (4ft) và loại nhỏ hơn nhưng phổ biến hơn. Loài “tiểu cảnh” này là sự lựa chọn lý tưởng cho bệ cửa sổ .
- TƯỚI NƯỚC Vào mùa xuân và mùa hè, để cho phần trên cùng của phân trộn khô ráo giữa các lần tưới nước. Tưới nước từ bên trên bằng nước mưa hoặc nước cất và đảm bảo rằng phần nước thừa nào có thể dễ dàng thoát ra ngoài. Giảm tưới nước xuống còn 2 tuần một lần vào mùa đông. Đặt cây trồng trên khay đá cuội ẩm hoặc phun sương vài ngày một lần để tăng độ ẩm cho cây.
- BÓN PHÂN Bón phân tổng hợp dạng lỏng vào mùa xuân, sau đó chuyển sang loại phân bón chuyên dụng dành cho lan trong suốt mùa hè.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong chậu trắng đục 15–20cm (6–8in) với phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 6: 1: 1 gồm vỏ cây, đá trân châu và than củi ủ theo tỷ lệ 6: 1: 1). Loại lan sống trên mặt đất này không có rễ trên không và không nhất thiết phải trồng trong chậu. Cây chịu được ánh sáng mặt trời lọc quanh năm. Tuy nhiên, cần tránh ánh nắng trực tiếp của mùa hè. Vị trí lý tưởng nhất là đặt nó trên sân có bóng râm ngoài trời vào mùa hè và đầu mùa thu (trước khi sương giá lạnh lẽo mùa đông xuất hiện). Lúc này, cây cần sự chênh lệch nhiệt độ giữa ngày và đêm để hình thành nụ hoa. Vào cuối mùa thu, giữ cây trong phòng mát mẻ. Nhiệt độ lý tưởng là dưới 15 ° C (59 ° F) bạn cũng có thể mang cây vào phòng ấm hơn một chút để thúc hoa nở cành. Sang chậu hàng năm vào mùa xuân.
THẠCH HỘC TÍA (NOBILE DENDROBIUM)
- Dendrobium nobile hybrids
- NHIỆT ĐỘ 5–24°C (40°–75°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Trung bình đến cao
- CHĂM SÓC Đòi hỏi kỹ thuật trồng cao
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG 60 x 45cm (24 x 18in)
Những cành hoa có hình dạng như cây mía mọc thẳng đứng xuất hiện từ mùa thu đến đầu mùa xuân trên cây Lan rực rỡ này. Những bông hoa màu hồng hoặc trắng là loại Thạch Hộc Tía phổ biến nhất, nhưng chúng có rất nhiều màu sắc khác. Hãy chuẩn bị tinh thần để chăm sóc nó và đừng quá lo lắng nếu cây rụng một số lá vào mùa đông bởi vì nó là một loại cây nửa rụng lá.
- TƯỚI NƯỚC Từ mùa xuân đến cuối mùa hè, tưới nước một hoặc hai lần một tuần vào buổi sáng bằng nước mưa pha loãng hoặc nước cất (xem phương pháp tưới Brassia trên trang110). Giảm tần suất tưới nước xuống 2 tuần một lần vào đầu mùa thu để kích thích hoa nở cành. Vào mùa đông, ngừng tưới nước nhưng thỉnh thoảng phun sương để tránh các giả hành (phình ra ở gốc cây) không bị héo. Đặt cây trên khay đá cuội ẩm từ đầu mùa xuân đến cuối mùa hè.
- BÓN PHÂN Bón phân trộn lỏng 2 đến 3 tuần một lần từ mùa xuân đến mùa hè. Vào cuối mùa hè, thay đổi phân bón có thành phần kali cao trong một tháng, sau đó ngừng bón phân cho đến mùa xuân năm sau.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng cây phong lan này trong chậu trong suốt 15–20cm (6–8in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 6: 1: 1 gồm vỏ cây, đá trân châu và than củi ủ theo tỷ lệ 6: 1: 1). Trồng cây ở nơi sáng sủa, tránh ánh nắng trực tiếp của mùa hè và tránh gió lùa. Để nở hoa, loài dendrobium này cần có sự chênh lệch rõ rệt giữa nhiệt độ ngày và đêm, và tốt nhất nên trồng ngoài bóng râm từ mùa hè đến đầu mùa thu (trước khi có sương giá). Vào mùa đông khi hoa nở, hãy giữ nó trong phòng không được sưởi ấm với nhiệt độ ban đêm khoảng 10 ° C (50 ° F) hoặc thấp hơn một chút. Sang chậu hàng năm vào mùa xuân.
PHONG LAN PANSY (PANSY ORCHID)
- Miltoniopsis hybrids
- NHIỆT ĐỘ 12–27°C (54–80°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Cao
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG 60 x 60cm (2 x 2ft)
Phong Lan Pansy thường được gọi là Miltonia (giống lai của Miltoniopsis), loài Lan nhỏ gọn này tạo ra những bông hoa lớn, có mùi thơm với hoạ tiết trên cành hoa giống như những chú gấu trúc. Do đó tên gọi của chúng được hình thành. Những bông hoa có thể xuất hiện vào mùa xuân hoặc mùa thu, tùy thuộc vào từng loại giống lai.
- TƯỚI NƯỚC Vào mùa hè, tưới nước hàng ngày bằng mưa hoặc nước cất từ trên cao xuống, để cây ngấm nước kỹ, sau đó để cho ráo nước. Vào mùa đông, giảm tưới nước xuống còn 2-3 tuần một lần. Đặt trên khay đá cuội ẩm và phun sương vài ngày một lần.
- BÓN PHÂN Bón phân chuyên dụng cho lan 2 tuần một lần. Nhưng lọc nước cho cây bằng nhiều nước mưa hoặc nước cất mỗi tháng một lần để tránh tích tụ muối.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong chậu trong suốt 15–20cm (6–8in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 6: 1: 1 gồm vỏ cây, đá trân châu và than củi đã ủ hoai mục). Lan Pansy sẽ phát triển khoẻ mạnh tốt dưới bóng râm nhẹ vào mùa hè. Di chuyển gần cửa sổ hơn vào mùa đông. Tránh ánh nắng trực tiếp và gió lùa, và thay chậu hàng năm vào mùa xuân.
LAN HỒ ĐIỆP (BUTTERFLY ORCHID)
- Oncidium hybrids
- NHIỆT ĐỘ 13–25°C (55–77°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Trung bình
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG Lên tới 60 x 60cm (2 x 2ft)
Cành của loài Phong Lan thanh lịch này có hàng chục bông hoa nhỏ trông giống như những con bướm hoặc những cô gái đang khiêu vũ tạo nên hiệu ứng đẹp ngoạn mục, thường là vào mùa thu. Các cây lai mọc tương đối dễ dàng và có thể mọc trên vỏ cây hoặc đá phiến.
- TƯỚI NƯỚC Tưới nước mưa hoặc nước cất khi mặt trên cùng của phân trộn hơi khô. Vào mùa đông, chỉ nên tưới nước mỗi tháng một lần. Đặt Lan Hồ Điệp trên khay đá cuội ẩm và phun sương mỗi ngày hoặc hai ngày.
- BÓN PHÂN Bón phân chuyên dụng cho lan, pha loãng 1/4 độ đậm đặc với mỗi lần tưới thứ hai hoặc thứ ba.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trên vỏ cây, hoặc trong chậu dầy có độ sâu 12,5–15cm (5–6in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan. Lan Hồ Điệp thích không gian trồng chật chội. Vì vậy chỉ thay chậu khi chậu quá nhỏ so với cây.
LAN NELLY ISLER
- × Oncidopsis Nelly Isler gx
- NHIỆT ĐỘ 16–24°C (60–75°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Cao
- CHĂM SÓC Đòi hỏi kỹ thuật trồng cao
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG Lên tới 50 x 50cm (20 x 20in)
Giống lan lai này được đánh giá cao vì thân cây cao của nó có hoa màu đỏ tươi với đốm trắng và mắt màu vàng. Hoa nở mọi thời điểm trong năm, nhưng nở nhiều nhất vào mùa thu và chúng có mùi thơm nồng nàn.
- TƯỚI NƯỚC Sử dụng nước mưa hoặc nước cất, bón khi phần trên cùng của phân trộn hơi khô (xem phương pháp tưới nước cho Brassia trên trang110). Vào mùa đông, giảm bớt tưới nước một chút. Đặt trên khay đá cuội ẩm và phun sương mỗi ngày hoặc hai ngày.
- BÓN PHÂN Bón phân chuyên dụng phong lan 2 tuần một lần quanh năm.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong chậu trong suốt 15–20cm (6–8in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan. Tránh nắng trực tiếp, ở nhiệt độ 16–24 ° C (60–75 ° F). Sau khi ra hoa, cắt tỉa các thân cây ngay trên mắt cây thấp nhất (vết sưng trên thân cây) để khuyến khích cây ra hoa lần sau. Thay chậu hàng năm hoặc hai lần vào mùa xuân.
LAN HÀI (SLIPPER ORCHID)
- Paphiopedilum ‘Maudiae Femma’
- NHIỆT ĐỘ 17–25°C (63–77°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Trung bình
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG 30 x 20cm (12 x 8in)
Loài lan này có sức quyến rũ tuyệt vời và có những bông hoa lớn sặc sỡ với nhiều màu sắc khác nhau tạo nên tên gọi chung của nó. Những bông hoa thường xuất hiện trong nhiều tuần từ mùa đông đến đầu mùa hè. Mặc dù một số giống lai cũng ra hoa vào những thời điểm khác. Các lá dài màu xanh lá cây hoặc có đốm tạo thành hình quạt, tạo sự thích thú ngay cả khi cây không ra hoa. Các giống lai được đặt tên dễ dàng hơn so với các loài gốc.
- TƯỚI NƯỚC Sử dụng nước mưa hoặc nước cất, giữ ẩm cho phân trộn từ mùa xuân đến mùa thu.Tưới nước một hoặc hai lần một tuần (xem phương pháp tưới Brassia trên trang110). Giảm tưới nước vào mùa đông nhưng không để phân khô hoàn toàn. Đặt cây trên khay đá cuội ẩm để tăng độ ẩm, nhưng đừng phun sương bạn nhé vì điều này có thể dẫn đến thối rữa.
- BÓN PHÂN Bón phân bón lan chuyên dụng mỗi 2–3 tuần một lần từ mùa xuân đến mùa thu. Vào mùa đông, áp dụng lượng bón này với cùng tần suất.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng lan dây trong chậu dày 15–20cm (5–8in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 4: 1 gồm vỏ cây và đá trân châu đã được ủ nhuyễn). Loại lan sống trên mặt đất này không cần chậu trong suốt, vì nó không tạo ra rễ trên không. Phát triển trong bóng râm nhẹ vào mùa hè, tránh ánh nắng trực tiếp vào mùa đông. Loại cây có lá xanh trơn như hoa Lan thích điều kiện mát mẻ. Những loại có lá hình bông hoa phổ biến rộng rãi hơn cần sự ấm áp, tối thiểu là 17 ° C (64 ° F) vào ban đêm. Sang chậu hàng năm sau khi cây ra hoa trong chậu lớn hơn một chút để cây mới có đủ không gian mọc.
CÂY LAN MOTH ORCHID
- Phalaenopsis hybrids
- NHIỆT ĐỘ 16–27°C (61–80°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Trung bình
- CHĂM SÓC Khá dễ dàng
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG Lên tới 90 x 60cm (3 x 2ft)
Lan Bướm Đêm là một trong những loài Lan phổ biến và dễ trồng nhất. Chúng tạo ra những thân dài hình vòm với những bông hoa tròn lớn với nhiều màu sắc khác nhau, một số còn có hoa văn tinh tế. Những bông hoa có thể xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong năm. Ngoài ra còn có các giống lai nhỏ cho không gian nhỏ và tất cả các loại đều vui vẻ trong điều kiện nhiệt độ cao vào ban ngày của mùa đông.
- TƯỚI NƯỚC Luôn giữ ẩm cho phân trộn và tưới nước 5–7 ngày một lần vào buổi sáng (lý tưởng nhất là sử dụng nước mưa hoặc nước cất ở những vùng nước cứng). Giảm tưới nước một chút vào mùa đông nhưng không để phân khô hoàn toàn. Đặt trên khay đá cuội ẩm Thỉnh thoảng bạn cần phun sương cho cây vào buổi sáng, để làm khô lượng nước dư thừa trước những đêm lạnh lẽo.
- BÓN PHÂN Bón phân chuyên dụng cho lan mỗi lần tưới. Tưới cây bằng nước lã và không bón phân mỗi tháng một lần để loại bỏ lượng muối dư thừa. Giảm bón phân mỗi tháng một lần vào mùa đông.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong chậu trong suốt 10–15cm (4–6in) với phân trộn chuyên dụng dành cho lan (hoặc hỗn hợp 6: 1: 1 gồm vỏ cây, đá trân châu và than củi đã ủ hoai mục). Không lấp kín rễ trên không, cần lộ chúng ra ngoài. Đặt trong bóng râm nhẹ vào mùa hè. Mang cây đến gần một cửa sổ tươi sáng vào mùa đông. Tránh gió lùa và những dao động nhiệt độ lớn. Những loài Lan này ưa ấm quanh năm. Sau khi ra hoa, cắt thân ngay trên mắt thấp nhất (vết sưng trên thân) để khuyến khích cây ra hoa lần sau. Sang chậu 2 năm một lần trong chậu lớn hơn một chút.
CÂY LAN VANDA ORCHID
- Vanda hybrids
- NHIỆT ĐỘ 16–32°C (61–90°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Cao
- CHĂM SÓC Đòi hỏi kỹ thuật trồng cao
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG 1.2 x 0.6m (4 x 2ft)
Loài lan nhiệt đới này rất khó trồng. Nhưng những bông hoa lớn nhiều màu sắc của nó, có hoa văn và đường kính lên đến 15cm (6in), khiến công sức của chúng trở nên đáng giá khi chúng xuất hiện vào mùa xuân và mùa hè. Lan Vandas cần độ ẩm rất cao và chúng thường được trồng trong bình hoặc giỏ dây hở mà không có phân trộn.
- TƯỚI NƯỚC Tưới nước vào mỗi buổi sáng bằng cách nhúng rễ vào xô nước mưa hoặc nước sạch trong 15 phút cho đến khi rễ hồi xanh, sau đó để ráo nước. Giảm tần suất tưới xuống còn 3–4 ngày một lần vào mùa đông. Vandas yêu cầu độ ẩm cao và nên được phun sương vài lần một ngày hoặc lắp đặt máy tạo độ ẩm.
- BÓN PHÂN Phun sương cho lá và rễ mỗi tuần một lần bằng bình xịt phân bón hoa Lan đã pha sẵn. Bón phân 2 tháng một lần vào mùa đông.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong giỏ có nan hoặc trong bình lớn trong suốt, không có phân trộn trong bầu. Đặt ở một nơi sáng sủa, tránh ánh nắng trực tiếp của mùa hè nhưng có ánh sáng tốt vào mùa đông. Phòng tắm hoặc nhà kính được sưởi ấm, thông gió tốt là lý tưởng. Nhiệt độ ban đêm thấp hơn vào mùa thu khuyến khích nụ hoa hình thành. Để thay chậu, ngâm rễ và kéo nhẹ rễ ra khỏi thành giỏ, sau đó đặt cây trong giỏ nhỏ sang giỏ lớn hơn. Rễ cây sau đó sẽ phát triển mà không bị xáo trộn.
CÂY LAN CAMBRIA ORCHID
- × Vuylstekeara Cambria gx ‘Plush’ TEMPERATURE 10–24°C (50–75°F)
- ÁNH SÁNG Ánh sáng mặt trời lọc
- ĐỘ ẨM Cao
- CHĂM SÓC Đòi hỏi kỹ thuật trồng cao
- CHIỀU CAO & CHIỀU RỘNG Lên tới 50 x 35cm (20 x 14in)
Mặc dù loài Lan lai tuyệt đẹp này không được phổ biến rộng rãi, nhưng nếu bạn ưa thích thử thách thì loài cây này rất đáng để tìm hiểu. Phần thưởng cho những nỗ lực của bạn là những cành hoa lớn, màu đỏ sẫm, có hương thơm, với đôi môi đốm trắng và mắt màu vàng. Những bông hoa lâu tàn xuất hiện vào bất kỳ thời điểm nào trong năm, nhưng chủ yếu vào mùa đông hoặc mùa xuân.
- TƯỚI NƯỚC Tưới nước mưa hoặc nước cất khi phần trên cùng của phân trộn hơi khô (sử dụng phương pháp được mô tả cho Brassia trên p110) và tưới 5–7 ngày một lần từ mùa xuân đến mùa thu và 7–10 ngày một lần vào mùa đông. Đặt cây trên khay đá cuội ẩm và phun sương cho lá mỗi ngày hoặc hai ngày, hoặc lắp đặt máy tạo độ ẩm trong phòng.
- BÓN PHÂN Bón phân nửa lượng phân bón phong lan quanh năm.
- CÂY TRỒNG VÀ CHĂM SÓC Trồng trong chậu trong suốt 10–20cm (4–8in) trong phân trộn chuyên dụng dành cho lan. Để thúc đẩy sự ra hoa, hãy đảm bảo nhiệt độ giảm xuống 6 ° C (10 ° F) vào ban đêm. Sau khi ra hoa, cắt tỉa lại các thân cây ngay phía trên mắt thấp nhất (vết sưng trên thân cây) để khuyến khích đợt hoa nở lần sau. Chỉ thay chậu khi các giả hành (phình ra ở gốc thân cây) lấp đầy chậu.