Trong ngành nông nghiệp hiện đại, việc chăm sóc và trồng rau không chỉ là một phần của nhu cầu dinh dưỡng mà còn là một phần của lối sống khỏe mạnh và bền vững. Trong số những loại rau được quan tâm, rau Bina Chaya (Cnidoscolus Aconitifolius) mang nhiều đặc tính dinh dưỡng và tính linh hoạt trong việc chế biến, nên không chỉ là một nguồn cung cấp dinh dưỡng phong phú mà còn là một cây dễ trồng và chăm sóc. Trong bài viết này, Codai.net sẽ giúp bạn tìm hiểu về bí quyết trồng, chăm sóc và nhân giống loài rau này theo những cách mới nhất vào năm 2024.
Rau chân vịt là gì? Rau chân vịt (tên khoa học: Spinacia oleracea), còn được biết đến với các tên gọi khác như cải bó xôi, rau bi-na, là một loại cây thân thảo có hoa thuộc họ Dền (Amaranthaceae), có nguồn gốc từ miền Trung và Tây Nam Á. Không chỉ là một loại rau tốt cho sức khỏe, rau chân vịt còn được biết đến với tính năng làm thuốc.
Tổng quan về cây rau Bina Chaya
Rau Bina Chaya là một loại rau xanh thuộc chi Cnidoscolus gồm hơn 40 loài. Là một thành viên của họ Euphorbiaceae, cây cung cấp lá và chồi dinh dưỡng trong nhiều năm và được coi là một loại thực phẩm cần thiết và quan trọng ở khu vực Thái Bình Dương và dọc theo bán đảo Yucatán của Mexico, nơi nó mọc tự nhiên trong các bụi cây và rừng mở. Cây thường được trồng ở Mexico và Trung Mỹ và thường thấy trong các khu vườn gia đình.
Rau Bina Chaya thực chất là một bụi cây lớn có thể cao từ 6 đến 8 feet (khoảng 2 mét) và trông giống như cây sắn hoặc cây dâm bụt khỏe mạnh, với lá có kích thước từ 6 đến 8 inch (15-20 cm) mọc trên thân mảnh mai. Cây rau thường nở hoa với cả hoa đực và hoa cái nhỏ màu trắng, dẫn đến các quả đậu dài khoảng 1 inch (2.5 cm). Thân cây tiết ra nhựa màu trắng và các thân non có lông ngứa, đặc biệt là trên các cây rau Bina Chaya mọc hoang.
Điều kiện sinh trưởng của Rau Bina Chaya
Khí hậu
Cây phát triển tốt nhất trong khí hậu ấm áp và nhiệt đới, không chịu được sương giá nặng. Những cây đã trưởng thành có thể phục hồi từ rễ nếu được bảo vệ tốt sau khi bị đóng băng. Bạn cũng có thể trồng cây trong chậu để mang vào nhà trong mùa đông.
Ánh sáng
- Tự nhiên: Thích hợp với ánh nắng đầy đủ đến bóng râm một phần. Rau Bina Chaya chịu được bóng râm, nhưng sẽ phát triển chậm hơn.
- Nhân tạo: Có thể trồng trong nhà ở cửa sổ có ánh sáng mặt trời. Nếu cần, cung cấp thêm ánh sáng bổ sung.
Môi trường trồng
- Đất: Thích hợp với đất cát, đất thịt hoặc đất sét thoát nước tốt và có nhiều chất hữu cơ. Cây không kén đất và có thể sống trong nhiều loại đất khác nhau.
- Không đất: Cành cây có thể ra rễ trong các hỗn hợp không đất.
- Trong không khí: Cành cây cũng có thể ra rễ trong các hệ thống trồng không khí.
Chăm sóc
- Nước: Rau Bina Chaya cần lượng nước từ thấp đến trung bình và có khả năng chịu hạn cũng như ngập úng một phần.
- Dinh dưỡng: Cây cần lượng dinh dưỡng từ trung bình đến cao. Bổ sung phân trộn vào đất trước khi trồng và thêm phân bón hữu cơ cân bằng một lần mỗi mùa.
- Cắt tỉa: Tỉa cây đến chiều cao mong muốn để dễ thu hoạch hơn. Không nên loại bỏ quá 2/3 tán lá mỗi lần tỉa. Việc tỉa cây sẽ giúp cây phát triển rậm rạp hơn.
- Phủ gốc: Sử dụng lớp phủ để giữ ẩm cho đất và bảo vệ gốc cây khỏi sương giá nhẹ trong khí hậu ôn đới.
Thu hoạch và bảo quản
- Thu hoạch: Hái lá từ thân cây khi chúng còn non và mềm. Bắt đầu từ dưới lên trên. Đừng lấy quá một nửa đến hai phần ba tán lá mỗi lần. Tốt nhất nên chờ đến năm thứ hai để thu hoạch nhằm giúp cây phát triển mạnh mẽ hơn. Khi thu hoạch, đeo găng tay để bảo vệ da khỏi phản ứng có thể xảy ra do nhựa trắng và lông lá.
- Bảo quản: Lá Rau Bina Chaya tươi có thể được bảo quản trong tủ lạnh từ vài ngày đến một tuần. Lá có thể được nấu chín và sau đó phơi khô dưới ánh nắng hoặc sử dụng máy sấy. Nghiền lá khô thành bột và sử dụng trong bánh mì, sinh tố, đồ uống, và đồ ngọt để tăng cường dinh dưỡng. Lá cũng có thể được đông lạnh hoặc đóng hộp để sử dụng sau này. Sử dụng máy đóng hộp áp suất nếu đóng hộp.
Chế biến
Lá thường được luộc trong nước từ 5–20 phút và dùng như một món ăn phụ. Lá già cần nấu lâu hơn. Thử thêm chúng vào súp, món hầm, món khoai tây, hoặc nước sốt. Hương vị của chúng khá nhẹ. Nước luộc có thể được dùng như trà, mang lại nhiều lợi ích sức khỏe giống như lá đã nấu chín.
Cách nhân giống cây rau Bina Chaya
Rau Bina Chaya nhạy cảm với lạnh, nên tốt nhất là trồng vào đầu mùa ấm. Bạn có thể nhân giống cây từ các cành gỗ dài khoảng 15-31 cm, trồng trong đất thoát nước tốt. Cây cần thời gian để bám rễ, nhưng sau năm đầu tiên, bạn có thể tỉa và thu hoạch. Có thể cắt tới 60% tán lá mà không gây hại cho cây; thậm chí, việc này còn thúc đẩy sự phát triển rậm rạp và khỏe mạnh hơn.
Việc chăm sóc Rau Bina Chaya rất đơn giản. Chaya là loài cây sống dưới tán rừng, nên rất lý tưởng để trồng dưới bóng cây ăn quả hoặc cây cọ. Trước khi cấy, hãy tưới nước kỹ cho các cành chaya. Cắt tỉa rễ xoắn của cây con để chúng mọc thẳng xuống và đảm bảo hố trồng đủ sâu để cây đứng thẳng. Thêm phân trộn hoặc phân xanh vào hố để cung cấp thêm chất dinh dưỡng trước khi trồng cây chaya. Nén chặt đất xung quanh cây và phủ lớp mùn để giữ ẩm và giảm cỏ dại.
Lợi ích của rau Bina Chaya
Dinh dưỡng: Lá chaya cung cấp lượng lớn vitamin A, C, canxi, kali, phốt pho, sắt, và chất chống oxy hóa. Chúng cũng là nguồn cung cấp protein và beta carotene tốt. Lá chaya được coi là loại rau lá xanh giàu dinh dưỡng nhất trồng trên đất.
Y học: Lá chaya đã được sử dụng để điều trị hoặc ngăn ngừa bệnh tiểu đường, cải thiện tuần hoàn, hỗ trợ tiêu hóa, tăng cường sức khỏe xương, giảm viêm, ngăn ngừa thiếu máu, và thậm chí cải thiện trí nhớ.
Ẩm thực: Lá và chồi cây Rau Bina Chaya được thu hoạch khi còn non và sử dụng tương tự như rau chân vịt lá. Tuy nhiên, khác với rau chân vịt lá có thể ăn sống, lá và chồi cây Rau Bina Chaya chứa glycoside hydrocyanic độc hại. Các độc tố này sẽ bị vô hiệu hóa sau khi nấu trong một phút, do đó, chaya luôn phải được nấu chín. Bạn có thể xào, thêm vào súp và món hầm, đóng hộp, đông lạnh, sấy khô, hoặc thậm chí pha như trà. Thay thế lá chaya cho rau chân vịt trong công thức nấu súp đậu lăng. Rau Bina Chaya là nguồn cung cấp vitamin và khoáng chất quý giá. Chaya có nhiều sắt hơn rau chân vịt lá và chứa nhiều chất xơ, phốt pho, và canxi.
Lưu ý: Lá sống chứa glycoside cyanogenic độc hại, giải phóng xyanua. Cần nấu chín trước khi ăn. Luộc ít nhất 5 phút để các thành phần độc hại bay hơi. Sử dụng nồi không phải bằng nhôm vì nhôm có thể phản ứng và gây tiêu chảy. Nhựa trắng mà thân cây tiết ra, cũng như những lông nhỏ trên lá, có thể gây kích ứng da.
Lời kết
Trong một thế giới đầy đa dạng về lối sống và khẩu vị ẩm thực, rau Bina Chaya (Cnidoscolus Aconitifolius) đem lại sự hấp dẫn và tiềm năng lớn trong việc làm phong phú thêm bữa ăn hàng ngày. Với những bí quyết trồng, chăm sóc và nhân giống mới nhất năm 2024, người trồng cây có thể tận dụng những tiềm năng to lớn của loại rau này. Việc áp dụng các phương pháp và kỹ thuật hiện đại cùng với sự hiểu biết sâu rộng về cây trồng sẽ giúp tối ưu hóa sản xuất và chất lượng rau Bina Chaya. Với những nỗ lực này, hy vọng rằng rau Bina Chaya mang lại lợi ích tốt nhất cho sức khỏe và phát triển bền vững trong nông nghiệp. Hãy cùng Codai.net khám phá thêm nhiều bài viết hữu ích về loài rau thú vị này nhé!