Paphiopedilum villosum complex

Paphiopedilum villosum complex

Có 5 chủng loại được mô tả ở cấp độ loài trong phạm vi phức hệ này, đó là: Paphiopedilum affine, Paph. boxallii, Paph. dilectum, Paph. gratrixianum ([Master] Guillaumin non Williams), và Paph. villosum. Chúng tôi ghi nhận Paph. gratrixianum và Paph. villosum là những loài riêng biệt theo mục đích cuốn sách này.

Paphiopedilum affine được mô tả như một loài riêng biệt (nhưng nó lại được cho rằng có quan hệ gần gũi với Paph. villosum và Paph. dilectum) trên cơ sở có những khác biệt về nhụy lép. Thật không may khi sự mô tả về Paph. affine (De Willdeman, năm 19906) lại không kèm theo bản vẽ cũng như vật mẫu (nếu nó vẫn tồn tại). Ngày nay người ta coi Paph. affine như một cây cùng loài với Paph. gratrixianum. Sẽ thấy có một vài nghi ngờ rất đáng kể nếu ta quan sát kỹ hơn vào bản mô tả. Cây lan này được mô tả như một loài (1) có lá màu xanh đậm với riềm lá màu trắng cùng những sọc, đốm màu xanh đậm hơn, và (2) giống hoa của villosum, vì vậy tốt hơn, nó chỉ nên được coi là một thực thể chưa rõ ràng.

Do đó nhiều vấn đề hiện còn đang được thảo luận xung quanh loài Paph. gratrixianum, vì vào năm 1905 Master đã viết:

“Bởi vì nhìn bề ngoài các hoa của chúng có quá nhiều hình thái của Paph. insigne và của Paph. exul… vậy nên để chúng thành một loài riêng biệt…”

Paphiopedilum gratixianum cũng có quan hệ gần gũi với Paph. insigne như với Paph. villosum, nhưng  có vẻ như có sức thuyết phục hơn nếu nói chúng giống với loài Paph. villosum.

Paphiopedilum boxallii đã có lúc được mô tả vào năm 1877 bởi Reichenbach như là Cypripedium boxallii. Sau đó Pfitzer đã chuyển chúng sang giống Paphiopedilum vào năm 1888 nhưng lại được xử lý như biến loài của Paph. villosum vào năm 1903 bởi cùng một tác giả. Cribb (1987) và Braem (1988) cũng không chấp nhận chủng loại này là một loài, tại chính nơi được nuôi trồng theo cách đã được mô tả. Sau khi nhận được các tài liệu đáng tin cậy, chúng tôi đã đi đến kết luận khái niệm boxallii sẽ thỏa đáng hơn là một biến loài của Paph. villosum.

Có nhiều tác giả đã coi Paphiopedilum delectum như cùng loài với Paph. villosum. Reichenbach đã mô tả chủng loại trong cuốn Gardeners’ Chronicle vào năm 1988 như một loài được lai tạo giữa “Cypripediumboxallii và Cypripedium hirsutissimum” trong tự nhiên, nhưng Reichenbach đã không đưa ra bất kỳ tài liệu chứng minh nào khi bản viết này xuất hiện. Pfitzer đã liệt kê như là một loài riêng biệt vào năm 1903, song ông viết: “một loài còn nhiều nghi vấn, tuy rất giống Paph. villosum nhưng lại có sự khác nhau về miếng nhụy lép”. Sau khi kiểm tra lại tất cả các bản mô tả gốc, các dữ liệu đáng tin cậy, chúng tôi đi đến kết luận cuối cùng là coi thực thể này là một đồng loài của Paph. villosum var. boxallii./.