Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiHọ Orchidaceae - Họ Lan
Paphiopedilum armeniacum
Paphiopedilum armeniacum (S.C. Chen & Liu)
Ít người biết về sự phát hiện ra loài Paphiopedilum armeniacum. Lần đầu tiên được Chen & Liu mô tả dựa trên cây Lan do A. L. Zhang sưu tập được vào năm 1979. Đầu tiên, khi xếp chúng vào nhóm nào còn khá lúng túng. Chen & Liu so sánh nó với loài Paph. neveum, trong khi đó thì Cribb, vào năm 1983 lại cho rằng nó chỉ là sự biến màu của loài Paph. delenatii, tuy nhiên có sự khác biệt lớn giữa các nhóm: (1) Paph. armeniacum có thân bò lan khá rộng, trong khi đó Paph. delenatii lại không có tính chất bò lan; (2) miếng nhịp lép của Paph. delenatii là hình thoi và có thể nhìn thấy toàn bộ từ phía trước của hoa, trong khi đó miếng nhịp lép của Paph. armeniacum lại là hình tam giác kéo dài ra, và hướng xuống phía dưới, phần đáy của hoa, hoặc đầu của tam giác lại bị che phủ bởi phía dưới của môi dưới của hoa; (3) hoa của Paph. delenatii nhỏ hơn hoa của Paph. armeniacum; và (4) phần lớn màu hoa của Paph. armeniacum là vàng, trong khi đó màu của Paph. delenatii phần nhiều là trắng với hồng, không bao giờ là vàng.
Từ những chứng minh trên cho thấy rằng, không nghi ngờ gì nữa hai loài này là khác nhau, không cùng một loài.
Nguồn gốc của tên gọi
Tên armeniacum xuất phát từ “màu vàng của hoa mơ”. Sự chuẩn định này xuất phát từ mô tả về loài này là khá thú vị, thực tế là tất cả các cây Lan được thẩm định sau đó đều có hoa màu vàng sulphur.
Mô tả
Paphiopedilum armeniacum có thân rễ được kéo dài, to khoảng 2 đến 3 cm. Khoảng cách giữa các chồi mới trung bình khoảng 15 cm. Mỗi cây mới mang trên nó từ 5 đến 7 lá, mỗi lá dài 6 đến 12 cm và bản rộng 1,8 đến 2,3 cm, đầu lá có thể nhọn hoặc không. Mặt trên của lá có màu trắng pha xanh và có đốm màu xanh đậm rất rõ. Mặt dưới của lá nổi rõ sống lá, với những đốm màu đỏ tía không đồng đều. Cuống hoa vươn lên cao, cao tới 25 cm, màu xanh điểm những đốm đỏ tía đồng thời có lông màu nâu pha đỏ. Lá bắc màu xanh dái tới 1,8 cm với những đốm đỏ tía. Bầu nhụy dài 3,0 đến 3,5 cm, màu xanh, điểm những chấm nâu ở chóp, và gần như được bao phủ hoàn toàn bởi những lông trắng. Thông thường chỉ có một hoa với màu vàng lưu huỳnh, khi hoa nở đầy đủ, có đường kính 6,5 đến 8 cm. Lá đài sau có hình ô-van hoặc hình ê-lip, chiều dài đo được 2,2 đến 3,8 và rộng 1,4 đến 2,2 cm, dù ít hay nhiều có đầu nhọn và mặt trong không có lông. Mép trên cuộn vào trong, nhìn vào ta có cảm tưởng là nó nhọn. Hai lá đài bên cũng tương tự như lá đài sau nhưng nhỏ hơn một chút, mặt sau có sống lá, đầu lá hơi tròn và mặt trong nhẵn. Các cánh hoa có màu vàng lưu huỳnh, có những chấm đỏ và có từ mười đến hai mươi sọc, cánh hoa có hình ô-van rộng gần thành hình bán cầu, đầu cánh hơi tròn, người ta đo được 2,8 đến 5,3 cm chiều dài và rộng 2,5 đến 3,0 cm. Phần gốc của hoa bao phủ một lớp lông trắng ở mặt trong, nhưng mặt ngoài thì nhẵn, không có lông. Riềm của cánh hoa có lông tơ. Môi hình ê-lip hoặc ô-van, hình chiếc hài rất rõ, dài 4 đến 5 cm, rộng 3,2 đến 4 cm, ở phần chân có một cái móng nhỏ, và riềm của hài cuộn vào bên trong. Phần bên trong túi phủ một lớp lông trắng ngắn, phần lưng có những đốm đỏ. Phần nhụy lép hình tam giác được kéo dài từ 1 đến 2 cm, rộng 1 đến 1,5 cm. Đầu của nhụy lép hơi cuộn về phía sau, màu vàng song ở giữa có khảm một chút màu đỏ. Nhưng một khi ở dạng bạch tạng (albino) thì những chấm đỏ bên trong túi không còn nên thường nhầm với dạng var.album.
Phân bố và thói quen sinh trưởng
Paphiopedilum armeniacum mọc ở vùng có nhiều mùn và ở khu vực xa xôi về hướng tây nam Trung quốc, gần Bijiang, phần phía tây tỉnh Vân Nam. Cây này được tìm thấy ở vùng núi đá vôi, và vách đá nhô ra trong những cánh rừng trên sông Salween (Nujiang) ở khu vực đông bắc biên giới Myanmar, tức là ở vĩ tuyến 26,5o bắc. Ở đó các cây Lan hài này mọc ở độ cao khoảng 2.000 m trong đá và dưới bóng râm vừa phải.
Mùa hoa
Paphiopedilum armeniacum ra hoa từ tháng Mười một đến tháng Ba, cũng thỉnh thoảng ra hoa vào mùa hè.
Những dạng khác
Paphiopedilum armeniacum cho thấy có sự khác nhau một chút về màu sắc. Trên thực tế chỉ có sự biến đổi được thấy trong albino. Nó chỉ khác với thể bình thường ở chỗ mảng đốm ở vùng nhụy lép và thiếu vắng những chấm đỏ ở phần bên trong của túi. Như hầu hết các thể albino, cây này thường được cho là Paph. Armeniacum var. album . Cách xác định này thực ra là một sai lầm và dễ bị ngộ nhận. Màu sắc của thể hoa này không có nghĩa là trắng nếu như một khi ta đã xử dụng thuật ngữ album. Hoa của thể albino là vàng tuyền./.
