Kỹ thuật nhân giống (Breeding)
– Cây Lộc Vừng (Barringtonia acutangula)thuộc nhóm cây “bờ nước” vì có bộ rễ (root) bán thủy sinh (họ hàng với cây gáo phổ biến ở miền hạ lưu châu thổ), phát triển tốt ở nơi nước lợ (nước “hai” ảnh hưởng thủy triều) có nồng độ muối biển từ 1- 3 phần nghìn. Lợi dụng đặc điểm sống trên, người ta thường “gắn” Lộc Vừng (itchytree) vào tiểu cảnh non bộ cho bộ rễ (root) bám đá rất chắc chắn, lá thu nhỏ lại và dầy dặn cứng cáp, hoa buông thõng gợi cảm. Nhân giống Lộc Vừng (freshwater mangrove) bằng cả 2 con đường: Hữu tính từ hạt đã “chín cây” và vô tính bằng chiết vào mùa nóng ẩm (cây phát nhựa) hoặc giâm vào mùa hanh lạnh (thu mủ) khi lá rụng, chồi ẩn chưa hoạt động, đến đầu xuân tới mới được ra ngôi vào dịp tết trồng cây. Song chiết cành “chắc ăn hơn”, nhất là vào thời vụ tháng 5 – 6 dương lịch hàng năm khi lộc xuân đã chuyển sang cành “bánh tẻ”. Nên chọn những cành lộ sáng ở giữa thân (có tuổi sinh lý trung bình) vỏ dầy, dồi dào nhựa sống, sức đề kháng cao với sâu bệnh và bất lợi ngoại cảnh. Khoanh bóc vỏ (có độ dài vỏ gấp 1,5 – 1,8 lần đường kính của cành để tránh “dẫn thủy – liền sẹo” khó phát rễ (root) trong bầu đất), cạo sạch tơ (là mô phân sinh – tượng tầng) rồi để ráo nhựa sau 7 – 10 ngày sẽ hình thành mô “sẹo” kích thích tái sinh rễ (root) mới. Bó bầu bằng đất bùn ao đã khuấy kỹ nhào trộn nhuyễn với rơm, trấu, rễ (root) bèo tây đủ ẩm và không bị rời rạc khi ấp vào nơi chiết. Bọc bằng giấy nilon trong và dai để dễ kiểm tra và không mất nước ở bầu đất.
* Chú ý: Buộc chặt dưới, nới lỏng trên giúp giữ nước và thông khí, đồng thời tích đọng sương đêm hoặc nước bổ sung kích thích rễ (root) mới phát sinh, được nuôi dưỡng dễ dàng.
Nếu cành la tán lá nặng cần néo phía trên bầu với thân (hoặc cành lớn gần đó) tránh gẫy gục. Sau 2-3 tháng thấy rễ (root) sơ cấp (rễ (root) lớn) lan ra ngoại vi cần dỡ bọc, bó lần thứ hai cho chắc chắn, kích thích rễ (root) thứ cấp phát ra từ rễ (root) sơ cấp, mang lông hút đủ khả năng nuôi cành chiết tự lập ta cắt cành (dưới gốc bầu 3 – 5cm) hạ thổ.
Tỉa bỏ những cành tăm, cành khuất tán để loại trừ nơi ẩn nấp của sâu bệnh (tránh tia tử ngoại nắng trời) và dồn nhựa sống nuôi cành chủ lộ sáng. Uốn tỉa từ khi cành còn non cho đến giai đoạn bánh tẻ (có mầu vỏ trung gian gốc, ngọn). Trước khi trổ hoa 1 – 1,5 tháng (khoảng cuối hạ, đầu thu) cần thúc bằng NPK vi sinh ngâm nước tiểu pha loãng thành nồng độ 7 – 10% tưới 1 lần/tuần, để cây hứng sáng nhiều hơn, ắt phun nụ dầy, hoa sai, tươi lâu, đẹp bền…
Kỹ thuật trồng (Planting)
– Mỗi dịp hè về, những người yêu bonsai bắt đầu chờ đợi mùa hoa Lộc Vừng (Barringtonia acutangula). Đây là giống cây quý, theo phong thủy Lộc Vừng (mango-pine) được coi là giống cây mang đến tài lộc,theo cha ông xưa thì Lộc ứng với Tài lộc – Vừng ngụ ý là nhỏ nhặt nhưng nhiều, thêm hoa của cây màu đỏ và rất đẹp mang lại ý nghĩa là sự thịnh vượng, chính vì những lẽ đó mà Lộc Vừng (itchytree) được các nghệ nhân yêu cây xanh bonsai trồng rất nhiều. Trồng cây hoa Lộc Vừng (freshwater mangrove) không khó nhưng chăm sóc để cây sống, phát triển bền lâu và ra hoa được trong ang chậu…lại là việc không dễ chút nào. Hôm nay chúng tôi sẽ hướng dẫn các bạn kỹ thuật trồng (planting)và chăm sóc cây cảnh bonsai Lộc Vừng (Barringtonia acutangula) đẹp như ý.
– Cây cảnh Bonsai có rất nhiều kiểu khác nhau, có giống Lộc Vừng (itchytree) lá tròn dài, giống hoa màu hồng, màu đỏ màu vàng, giống hoa trắng. Giống nào cũng ra hoa vào thời điểm tháng 6-8 âm lịch thời điểm mưa nhiều. Tuy nhiên, cùng một chế độ chăm sóc, nhưng ta thấy loại Lộc Vừng (mango-pine) lá tròn bao giờ cũng ra hoa sớm hơn, bông dài và bao giờ cũng tàn muộn hơn giống Lộc Vừng (Barringtonia acutangula) lá dài
– Đa số các mọi người không am hiểu sâu về trồng cây cảnh bonsai Lộc Vừng (itchytree) đều cho rằng, Lộc Vừng (itchytree) là giống cây ưa nước có thể trồng ngoài bờ ao, nơi đầm lầy, chúng vẫn có thể ra hoa và phát triển tốt. Do đó khi trồng vào các bể, ang, chậu nhiều người thường không để cho cây có chỗ thoát nước làm cho cây dễ bị chết. Hoặc trồng các cây cảnh bonsai Lộc Vừng (mango-pine) lâu năm trong các ang, bể, chậu, tuy có để chỗ thoát nước nhưng vì tưới nhiều nước và bị ngập nước vào mùa mưa, cây bắt đầu héo úa, nếu không biết cách cứu chữa kip thời thì cây cũng chết.
Đất trồng (soil) cây cảnh bonsai Lộc Vừng (Barringtonia acutangula)
Đất trồng (soil) Lộc Vừng (freshwater mangrove) tốt nhất là đất mầu trộn thêm trấu, xỉ than lò gạch đập nhỏ và ít phân chuồng hoai mục. Trồng xong tưới nước (wartering) để giữ độ ẩm vừa phải cho cây ra rễ (root) mới. Khi bộ rễ (root) ở dưới đã khỏe, ta tưới nước (wartering) thỏa mái cho cây phát triển nhưng không được để úng nước.
Cách tạo rễ (root), buông rễ (root) cây cảnh bonsai Lộc Vừng (itchytree)
Rễ (root) Lộc Vừng (mango-pine) rất nhạy cảm với môi trường âm và ngập nước. Nếu muốn cho ra rễ (root) ở điểm nào của thân cây, ta có thể bó mùn, giữ ẩm hay ngâm vào nước ngập đúng điểm đó sau 2 – 3 tháng rễ (root) sẽ mọc ra (thường mọc đúng mặt đước trên dưới 10 cm) tùy cây to, nhỏ và điều kiện cụ thể mà chọn biện pháp thích hợp, khi đã có rễ (root) ra ta nâng dần cây lên (hạ dần nước xuống) rễ (root) sẽ theo đó mà buông dài dần theo ý muốn.
Cách chăm sóc cây cảnh bonsai Lộc Vừng (Barringtonia acutangula)
Tương tự giống như chăm sóc các cây cảnh khác, chỉ cần đặt bồn ở nơi thoáng đãng để cây phát triển đều ở cả 4 phía. Hàng ngày chú ý tưới nước (wartering) giữ độ ẩm tối đa cho cây. Thường xuyên quan sát diệt trừ sâu bọ bằng cách dùng kẹp hoặc phun thuốc. Hàng tháng nên đều đặn tưới nước (wartering) phân bổ sung cho cây, hai hoặc ba năm nên tiến hành thay đất mới và trồng lại cây một lần để đảm bảo cho cây luôn đủ chất dinh dưỡng phát triển và ra hoa đúng mùa.
Xử lý cho cây cảnh bonsai Lộc Vừng (itchytree) ra hoa rải rác trong năm
– Đối với Lộc Vừng (freshwater mangrove) ta không cắt tỉa theo từng đợt như các loại khác mà nên cắt tỉa thường xuyên, khi nào thấy cành vượt là cắt, nhằm làm cho các cành dăm không có độ tuổi đồng đều, dẫn đến việc ra hoa cũng không đồng loạt, mà rải ra từ mùa xuân đến mùa thu.
– Khi nụ hoa mới dài ra khoảng 2 cm ta lấy móng tay (hay mũi dao nhọn) lẩy một số nụ hoa đi, cành dăm bị lẩy nụ này sau tháng rưỡi đến 2 tháng lại ra hoa tiếp.
– Thay bằng cách lẩy nụ hoa ta có thể dùng ngón tay uốn cong những cành dăm đã ra nụ (số lượng tùy ý). Những cành này bị tổn thương nụ sẽ teo đi vài tháng lại ra nụ tiếp.
– Một số lưu ý (Notes):
+ Không ép cây ra hoa vào tháng quá rét, hoa sẽ không nở. Với các biện pháp trên, chúng ta sẽ cho Lộc Vừng (itchytree) ra hoa gần như quanh năm, đột xuất có cây có hoa và quả ngay trong dịp tết nguyên đán.
+ Khi cây Lộc Vừng (Barringtonia acutangula)chớm ra nụ nên bón thúc cho cây trong đó tăng cường các giống phân tác dụng với hoa, quả để hoa to, bông dài và đậu quả càng tăng vẻ đẹp của cây.
Cách khắc phục khi cây cảnh bonsai Lộc Vừng (Barringtonia acutangula) bị héo rũ khi trồng không đúng kỹ thuật
– Nếu cây mới trồng thì phải vặt bỏ toàn bộ lá cây rồi khoan lỗ sát đáy để cho nước thoát nhanh, sau đó để 2 – 3 ngày bầu đất khô mới tưới nhẹ giữ độ ẩm cho cây phát triển.
– Trường hợp cây trồng đã lâu, bị úng thì có hai cách khắc phục.
+ Cách 1: Vặt bỏ tất cả lá rồi khoan lỗ như trên, sau đó đào bỏ đất, rễ (root) xung quanh thành chậu độ 10 phân cho đất, phân, trấu trộn đều vào thay phần đất, rễ (root) mới đào bỏ ra, tưới nhẹ nước vào khi nào thấy nước chảy ra các lỗ thoát là được.
+ Cách 2: Vặt bỏ lá rồi đánh bầu cây ra, khoan lại lỗ thoát nước cho thông, cắt bỏ phần rễ (root) thối, rễ (root) khô già, sau đó cho đất, phân mới vào trồng lại như cách trồng đã nêu ở trên.
– Qua một số kỹ thuật đáng lưu ý khi trồng Cây cảnh Bonsai Lộc Vừng (itchytree) mà chúng tôi giới thiệu, hy vọng các bạn sẽ có thêm một số kiến thức hữu ích để chăm sóc tốt cây xanh bonsai nhà mình ngày càng tốt đẹp hơn, chúc các bạn thành công!
Kỹ thuật kích thích Lộc Vừng (itchytree) ra hoa
– Thông thường Lộc Vừng (freshwater mangrove) mỗi năm ra hoa 2 vụ, vào các tháng 6 – 7 và 10 – 11 âm lịch. Lộc vừng (itchytree) ưa nước nên dễ chăm sóc, có thể bắt Lộc Vừng(itchytree) nở hoa theo ý muốn vào dịp Tết.
– Ngoài việc chăm bón đủ chất để ra nhiều hoa, ta phải tạo ra một bước đột biến về sinh lý cho cây. Nghĩa là phải làm cho Lộc Vừng (itchytree) trút bỏ toàn bộ lá già trong thời gian ngắn nhất, với bí quyết: tưới cho cây lượng phân kali hoặc natri hơi đậm. Sau 4 ngày toàn bộ lá xanh trên cây chuyển thành lá vàng và sau 3 ngày tiếp theo lá rụng hết. Sau khi cây rụng hết lá, hàng ngày ta tiếp tục tưới nước (wartering) vo gạo để bồi dưỡng và kích thích cây phát triển lá mới. Khoảng một tháng mầm lá và mầm hoa sẽ đâm ra, khi hoa tàn, ta lại tiếp tục làm theo trình tự trên, thì Lộc Vừng (Barringtonia acutangula) lại tiếp tục nở hoa.