Nhân giống lan vũ nữ – p10

1. Nhân giống lan vũ nữ bằng phương pháp nuôi cấy mô.

– Phương pháp nuôi cấy mô: Là phương pháp nhân giống lan trên qui mô công nghiệp, nó có được những ưu điểm vượt trội như giữ lại được những ưu điểm nổi trội của cây mẹ, cây con không nhiễm bệnh, mầm cây con luôn có sẵn, nhưng nó lai đòi hỏi kỹ thuật cao và môi trường nuôi cấy vô trùng.

– Điều kiện nuôi cấy: Có nhiều môi trường khác nhau được áp dụng như Knudson’s C, Yamada, Singapo… Mỗi nhà vườn trồng lan có thể dùng các môi trường khác nhau phụ thuộc vào kinh nghiệm riêng để nhân giống lan vũ nữ. Tuy nhiên cũng có thể thay đổi một chút thành phần như giảm nitrat canxi xuống 500mg mỗi lít và thêm 500mg sunfat môn, hoặc nitrat môn thêm 250mg KCL vào mỗi lít rất cần thiết cho sự tăng trưởng các cơ quan.

– Việc dùng các chất điều hòa sinh trưởng, như ANA với nồng độ phần triệu (ppm), hay 2,4D 1 – 2 ppm rất phổ biến ở nhiều tác giả khác nhau. Nên giảm nồng độ các chất điều hòa sinh trưởng trong những lần cấy chuyền. Các chất chiết của trái cây như nước cà chua, nước chuối, nước khoai tây… có hiệu quả trong các lần cấy chuyền hơn là lần cấy đầu tiên, và thể tích cũng không vượt quá 10% môi trường cấy.

– Xaccaroz gây ra sự kích thích mô cấy đối với một vài loài Lan, và ngược lại cũng tạo ra sự ức chế đối với một số loài khác Citokinin có hiệu quả gây sự mọc chồi với đa số loài và với nhiều bộ phận của cây Lan. Nhưng những loài hay những bộ phận của cây không chịu ảnh hưởng của Citokinin, chúng được thay thế bằng axit cinnamic.

Nhân giống lan vũ nữ bằng phương pháp nuôi cấy mô.

– Nhiệt độ lý tưởng trong việc nuôi cấy là 260C + 3 . Ánh sáng nhân tạo từ 2 loại đèn huỳnh quang và đèn nóng sáng. Ánh sáng phải được chiếu liên tục với quang kỳ 16 giờ cường độ cũng thay đổi từ 1.000 đến 2.000ml/m2 khi cây bắt đầu lớn, cường độ ánh sáng có thể tăng đến 18.OO0ml/m2 và quang kỳ giảm xuống.

Các đèn phải đặc cách môi trường cấy 0,4 – O,5m.

+ Cách thử PH môi trường cấy :

– Độ PH của môi trường phù hợp cho sự phát triển của mô khi nhân giống là khoảng 4,8 – 5,5, thông thường biên độ pH trong khoảng 5 – 5,2 là tốt nhất. pH của môi trường có thể thử bằng các chất chỉ thị màu như:

– Bromo cresol green (Tetrabromo-in-cresol-sun- fonphtalein) với liều lượng O,10g trong 7,15ml dung dịch hidroxit natri (NAOH) N/50 pha loãng nước tới 250ml, có màu xanh khi dung dịch trung tính, vàng cam khi ph = 5,4. Lúc này nhỏ 1 – 2 giọt axitphôtphoric đậm đặc để giảm độ pH, và pH = 5,2 không nên để pH môi trường xuống quá thấp dưới 4,8, nếu xảy ra trường hợp này thì thêm dung dịch hydroxit potat để tăng độ pH Hidroxit natri sunfonat alizirin (1g/1000ml nước ): có màu tím chuyển sang vàng khi pH = 5,2. Cong red tetrazodi – phenilaptionat natri (lg/1.000 ml nước ): có màu xanh ở pH = 5,2.

Máy lắc :

– Các kết quả về cấy mô cho biết, môi trường lỏng được xáo trộn trên máy lắc có hiệu quả tốt hơn môi trường đặc. Tốc độ quay của máy lắc thay đổi tùy thuộc vào từng loài Lan và giai đoạn cấy. Trong giai đoạn đầu, nhờ bộ phận biến trở, ta điều chỉnh máy lắc với tốc độ 1/4 – 1/5 vòng/phút, tốc độ này nhằm làm cho môi trường dinh dưỡng được hòa đều, rồi tốc độ tăng dần 100 vòng/phút.

Thời gian của mô quay trên máy lắc có thể là từ 3 – 4 tuần.

Các cách khử trùng:

Môi trường cấy và nước cất phải được tiệt trùng ở nồi hấp với áp suất 15 PSI trong 10 – 30 phút.

– Tất cả dụng cụ dùng cho cấy mô sau khi tiệt trùng ở nồi hấp đều phải được tiệt trùng sau mỗi lần dùng bằng cách nhúng chúng vào cồn 900 rồi hơ qua ngọn lửa, hoặc nhúng vào dung dịch Clorox. 10%, rồi lại nhúng vào nước cất khử trùng.

Tủ cấy được khử trùng bằng đèn cực tím.

– Phòng nuôi mô được khử trùng bằng fomon.

– Chồi cấy mới cắt khỏi giả hành được bóc vảy và khử trùng trong dung dịch Clorox 10% trong 5 phút, sau khi cắt hết lá ta khử trùng trong dung dịch Clorox 5% trong 5 phút, cuối cùng cắt thành mô cấy được khử trùng lần cuối cùng trong Clorox 1% trong 3 phút. Có thể dùng xà phòng để rửa bề mặt chồi cấy , sau đó bóc vảy và khử trùng trong Hipoclorit canxi 7% trong 15 phút. Có thể sử dụng HgCl2 với nồng độ 0,1% trong 7 phút, phải lọc cho mỗi lần dùng và cũng có thể pha chế sẵn để dùng cho những lần tới.

+ Vật liệu cấy :

– Nhờ sự tiến bộ về khoa học, trên thế giới ngày nay người ta có thể cấy nhiều bộ phận khác nhau của cây Lan để hình thành các thể giống Protocorm, viết tắt là plbs, nhưng thể tích của mô cấy thì chỉ biến đổi từ 1 – 3mm3 . Mô cấy có thể là:

+Phân sinh mô đỉnh và phân sinh mô bên:

+Đáy lá.

+Đỉnh lá.

+Hoa tự.

+Nốt.

2 Nhân giống lan vũ nữ bằng kỹ thuật tách giả hành.

– Lan vũ nữ có thể được nhân giống một cách dễ dàng nhờ cấu tạo giả hành kiểu “nâng bụi” tức là giả hành sau mọc cao hơn giả hành trước. Có thể nhân giống chúng bằng cách tách mỗi đơn vị từ 2 – 3 giả hành, đôi khi với một giả hành có chồi mới cây vẫn sẽ phát triển bình thường. Chú ý là không nên trồng cây mới vào chậu quá sâu sẽ làm cản trở đến sự phát triển của cây sau này.

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác