Một số công thức phối chế giá thể trồng lan

Giá thể trồng lan

Giá thể chính là môi trường sống của lan, phụ thuộc vào từng loại lan với điều kiện trồng trọt mà chọn giá thể trồng lan phù hợp. Trong trồng lan công nghiệp hay qui mô hộ gia đình có thể sử dụng các loại giá thể sau:

1. Giá thể trồng lan bằng xơ dừa

Giá thể trồng lan bằng xơ dừa (coconut fiber) – hình minh họa.

Trong thành phần giá thể trồng lan thì xơ dừa là một nguyên liệu rất cần thiết, nhược điểm của xơ dừa là dễ mọc rêu, dễ mục, không thoáng, mặt trên mau khô và nhẹ cho nên cây trong chậu hay bị đổ. Do vậy khi dùng xơ dừa trồng trong chậu phải chú ý chế độ tưới nước cho lan không để bị ngậm nước gây thối rễ. Nên dùng để lót đáy chậu hay rổ treo hoặc trồng những loại lan cần ráo nước, phải lưu ý rằng trong các loại xơ dừa đều có nhiều muối, nên cần ngâm trong nước vài ngày, xả thật sách rồi mới đem trồng. Theo kinh nghiệm các giống lan Laelia không ưa trồng bằng xơ dừa.

2. Giá thể trồng lan bằng vỏ cây

Giá thể trồng lan bằng vỏ thông (perlite) – hình minh họa.

Vỏ cây cũng là loại nguyên liệu quan trọng trong giá thể trồng lan, có rất nhiều vỏ cây có thể làm giá thể để trồng lan nhưng nên lựa chọn loại cây lâu mục để tránh làm chậu lan bí, đọng nước dẫn đến thối rễ. Đồng thời vỏ cây cũng là môi trường thích hợp cho một số loại sâu bệnh hại rễ lan sinh sống, vậy nên nếu trồng bằng vỏ cây thì phải quan sát tình trạng của vỏ cây để thay chậu. Vỏ thông là loại vỏ cây thích hợp nhất trong các loại vỏ để trồng lan vì nó có chứa chất resin có tính sát khuẩn cao, lâu mục, không đóng rêu và ít các mầm bệnh gây hại.

3. Giá thể trồng lan bằng dớn

Giá thể trồng lan bằng dớn (fern fiber) – hình minh họa.

Đây là sợi của thân và rễ cây dớn, cây dương xỉ, không bao giờ bị đóng rêu và khả năng hút ẩm tốt, tuy nhiên nếu chỉ trồng riêng dớn thì chậu lan cũng không có độ thoáng.. Không nên lấy dớn quá vụn vì dễ bị mục nát, gây bí, không thoát nước ở chậu lan.

4. Giá thể trồng lan bằng rêu

Giá thể trồng lan bằng rêu (sphagnum moss) – hình minh họa.

Loại rêu bản xứ hoặc Canada mầu nâu đen hoặc nâu xanh không nên dùng vì phẩm chất xấu và trong rêu có nhiều chất làm cho cây Lan yếu đi, chỉ nên dùng loại rêu nhập cảng từ New Zealand hoặc Brasil mầu vàng rơm đề trồng lan vì trong rêu có tác dụng trừ nấm mốc. Khi trồng, không nên nén quá chặt mới chứa được nhiều nước. Trồng lan trên cành cây hay chậu gỗ là rất tốt nhưng lại không quá kinh tế, vì chúng sẽ nhanh chóng hư mục và giữ muối nên cứ vài tháng lại phải xả nước cho nhiều hay ngâm trong nước.

5. Giá thể trồng lan bằng than củi

Giá thể trồng lan bằng than củi – hình minh họa.

Than trồng lan không phải loại lan đốt lò được làm sẵn từng viên, mà phải là than đốt từ củi. Ưu điểm của than trồng lan là chúng khá lâu bền, khoảng 4-6 năm mới phải thay chậu và chi dùng một cỡ cho mọi loại cây lớn nhỏ. Một số loại côn trùng không ưa việc sống trong than, trong số đó có sên không vỏ (Slug), vậy nên giá thể có than đã hạn chế sự phá hại rễ của một số loại côn trùng. Nhược điểm than giữ chất muối và phân bón cho nên thỉnh thoảng (1-2 tháng) phải xả thật nhiều nước cho giá thể không bị mặn.

6. Giá thể trồng lan bằng đá núi lửa

Giá thể trồng lan bằng đá núi lửa (lava rock) – hình minh họa.

Ưu điểm của đá núi lửa là chúng dễ ngấm nước, thoáng hơi, không bị mục, và cũng không quá nặng. Dùng để lót đáy chậu rất tốt. Nhược điềm là giữ chất muối cho nên cứ 2 tháng phải xả nước cho sạch. Sên không vỏ ưa trú ngụ trong kẽ đá núi lửa này.

7. Giá thể trồng lan bằng đá bọt

Giá thể trồng lan bằng đá bọt (pumice) 

Đá bọt thấm nước và cũng rất nhẹ, dùng để trộn với rễ cây hay vỏ thông cho thoáng khí rất phù hợp cho các loại lan có rễ nhỏ.

Một vài công thức phối chế giá thể trồng lan.

Người ta trồng lan với nhiều công thức khác nhau, sau đây là một vài công thức khá thông dụng cho một số nhóm lan chính hiện trồng phổ biến ở Việt Nam:

1. Giá thể cho Địa Lan (Cymbidium)

Vỏ thông nhỏ: 5 phần
Vỏ thông vừa: 2 phần
Vỏ dừa nhỏ hoặc lớn: 2 phần
Cát số to: 1 phần
Gỗ thông đỏ: 1/2 phần

2. Giá thể cho lan Cattleya, lan Lealia, lan hồ điệp – Phalaenopsis

Vỏ thông cỡ vừa: 6 phần
Vỏ dừa lớn: 2 phần
Đá xanh hay đá xốp: 2 phần
Đá bọt 1: phần
Gỗ thông đỏ: 1/2 phần

3. Giá thể cho lan Dendrobium

Vỏ thông cỡ vừa: 4 phần
Vỏ dừa lớn: 2 phần
Đá xanh hay đá xốp: 4 phần
Gỗ thông đỏ: 1/2 phần

4. Giá thể cho lan Hài, lan Vũ nữ – oncidium

vỏ thông cỡ nhỏ: 6 phần
Vỏ dừa cỡ nhỏ: 2 phần
Than nhỏ: 1 phần
Đá bọt: 1 phần
Gỗ thông đỏ: 1/2 phần

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác