Loài lan sống ở môi trường nhiệt đới

.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
.
..
.
.
.

Rừng mưa nhiệt đới trên khắp thế giới là nơi sinh trưởng của đa số loài Lan cộng sinh, đã tiến hóa ở đó từ khi có rừng. Hàng ngàn chủng loại đã thích ứng với lối sống trên không, vốn cho chúng nhiều lợi thế hơn các loài cây sống trên mặt đất.

Chúng bám chặt vào thân cây rừng, thường nằm cao trên tán lá, nơi chúng được hưởng ánh sáng xuyên qua đám lá trong mùa sinh trưởng và chịu đựng toàn bộ ánh sáng mặt trời trong mùa khô. Vào lúc này, cây Lan thường rụng hết lá và bước vào một thời kỳ bán ngủ đông, tự điều chỉnh bản thân theo mùa của cây chủ đến khi các cơn mưa kích động một cuộc sống mới.

Để đối phó với những điều kiện cao điểm của mùa khô và mùa mưa, cây Lan hình thành những phương pháp sống còn của riêng chúng, bao gồm các bộ phận chứa nước, được gọi là túi nước và những bộ rễ trên không được dùng để hút hơi ẩm xung quanh. Hầu hết thời gian trong năm, các cơn mưa vùng nhiệt đới hay các đợt sương mù thường xuyên thổi qua tán lá và cung cấp đầy đủ nhu cầu về hơi ẩm cho các cây Lan.

Lan Seidenfadenia Mitrata là loài định cư tại những khu rừng khô của Công viên Quốc gia Phu Kradung thuộc miền Bắc Thái Lan, nơi chúng mọc trên những thân cây rụng hết lá trong mùa khô. Chúng nở rất nhiều hoa trên những cành cây đã trơ trụi ngay trước mùa mưa.

Rừng mưa nhiệt đới trải dài từ phía Nam vùng Xích đạo tới tận Châu Úc và New Zealand, tại đây những khu rừng này trở nên mát mẻ và ôn hòa hơn, bên cạnh đó cũng là ranh giới xa nhất phía Nam của loài Lan cộng sinh. Lan cộng sinh ở phía bắc đương xích đạo phát triển qua Trung Mỹ tới Mexico, qua Mã Lai đến Philippines, Đông Nam Á và leo đến tận dãy núi Himalaya tại Nepal. Qua từng vùng mà điều kiện sống thay đổi rất nhiều và loài Lan đều thích nghi với từng vùng khác nhau. Bởi lan là loài có thể hiện diện ở bất cứ loại khí hậu nào trong tự nhiên nên dù là điều kiện sa mạc khô ráo hay những đầm lầy ẩm ướt đều không phải trở ngại của nó.

Tùy thuộc vào độ cao mà rừng và tàng cây bao phủ mỗi nơi lại khác nhau, dẫn đến điều kiện sinh sống thay đổi theo. Rừng dày đặc và ít ánh nắng mặt trời xâm nhập tại độ cao ngang với mực nước biển, còn những cây ở vùng cao hơn mọc thưa thớt trải đến sườn núi, những nơi ít được bảo vệ để ngăn ngừa các yếu tố bên ngoài.

Loài lan Cymbidium Aloifolium này sống trên một chỉa ba của một thân cây lớn tràn đầy ánh nắng mặt trời của Công viên Quốc gia Phu Kradung ở Thái Lan, đây cũng là một loài thảo mộc sống dai. Nó chịu đựng được ánh nắng gay gắt miền nhiệt đới và sẽ phát triển rất mạnh để tạo ra tán lá lớn trong mùa có gió mùa.

Lan Eria Albidotomentosa là một giống chịu được độ cao mọc trên đất hoặc các tảng đá. Trong môi trường tự nhiên, làn sương mù thổi qua cây cối vào đầu buổi sáng sẽ cung cấp cho chúng nhiều hơi nước để duy trì sự sống qua suốt mùa khô. Chúng là loài cây biết tận dụng cơ hội. tạo những chỗ trú ẩn cho riêng mình ở những nơi mà loài cây khác không sinh sống được.

Lan Coelogyne Nitida có thể sống cộng sinh trên đầu những ngọn cây cao hoặc dưới mặt đất. Nếu bị rơi khỏi cây chủ, chúng vẫn sống đến khi nào quá trình cạnh tranh sinh tồn với những loài thảo mộc khác không quá gay gắt và vùng đất đó phù hợp cho chúng. Chúng vẫn phát triển và nở hoa một cách tự nhiên giống như ở điều kiện cộng sinh.

Ảnh hưởng của độ cao

Lan được tìm thấy ở mọi độ cao khác nhau, thích ứng với bất cứ môi trường tự nhiên nào và định cư tại vị trí đó. Độ cao mà loài Lan thích nghi được trong môi trường tự nhiên sẽ là yếu tố quyết định đến nhiệt độ nuôi trồng trong trồng trọt, bởi vậy cần biết được độ cao mà chúng thường sống, điều này còn cần thiết hơn là xuất xứ của chúng.

Loài lan nhìn chung là loài ưa bóng râm, ví dụ loài Phalaenopsis thường sống tại những nơi ngang với mực nước biển, tán lá to mọng nước nhằm thu hút càng nhiều ánh sáng càng tốt, ở những nơi có bóng râm dày đặc của khu rừng. Người ta bắt gặp những loài như Masdevallia và Odontoglossum ưa bóng râm và khí hậu ôn hòa mát mẻ tại những vùng cao hơn cho đến tận ranh giới băng tuyết dãy núi Andes (Nam Mỹ).

Sương giá ban đêm không gây tác hại cho cây bởi không khí loãng ở độ cao 3000m, dù ở chế độ nuôi trồng, nhiệt độ gần như đóng băng sẽ gây ra ảnh hưởng xấu cho chúng. Loài lan Vanda Coerulea màu xanh da trời xinh đẹp, ở độ cao 1250m vùng Khasia Hills (Ấn Độ) định cư trên những cây sồi còi cọc, phơi mình ngoài ánh nắng mặt trời và những điều kiện khắc nghiệt của môi trường khô hạn. Loài lan Lycaste cộng sinh lại mọc ở thái cực khác, dưới những cành cây nghiêng mình qua dòng nước tại những vùng có bóng râm dày đặc. Tại đó, lá loài này phát triển rất to và mảnh để tậnd ụng được tối đa lượng ánh sáng ít ỏi.

Bulbophyllum Blepharistes là loài Lan nhỏ bé, tầm thường. Nhưng khả năng sinh sống của nó thật đáng ngạc nhiên, sinh trưởng tốt ngay trên những tảng đá trơ trụi và thiếu điều kiện sinh sống. Ở đây, nó đang phát triển qua một tảng đá phủ đầy địa y. Các túi nước có nhiều lóng dài.

Trên thế giới có một số vùng nhiệt độ rất cao cùng vài nơi ở Châu Úc vẫn có những loài Địa Lan kỳ lạ nhất, chúng có thể chịu được nhiệt độ khắc nghiệt ấy một khoảng thời gian dài trong năm.

Khi nở hoa, lan Dendrobium Trigonopus tạo ra nhiều mảng vàng ấn tượng giữa đám thân cây trơ trụi.

Lan Vanda Pumila là thân đơn với hệ thống rễ dồi dào bám chắc vào thân cây chủ.

Lan Dendrobium Primulinum là một trong những giống Dendrobium xinh đẹp nhất từ Thái Lan, được tìm thấy trong những khu rừng rậm của quận Pai. Khi nuôi trồng, chúng tỏa ra hương thơm khá ngọt ngào.

Giống lan Dendrobium Pulchellum đang mọc cộng sinh trên chỉa ba của một thân cây lớn. Loài lan này vẫn giữ lại lá cho đợt phát triển mới nhưng hoa sẽ tàn qua đợt phát triển cũ. Nó thích vùng đất khô, cây cối trụi lá và người ta có thể nhìn thấy nó nở hoa ngay từ xa.

Những vùng đất được bồi bằng rác của các khu công nghiệp, chẳng hạn như vùng đầm lầy này có thể nhanh chóng được loài Lan đến cư ngự. Thật khó để giải thích một số loài Lan – trong trường hợp này là “lan ong” (Ophrys Apifera), đến định cư tại những khu vực đó như thế nào và tại sao chỉ trong một vài năm, chúng phát triển thành những quần thể lớn.

Lan bướm lớn (Platanthera Chlorantha) là một giống lan xinh đẹp, nở hoa vào mùa hè với những cành mang hoa cao lớn. Chúng mọc trên những vùng đất bỏ hoang có dương xỉ bao phủ.

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác