Lan Hài (Slipper Orchids): Giống Phragmipedium

Có tổng cộng có khoảng 14 đến 22 loài thuộc về giống Phragmipedium. Tất cả đều đã đạt được giải thưởng bởi những người say mê trồng lan hài trong nhà kính. Hầu hết chúng đều được đánh giá là rất đẹp không khác gì so với các loài thuộc giống Paphiopedilum và chúng có cấu trúc thực vật cũng như hoa tương tự với loài Paphiopedilum, Phragmipedium sinh trưởng ở khu vực Trung và Nam Mỹ.

Những lá màu xanh tạo thành cái quạt đã tô điểm thêm cho cây Lan. Lá được hình thành trên thân cây cực kỳ ngắn. Cũng giống như các loài Paphiopedilum, cuống hoa của chúng được xuất phát từ giữa phần gốc của lá mới nhất. Những vòi hoa của giống Phragmipedium liên kết với nhau và ta có thể thấy tất cả các loài thuộc giống này đều có nhiều hoa. Ngoại trừ Phragmipedium caudatum và con cháu của nó trong cùng chi Phragmipedium có khoảng 3 – 4 hoa nở cùng một lúc, còn lại nói chung là chúng thường nở liên tiếp, mặc dù những bông hoa ra trước vẫn chưa tàn tới khi nụ hoa gần nó nhất nở ra. Thông thường có khoảng 3 đến 7 hoa trên một nhánh hoa. Kích thước của hoa có quan hệ mật thiết với kích cỡ của cây Lan. Thường thì các bông hoa sẽ nở trên nhánh hoa cao từ 15 cm đến 1 m.

Lá của Phragmipedium được chia làm ba nhóm: nhóm lá lớn có màu xanh vừa phải, nhóm lá nhỏ hơn có màu xanh vừa phải, thuôn hơn, và cuối cùng là nhóm có lá giống cây cói túi với màu xanh đậm. Không có nhóm nào có lá khảm (đốm). Loài có lá tạo dáng cái quạt nằm trong số loài lá lớn trong phạm vi khảng 40 đến 70 cm. Loài lá nhỏ đạt tới hình cái quạt chỉ đạt 30 cm hoặc có thể ngắn hơn. Lá trong phạm vi giống Phragmipedium đều dày, gấp nếp và mọc thành hai hàng.

Thói quen của giống Phragmipedium rất thích hợp với môi trường ở vùng núi đá (thạch lan) hoặc là lan biểu sinh sinh trưởng ở vùng có nhiều mùn. Cách trồng giống này cũng tương tự như cách trồng của giống Paphiopedilum, sự khác nhau chủ yếu là Phragmipedium thích nghi với môi trường giàu acid pH và nhu cầu dinh dưỡng của nó cũng nhiều hơn. Những yếu tố như ánh sáng và nhiệt độ đối với Phragmipedium cũng rất giống với các yếu tố đó dành cho Paphiopedilum (sẽ nói rõ ở chương 2).

Từ thế kỷ 19 người ta đã bắt đầu tiến hành lai tạo giống Phragmipedium ngay vào thời điểm các giống lan lai từ Paphiopedilumra đời, tuy lúc đó người ta mới thực hiện việc lai tạo thế hệ một và thế hệ hai chứ chưa có những loài lai phức hệ như so với Paphiopedilum. Cho đến lúc này cũng chưa rõ có sự khác nhau lớn về gen nào không, sự quy nạp đa bội khá khó khăn, và cũng có thể là bất khả thi đối với những nhà lai tạo, nhưng sự chậm trễ là hiển nhiên và ngày nay người ta quan tâm rất nhiều đối với giống này.

Sự thụ phấn và thụ tinh của Phragmipedium cũng giống như Cypripedium, đều có độ trễ. Sự tự thụ phấn, sự tự thụ tinh trong bản thân những nụ hoa chưa nở cũng như sự mất khả năng tự sinh sản và những trở ngại trong việc sinh sản nếu có xuất hiện, thì nhìn chung là chỉ xảy ra trong phạm vi giống này./.

Hình trên: Phragmipedium fritz schomburg x kovachii

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác