Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiHọ Orchidaceae - Họ Lan
Lai tạo với loài Vanda ít nổi tiếng
Th10
Lai tạo với loài vanda ít nổi tiếng
Hội Hoa lan Hoa kỳ
Một loài Vanda đẹp và có thể biến hóa được, đó là lan Vanda lamellate mà người ta đã từng coi thường nó trong việc lai tạo. Điều này thật đáng ngạc nhiên vì dù sao nó cũng là một loài siêng ra hoa và có nhiều màu sắc hấp dẫn. Trong khi màu sắc của chúng làm nên sự quyến rũ, thì hình dáng hoa của loài Vanda lamellate lại ít được quan tâm. Các cánh hoa dài và hẹp, giống như loài Vanda thuộc chi Testaceae, loài này không làm cho những nhà lai tạo ở Hawaii hứng thú vì họ luôn muốn có những cánh hoa đầy đặn. Do lần đầu lai tạo đã không đáp ứng được yêu cầu của các nhà tạo giống là cánh hoa phải tròn và khít. Màu sắc của loài Vanda lamellate không ảnh hưởng nhiều đến thế hệ đầu tiên của những nhà tạo giống Vanda. Tuy nhiên, loài Vanda lamellate đã được sự quan tâm của những nhà nuôi trồng lan hiện đại, không câu nệ vào sự định kiến rằng tất cả các loài trong một giống phải tuân theo các tiêu chuẩn của loài mà vừa mới được chấp thuận. Thừa nhận đặc tính riêng của chúng, thấy rằng loài này là một loài Vanda quý trong giống Vanda.
Ngay đầu tiên và mãi mãi về sau, vòi hoa của loài Vanda lamellate thường đạt tới gần 1 mét hoặc hơn, vươn thẳng lên trên lá đã nâng vị trí loài Lan lai này. Vòi hoa của loài Vanda này có thể mang tới 35 bông hoa được sắp xếp một cách hài hòa, cân xứng trông thật ngoạn mục. Hầu hết các lỗi thuộc giống Vanda tiêu chuẩn thời hiện đại va ascocenda là về mặt thẩm mỹ, khi mà các bông hoa ken dầy trên một vòi hoa ngắn. Loài Vanda lamellate đã bù đắp một cách đáng ngưỡng mộ những khiếm khuyết này. Đôi khi, có những người đã quá quen với cách sắp xếp hoa ken dầy của những loài Vanda xưa, thấy khó chấp nhận cách sắp xếp hoa có khoảng cách một cách mỹ thuật của loài Vanda lamellate và các thế hệ lai tạo về sau của nó, điều đó cho phép mỗi bông hoa thể hiện được tất cả những ưu điểm của chúng. Loài Vanda lamellate còn thể hiện sự hài hòa một cách tuyệt diệu về sự sắp đặt các bông hoa theo một chiều đứng chung quanh cái vòi hoa dài của chúng. Việc chỉ ra chất lượng cũng như màu sắc độc đáo đã làm cho loài Vanda lamellate trở nên nổi tiếng đối với những nhà lai tạo hiện đại.
Năm 1949, tiến sĩ khoa học C.P. Sideris đã tiến hành lai tạo Ascocentrum curlifolium với Vanda lamellate, cho ra cây Ascocenda Portia Doolittle. Đến năm 1951, Sideris lại đăng ký cây Ascocenda Chryse, đó là kết quả của việc lai tạo giữa Ascocentrum miniatum với Vanda lamellate, đó là lần đầu tiên dùng Asctm. miniatum (nay gọi là Asctm. garayi) để lai với loài Vanda lamellata. Trước đó ông ta đã khai thác tiềm năng của loài Vanda lamellate để tìm kiếm một loài Lan có nhiều hoa, thân dài, cây không lớn và có nhiều màu sắc. Ông ta hài lòng với thành công của mình chính là đã tạo ra được loài Lan mới lạ. Đến năm 1960 một số lớn các nhà sáng tạo các loài Lan lai từ Oncidiinae, như Goodale Moir, khai thác tiềm năng từ V. lamellata như Sideris đã làm. Một trong những ví dụ, đó là loài Ascocenda Gold Buttons (lai giữa Ascda. Portia Doolittle với V. parviflora (nay gọi là V. testacea), nổi bật trong những năm 1990 là cây Ascocenda Fuchs Baby Doll, cây này có hoa màu vàng sáng có đốm, nhận được 12 giải thưởng của Hội hoa Lan Hoa kỳ trong những năm 1990.
Nhìn lại quá khứ, những nhà lai tạo của Hawaii trước đây, đã từng là những người đi tiên phong . Chỉ mới cách đây 20 năm đã có một số lượng lớn V. lamellata đã được những nhà lai tạo này đăng ký và được công nhận. Năm 1982, T. Orchids đã đăng ký và được chấp thuận cây Ascocenda Khun Nok, đó là cây Lan lai giữa V.lamellata với Ascda. Madame Kenny. Cây lan lai V. lamellata var. boxallii có màu vàng kim pha màu nâu thêm vàng chanh không những đã được công chúng chấp nhận mà còn được Hội hoa Lan Hoa kỳ công nhận. Đỉnh điểm của thời kỳ này là Hội hoa Lan Hoa kỳ đã trao giải thưởng danh dự cho cây Ascda. Khun Nok ‘Laila Hinton’, cây có thân dài với một màu sáng của hoa mà V. lamellata đã mang lại cho những loài Lan hiện nay.
Có lẽ được truyền cảm hứng từ cây Ascda. Khun Nok, nên Hội hoa Lan Hoa kỳ đã có sự quan tâm trở lại với loài Vanda lamellata. Trong những năm 1980 đã có năm cây ra đời bằng cách sinh sản vô tính đã nhận được giải thưởng, trong số này có ‘Rose’, nhận giải cao, và ‘Margaret’ nhận giải danh dự, được đánh giá ngang tầm với biến loài boxallii. Hy vọng rằng, khả năng to lớn như vậy của các biến loài sẽ giải tỏa áp lực cho các cư dân lan ở nơi hoang dã, vì mọi người đều có thể tiếp cận được chất lượng tốt nhất của loài Vanda lamellata. Biến loài boxallii, đã có một thời gian dài coi như một loài riêng biệt, ngày nay mọi người không nên nhìn nhận một cách giản đơn biến loài boxallii như với loài Vanda lamellata.
Trong các loài lai tạo như Vanda First Light và V. Shade of Amber, V. lamellata var. boxallii đã chứng tỏ khả năng cho ra đời một loài có số lượng hoa lớn và các hoa tương đối sít nhau. Sự lai tạo vừa qua với các loài đã chứng tò rằng loài Vanda lamellata cũng có thể cho ra đời một loài Lan có hoa nhỏ hơn, gắn kết thành chùm mà những nhà lai giống trước đây từng tìm kiếm. Khi cho lai với thế hệ thứ hai của cây Ascocentrum miniatum, cây Ascocenda Motes Goldenrod, và cây V. lamellata var. boxallii đã cho ra cây Ascda. Motes Ginger Hot có màu sáng (là cây lai giữa V. lamellata var. boxallii với cây Ascda. Motes Goldenrod). Hai trong số các cây này đã nhận được giải thưởng của Hội hoa Lan Hoa kỳ. Cả hai cây ra đời bằng sinh sản vô tính đều có nhiều hoa, trên vòi hoa thẳng đứng trông rất đẹp. Màu sắc của cây này cũng mạnh mẽ hơn cây lai với Vanda. Từng bông hoa có màu vàng kim đậm đà được điểm thêm màu đồng tạo bóng trên những lá đài. Màu sắc của cây này làm cho chúng nổi bật so với những cây Ascocenda khác.
Lại một lần nữa chứng minh việc lai tạo trước đây của Sideris là thành công. Những nhà nuôi trồng lan của Thái Lan đã nhận được hai giải thưởng của Hội hoa Lan Hoa kỳ, đó là cây Ascocenda Thai Pagoda ‘Redland Festival’ (Ascda. Khun Nok x V. merillii), một cây khác là cây được người Thái lai tạo để có một cây mang tính chất của loài Vanda lamellata như vòi hoa dài (vốn có của Ascda. Khun Nok) với màu đỏ sáng của V. merillii, để cho ra đời cây ra hoa quanh năm với màu sắc thật hấp dẫn. Như vậy, hai cây này đã xác nhận sự quan tâm liên tục cho đến ngày nay đối với loài Vanda lamellata của những nhà trồng lan ở hai bên bờ Thái bình dương.
- lamellata xuất hiện trong tự nhiên ở những địa điểm khác nhau ngoài biến loài boxallii. Một trong các loài Lan rất quý là V. lamellata var. remediosa. Loài này có màu hoa không rực rỡ bằng var. boxallii, V. lamellata var. remediosa có thân nhỏ gọn hơn, nhưng lại có những lá rộng bản hơn. Hầu hết các cây được hình thành bằng sinh sản vô tính từ cây V.lamellata var. remediosa có hoa màu vàng đục và cũng thật không công bằng khi đánh giá nó ưu việt hơn cây V. lamellata var. boxallii chỉ vì cây V. lamellata var. boxallii có lá đài, cánh hoa và môi kém màu sắc hơn. Một vài cây V. lamellata var. remediosa như cây ‘Mary Motes’ có màu cây tùng lam vui mắt, màu của lá đài và cánh hoa nhạt gần như trắng, với cái môi màu tím hồng huyền ảo là một nguồn đầy tiềm năng cho những giống mới có màu hoa trắng. Lai tạo với thế hệ thứ hai của Ascocenda Thai Snow màu trắng, V. lamellata var. remediosa tạo ra cây Ascocenda Miami Snow Drop có vòi hoa dài, màu hoa trắng điểm thêm màu sô-cô-la. Trong một năm cây này ra hoa không chỉ một lần. Hoa trắng quý phái của cây Ascda. Miami Snow, đồng thời lại có mùi hương gợi nhớ si-rô của cây thích (maple).
Việc lai tạo loài Lan như Ascda. Maimi Snow Drop cho thấy những hiệu quả tích cực một khi những nhà làm vườn xử dụng nó làm cây cha mẹ. V. lamellata là một loài có mặt trong một phạm vi rộng – từ Borneo đến Đài Loan, ở phía đông tới Nhật bản, ở phía nam qua Philippines tới Sulawesi – có lẽ khả năng sinh sản vô tính đang chờ sự khám phá của các nhà lai giống. Một tiềm năng to lớn đang chờ chúng ta ở phía trước.
