Kiểu liền rễ (Sách Nghệ thuật Chế Tác Chậu Cảnh)

Có vài giống cây, sức sống mạnh mẽ, bất luận rễ thân, một khi bám đất, ăn rễ rất nhanh, rễ lộ trần còn
nảy mầm cây phụ. Như Nữ Trinh Lá Nhỏ, Phong Tam Giác, Du, Tử Đằng, Lục Nguyệt Tuyết, Mai, Chò Đỏ.. khi nào chúng bị gió đánh đổ, nó vẫn bám đất, lại mọc rễ mới còn ở thân chính dễ dài, nảy cây nhỏ mới. Nếu cây ở quãng dốc, nước mưa xôi xả hoặc lũ núi cuốn đất, làm rễ lộ trần, lâu dần rễ lại nảy mầm, ra nhánh cây mới. Trong tình huống đó, cây sẽ lan rễ thường nảy ra vài cây to nhỏ, cao thấp lô
nhô. Một cây Lan rễ liền nhau thành một chuỗi hình đáng kỳ lạ. Cảnh quan tự nhiên đem trồng vào chậu trở thành đặc sắc, có một không hai. Cách chế tác chậu cảnh liền rễ, có phần giống kiểu rừng bụi, kiểu nhiều thân nuôi dưỡng.

I. CHẬU CẢNH KIỂU LIỀN RỂ

Mùa xuân ở núi rừng có thể đào được cây Nữ Trinh bám đá mà sống, thân nó rời rạc, rễ lan kéo dài. Đó là mẫu cây lý tướng để chế chậu cảnh liền rễ.

• 1. Mùa xuân hàng năm, từ tháng 2 – 3, đào cây nữ trinh lá nhỏ, rễ nó kéo dài từ gốc cắt bỏ hết thân, rồi cưa xén bộ rẻ, đem trống xuống đất, dùng gậy nện chấc đất dưới rễ và tưới thấm đều, đồng thời lấp đất che rễ, trên phủ rạ ướt, giữ đều độ ẩm, tháng 4 – 5 rễ nảy nhiều mầm, ta có thể gỡ bỏ rơm rạ.

• 2. Sau mùa mưa dầm, cành lá có thể mọc cao từ 10 – 20 cm, lúc đó moi đất dưới rễ, nhằm tạo dáng cành, tỉa bớt cành yếu, và thêm phân tưới nước cho thân rễ phát triển. Mùa xuân thứ hai, tỉa thưa cành rậm, tỉa ngắn cành nóc, thành lùm cây cao thấp lô nhỏ, cành bên thân chính về mặt thưởng ngoạn cho phát triển cao hơn, mạnh hơn khiến thân lộ rõ “như cây đầu đàn” thật là ngoạn mục, rồi đem cành nóc, cành bên vít bó thành tàng, lại dựa theo phiến, tỉa cắt, ngắn tâm.  Tạo hình tổng thể nhìn như kiểu rừng bụi, cho ngọn trên thân rậm hơn một chút, thấp một phần, mũ cây cố sức tỉa nhỏ càng hay.

• 3. Một khi thành kiểu, mùa xuân đào lên, tìm bát chậu vừa, ướm thử vừa vặn tỉa cắt vùng rễ, lại trồng xuống đất nuôi dưỡng một năm, mùa xuân năm sau mới đưa lên chậu.

lI. CHẬU CẢNH KIỂU LIỀN RỂ (Tiếp theo)

Như cây Chò Đỏ (Xích Nam) chịu được tỉa cắt, không chịu vít bó, sức sống mạnh mê, có cây trồng trong năm đó chưa nảy mầm, năm sau vẫn có thể lên mầm, sinh trưởng.

• 1. Vào xuân, ra dốc cây trồng, chọn hai cây chò đỏ, một lớn một nhỏ, vùng rễ lan kéo dài, cất chéo cả thần cây và phần rễ dài, trồng lại xuống đất, mặt rễ phủ đất, hoặc rơm rạ che phủ, đến khi nảy cành, ta mới tỉa thưa, tỉa ngắn. Với ngọn mới nảy, kịp thời ngắt tâm, mồi cho cành mới sinh trưởng, hình thành mũ cây.

• 2. Vài ba năm sau, khi cây thành kiểu, từng cây lớn nhỏ, chọn đá một tảng – “phủ tịch thạch” (đá búa bổ) hoặc “thiên tằng thạch” (đá nghìn tầng), ngoài thiên nhiên, tìm đá rộng, dày hiện hình thoải thoải, và đục hốc máng trên đá, đem cây lớn, đặt chờm mé phải. Khi đó bộ rễ bên trái  chếch xuống 20 độ – 25 độ, thấp hơn cụm bên phải, khiến toàn thế cây nghiệng xuống bên trái, sau khi trồng tùy hình thể, tỉa bớt 1/3 đến 2/3 tầng lá tầng lá, tỉa thưa cành rậm, cành đụng nhau, Kẽ đá,  hốc đá có thể trồng một ít hoa dại, cpr dại cỡ nhỏ. Lúc đã hoàn tất, đặt chỗ râm mát, sau 2 – 3 tháng, tưới tắm bình thường.

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác