Cách trồng và công dụng thần kì của cây Dương Đề Nhăn

Với khí hậu nóng ẩm của nước ta, cây cối phát triển rất phong phú, đặc biệt là các loại cây dược liệu. Tùy thuộc vào tính chất dược liệu và kinh nghiệm, người ta sử dụng các phần khác nhau của cây như hoa, lá, cành, quả, rễ để tạo thành các loại thuốc chữa bệnh. Trong bài viết này, chúng tôi sẽ giới thiệu một số tác dụng y học của cây Dương Đề Nhăn, giúp bạn hiểu rõ hơn về loại cây này và cách nó có thể được sử dụng trong việc điều trị các bệnh lý bằng bài thuốc dân gian.

Công dụng của cây Dương Đề Nhăn trong y học

Cây Dương Đề Nhăn (Yellow Dock) là cây gì?

Cây được gọi là Dương Đề Nhăn do hình dạng của lá có bìa phiến dúng gợn sóng. Cây Dương Đề Nhăn còn có tên gọi khác là cây chút chít nhăn, cây lưỡi bò, thổ đại hoàng, ngưu thiệt,... Tên tiếng anh là Yellow Dock, tên gọi này không liên quan đến hoa hay lá cây mà là do rễ chánh màu vàng.

Cây Dương Đề Nhăn hay cây Dương đề L (danh pháp khoa học gọi là Rumex crispus), thuộc họ hạt giống nhà Rau răm Polygonaceae, là một loại cây thảo dược lâu năm thường được xem là cỏ dại và mọc hoang ở nhiều vùng của Bắc Mỹ. Đây là một loại thảo dược đã được sử dụng trong hàng thế kỷ và được đánh giá rất cao về giá trị của nó trong lĩnh vực y học thảo dược và dinh dưỡng.

Có khá nhiều tên gọi cho giống cây này nhưng trong bài viết này chúng ta sẽ gọi nó với cái tên Cây Dương Đề Nhăn.

Trong y học người ta sử dụng cây Dương Đề Nhăn làm gì?

Các công dụng thảo dược của cây Dương Đề (Yellow Dock) bao gồm giúp cải thiện hệ tiêu hóa, làm dịu viêm nhiễm, tăng cường hệ miễn dịch, và nhiều lợi ích khác. Cây Dương Đề Nhăn có một lịch sử lâu đời trong việc cung cấp các lợi ích y học và thực phẩm cho con người. Loài cây này có thể được sử dụng trong nhiều ứng dụng khác nhau, từ việc chữa trị bệnh tới bổ sung dinh dưỡng.

Thực chất đây là một cây cỏ dại độc hại và gây nguy hiểm cho loài gà và bò. Tuy nhiên, nếu ta sử dụng cây này một cách hợp lý và đúng liều lượng nó sẽ đem lại rất nhiều tác dụng. Thảo dược Dương Đề Nhăn được cho là có nhiều lợi ích quý giá, việc sử dụng thảo dược này đã tồn tại từ thời cổ đại và vẫn được duy trì cho tới hiện nay bởi các nhà thảo dược.

Những điều cần biết khi sử dụng cây Dương Đề Nhăn trong y học

Lá và rễ của cây Dương Đề Nhăn được sử dụng để cải thiện quá trình tiêu hóa, loại bỏ các độc tố khỏi cơ thể, và thường được sử dụng như một loại thuốc thông tiểu nhẹ nhàng. Nước của lá và cây có thể chống oxy hóa. Ngoài ra, thảo dược này còn được ứng dụng để điều trị nhiều vấn đề da khác nhau, bao gồm cả sự bỏng do tiếp xúc với cỏ gai bậu, và nó có thể có tác dụng như một loại thuốc an thần nhẹ. Và nó cũng hỗ trợ điều trị các tình trang và bệnh lý như: thiếu vitamin C, viêm mũi, viêm da,… Người dân Da Đỏ đã sử dụng thảo dược Dương Đề Nhăn để điều trị vết thương và sưng, giảm đau cơ bắp, cải thiện sức kháng của thận, và xử lý tình trạng bị mắt vàng.

Ngoài ra, trong lĩnh vực ẩm thực, lá non mềm của cây Dương Đề Nhăn thường được hấp tương tự như cải bó xôi, sau đó được thêm dầu ôliu và tỏi để tạo ra một món ăn ngon. Cả lá và cành của cây cũng có thể ăn sống hoặc thêm vào các loại salad. Hạt của cây thường được sử dụng như một lựa chọn thay thế cà phê lành mạnh.

Tuy nhiên, những chuyên gia thảo dược cũng đưa ra cảnh báo rằng cây Dương Đề Nhăn có thể có tác dụng phụ như tiêu chảy, buồn nôn, chuột rút dạ dày, đi tiểu nhiều, kích ứng da và làm hàm lượng canxi trong máu thấp. Thậm chí nó có thể gây ra những phản ứng nghiêm trọng hơn bao gồm nôn mửa, đau tim, khó thở, thậm chí gây tử vong nếu sử dụng không đúng liều lượng hoặc sử dụng bừa bãi.

Chính vì vậy, việc sử dụng nó như một liều thuốc tự nhiên tại nhà không nên được thực hiện mà không có sự tư vấn từ chuyên gia. Do đó, nếu bạn quan tâm đến việc sử dụng thảo dược Dương Đề Nhăn cho mục đích y học, thì nên tìm kiếm lời khuyên từ người có chuyên môn trước. Nếu bạn đang trong tình trạng sau đây, hãy thảo luận với bác sĩ và thận trọng khi sử dụng sản phẩm thảo dược này:

• Bạn đang mang thai hoặc đang cho con bú.
•  Bạn đang sử dụng bất kỳ loại thuốc nào khác, bao gồm cả thuốc kê đơn và không kê đơn.
•  Bạn có dị ứng với bất kỳ chất nào có trong thành phần của cây hoặc các loại thảo mộc khác.
•  Bạn có bất kỳ vấn đề về sức khỏe hoặc bệnh lý nào khác, chẳng hạn như đông máu, bệnh thận, các vấn đề về tiêu hóa, loét dạ dày và các bệnh lý khác.
•  Bạn có bất kỳ loại dị ứng nào khác, chẳng hạn như dị ứng với thực phẩm, thuốc nhuộm, chất bảo quản hoặc động vật.

Việc tư vấn với bác sĩ hoặc chuyên gia y tế trước khi sử dụng cây thảo dược Dương Đề Nhăn là quan trọng để đảm bảo rằng nó phù hợp và an toàn cho tình trạng sức khỏe của bạn.

Một số bài thuốc chữa bệnh từ cây Dương Đề Nhăn

• Để chữa xuất huyết nội, tím do dị ứng, bạn có thể sử dụng cây Dương Đề Nhăn theo một trong các cách sau:
  • Cách 1
    •  Lấy 30g rễ cây sắc với 600ml nước và đun trên lửa nhỏ.
    •  Đun cho đến khi nước cạn còn lại 200ml thì ngưng đun.
    •  Lọc lấy nước và bỏ bã cây.
    •  Chia thành 2 lần uống trong ngày, mỗi lần 1 thang.
  • Cách 2
    • Lấy rễ cây với liều lượng tùy ý.
    • Đem rễ cây sấy khô và tán thành bột mịn.
    • Mỗi ngày uống 9g bột, chia thành 2 lần, uống cùng với nước sôi ấm.
•  Để chữa u tế bào lưỡi ác tính, bạn có thể sử dụng các dược liệu sau:
  • Lấy 10g rễ cây, 10g từ trường khanh, 10g mộc hương, 10g thổ hoàng bá, 15g nhan cầu, 15g bản lan căn, 30g bạch hoa xà thiệt thảo, 30g quyền bá, 30g cương miên căn, và 30g thạch kiến xuyên.
  • Đem các dược liệu sắc kỹ với 1 thăng nước trong 30 phút thì ngưng đun.
  • Chia thành nhiều lần uống hết trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang.
•  Để điều trị mụn, bạn có thể sử dụng cây Dương Đề Nhăn theo các cách sau, tùy theo tình trạng mụn:
  • Trường hợp thấp nhiệt:
    • Lấy 30g rễ cây lưỡi bò, 30g sinh địa, 30g cam thảo, 30g đan sâm, 30g ý dĩ, 15g phục linh, 9g bột lan, và 9g hoắc hương.
    • Đem các dược liệu sắc lấy nước và chia thành nhiều lần uống hết trong ngày.
  • Trường hợp nhiệt nặng:
    • Lấy 30g rễ cây lưỡi bò, 30g sinh địa, 30g cam thảo, 15g xuyên quân, 9g hoa hòe, và 9g đan bì.
    • Đem các dược liệu sắc lấy nước đặc và chia thuốc làm 2 lần uống hết trong ngày.
  • Trường hợp bị sẹo thâm:
    • Lấy 30g rễ cây, 30g sinh địa, 30g đan sâm, 30g cam thảo, 15g xuyên quân, 8g đương quy, 8g cúc hoa, 8g mẫu lệ, và 8g tạo giác thích.
    • Đem các dược liệu sắc lấy nước uống và chia thành nhiều lần uống trong ngày, mỗi ngày uống 1 thang.
  • Trường hợp nhọt mủ nặng:
    • Lấy 30g rễ cây, 30g đan sâm, 30g sinh địa, 30g cam thảo, 30g rau diếp cá, 15g xuyên quân, 15g đại thanh diệp, 15g tảo hưu, và 15g bồ công anh.
    • Đem các dược liệu sắc lấy nước uống hết trong ngày.
• Để chữa cảm cúm, bạn có thể sử dụng cây kết hợp với các dược liệu khác như sau:
  • Lấy 30g rễ cây, 30g rễ sắn dây, 30g sài hồ, và 50g thạch cao sống (sấy sẵn).
  • Đem các dược liệu sắc với 3 chén nước, đun trên lửa nhỏ đến khi nước cạn còn 1 chén thì ngưng đun.
  • Chia thuốc làm 2 lần uống trong ngày.
• Để chữa viêm amidan cấp tính, bạn có thể sử dụng rễ cây Dương Đề theo cách sau:
  • Lấy 30g rễ cây Dương Đề Nhăn, sắc lấy nước và uống mỗi ngày để cải thiện tình trạng bệnh.

Mẹo về cách trồng cây Dương Đề Nhăn

Cây Dương Đề Nhăn thường được tìm thấy ở các cánh đồng và các khu vực bị xáo trộn khác, như ven đường và trong bãi cỏ ở vùng USDA từ 4 đến 7. Loài cây này có phân bố ở nhiều quốc gia và vùng lãnh thổ, bao gồm Ấn Độ, Trung Quốc, Nhật Bản, Lào, Inđônêxia và Việt Nam. Ở Việt Nam, cây này thường được tìm thấy mọc tự nhiên ở các khu vực như Hà Nội, Ninh Bình và Lâm Đồng. Ngoài ra, nó cũng có thể được tìm thấy ở những vùng đất cát mới lấp tại các địa điểm như cồn Cần Thơ. 

Rễ và lá của cây này sau khi thu hái, rễ thường được rửa sạch, cắt nhỏ và phơi khô để sử dụng cho các mục đích khác nhau.

Hình dáng của cây

• Rễ: Cây có một cấu trúc cây và rễ phức tạp. Rễ cái của cây này chứa nhiều dưỡng chất, có đường kính lên đến 4 cm và phân nhánh ít hoặc nhiều, thường có chiều sâu lên đến 150 cm trở lên ở những nơi mà đất cho phép rễ phát triển sâu xuống. Màu sắc của rễ ngoại bên thường là màu nâu đỏ nhạt. Rễ của cây non thường đơn giản, nhưng ở cây trưởng thành, phần vòng bên trên thường phân nhánh và chia theo chiều dọc.
• Thân: cây Dương Đề Nhăn thường có một thân thẳng, có chiều cao khoảng 1 m và thường có bề mặt màu nâu đỏ nhạt, không quá 122 cm. Tuy nhiên, cây có thể cao hơn 150 cm nếu ở trong điều kiện thuận lợi.
• Lá: Cây Dương Đề Nhăn phát triển các chồi mùa đông từ vòng vành ở gần mặt đất. Lá của cây không có lông, có hình dáng mũi dáo, bìa lá có phiến lá gợn sóng, có chiều dài từ 8 đến 30 cm và chiều rộng từ 2 đến 7 cm, với đầu lá thu hẹp ở đáy. Những lá này thường mọc cách nhau quanh một điểm gần đáy của thân cây, có màu xanh nhạt và thường có cuống ngắn hơn phiến lá. Lá bên dưới của thân cây thường có đáy tròn hơn so với lá bên trên. Các lá trên các nhánh của cây phát hoa thường thẳng và không có cuống gần đỉnh của lá, và chúng dần dần nhỏ đi khi ở phía trên.
• Hoa: Chùm hoa của cây là dạng tán to, phân nhánh, và thường có độ dài từ 10 đến 50 cm. Chùm hoa này hiển thị các nhánh phát hoa mọc từ góc của các lá bên trên và các thân cây bên trên, chứa các hoa xanh. Hoa của cây Dương Đề Nhăn có tính lưỡng tính, nghĩa là cả hoa dẻ và hoa cái thường xuất hiện trên cùng một cây. Chúng được sắp xếp thành các bó hoa riêng biệt mọc dọc theo các thân cây ở phía trên của lá, có kích thước nhỏ với một bao hoa lớn, gọi là tép hoa (hoặc còn gọi là đài hoa), có kích thước khoảng từ 3-5 mm dài và rộng trên một cuống hoa có chiều dài khoảng 5-10 mm. Ban đầu, tép hoa này có màu xanh lá cây, nhưng chuyển sang màu nâu khi hoa trưởng thành.
• Quả: Trái của cây được gọi là bế quả, có hình dạng ba cạnh và màu nâu nhạt sáng. Trái này bị bao quanh bởi ba tép hoa nội bên, tạo thành một dạng trái hình trái tim với các bao hoa lớn. Ban đầu, bao hoa này có màu xanh lá cây, nhưng khi trưởng thành, chúng sẽ chuyển sang màu nâu.
• Hạt: Hạt phát triển trong bế quả và có hình dạng tam giác, có nhiều biến dạng về kích thước, với chiều dài dao động từ 2-3 mm và chiều rộng từ 1,2 – 1,7 mm. Hạt có một đáy ngắn và một đỉnh dài hơn.

Rễ và lá của cây này có thể thu hái quanh năm. Người ta thường thu hoạch rễ cây, những lá và hạt vào mùa thu và đầu mùa xuân sau đó rửa sạch, cắt nhỏ và sấy khô bảo quản để sử dụng về sau cho các mục đích khác nhau. Cây Dương Đề có thể được sử dụng để sản xuất các loại thuốc dưới dạng sắc, cao lỏng hoặc bột. Để làm thuốc, bạn có thể sử dụng rễ và lá tươi của cây, giã và vắt lấy nước từ chúng. Hoặc nếu bạn có rễ khô, bạn có thể ngâm chúng trong cồn để tạo ra dạng cao lỏng. Những sản phẩm này có thể được sử dụng để điều trị các vấn đề sức khỏe như hắc lào hoặc ghẻ bằng cách bôi lên vùng bị ảnh hưởng hoặc sử dụng cho việc tắm.

Về việc trồng cây

Bởi vì cây Dương Đề Nhăn chưa có cơ sở sản xuất chuyên nghiệp, việc trồng nó thường đòi hỏi bạn phải tự tìm nguồn cây con hoặc hạt giống. Để làm điều này, bạn có thể cân nhắc đến việc tới nơi quê hương của cây hoặc nhờ người thân, bạn bè ở vùng quê để giúp bạn tìm cây con hoặc hạt giống. Sau khi thu thập được cây con hoặc hạt giống, bạn có thể mang về và thực hiện việc trồng chúng. Quá trình trồng cây Dương Đề có thể tuân theo cách trồng các loại rau ăn lá thông thường.

Nếu bạn muốn thử tự mình trồng cây này, hãy biết rằng cây có tính chất xâm lấn và có thể trở thành một loại cỏ dại gây phiền phức cho căn nhà của bạn. Tuy nhiên, nếu bạn vẫn muốn thử, bạn có thể rải hạt vào đất vào mùa thu, mùa xuân hoặc mùa hè. Cây Dương Đề Nhăn thích đất ẩm và ánh nắng mặt trời đầy đủ hoặc ánh nắng mặt trời bán phần. Một số hạt sẽ nảy mầm trong vài tuần, và có thể có thêm cây con xuất hiện trong vài năm sau đó. Tuyệt đối không cố gắng di chuyển cây hoang dại vì rễ thường dài và việc di chuyển gần như không thể thực hiện được. Để kiểm soát cây, bạn có thể thử trồng nó trong một chậu với cái lòng chậu sâu. Hãy đảm bảo rằng chậu đủ sâu để chứa được rễ chính.

Một cách khác để có được cây Dương Đề Nhăn là tìm mua tại các cơ sở uy tín chuyên kinh doanh cây cỏ. Được cung cấp tại các cửa hàng hoặc trang web chuyên về cây cỏ, bạn có thể tìm kiếm cây Dương đề nhăn và mua từ những nguồn đáng tin cậy. Điều này đặc biệt hữu ích nếu bạn không có khả năng tự thu thập cây con hoặc hạt giống. Ngoài việc cung cấp cây, những cơ sở này thường cũng có kiến thức về cách trồng và chăm sóc cây cỏ, họ sẽ tư vấn tận tình và giải đáp những thắc mắc của bạn trong việc trồng cây này. Điều này sẽ giúp bạn thành công trong việc trồng cây này.

Trong số các cửa hàng uy tín mà bạn có thể lựa chọn, Shop Cỏ Dại là một trong những tùy chọn đáng xem xét. Shop chuyên cung cấp các loại cây cỏ và có sự chuyên nghiệp trong việc cung cấp kiến thức và sản phẩm liên quan đến cây trồng. Nếu bạn đang tìm kiếm cây Dương Đề Nhăn hoặc các loại cây khác, Shop Cỏ Dại có thể là một điểm đến thích hợp để tìm mua và nhận được sự tư vấn chất lượng về việc trồng và chăm sóc cây cỏ.

Shop Cỏ Dại là một cửa hàng trực tuyến chuyên cung cấp các sản phẩm liên quan đến cây cỏ và thảo dược. Hiện nay, Shop Cỏ Dại đã có mặt trên ba nền tảng mua sắm lớn tại Việt Nam, bao gồm Shopee, Lazada và Tiki. Điều này giúp khách hàng dễ dàng tiếp cận và tìm kiếm các sản phẩm cây cỏ, hạt giống, hoặc sản phẩm thảo dược mà họ quan tâm trên các nền tảng mua sắm phổ biến này. Bằng cách có mặt trên nhiều nền tảng khác nhau, Shop Cỏ Dại mong muốn đáp ứng nhu cầu của mọi người và giúp họ thuận tiện hơn trong việc mua sắm các sản phẩm từ thiên nhiên và cây trồng.

Long Tâm

Trao đi yêu thương, nhận về hạnh phúc

Xem các bài khác