Shopee Cỏ Dại
Lazada Cỏ Dại
Tiki Cỏ DạiBonsai: Chất dinh dưỡng
Thuốc kích rễ cho cây Bonsai, sự thật và sự mờ ám của chúng?
Th9
Bạn có nhu cầu kích rễ cho cây Bonsai đúng không? Nếu có nhu cầu mà gặp các thuốc được quảng cáo có tác dụng tăng mấy trăm % tốc độ ra rễ của cây thì ai mà chẳng ham ^^!
Chắc hẳn bạn đã thường thấy các quảng cáo của sản phẩm X, có chứa chất Vitamin B-1 (còn được biết là thiamine) có tác dụng kích thích sự phát triển cũng như hình thành rễ, lại còn giảm thiểu sự bị sốc của rễ khi thay đất hay sang chậu (reduced transplant shock)?
Sự kết hợp vitamin B-1 cùng các vi chất dinh dưỡng thiết yếu (essential micro nutrients) sẽ có hiệu quả cao để giúp cây Bonsai của bạn phát triển và chống chọi mạnh mẽ với bệnh dịch?
Bạn tin rằng khi sang chậu, giâm cành không dùng sản phẩm X có Vitamin B-1 kia thì nhất định cây sẽ bị ảnh hưởng?
Theo tiến sĩ phó giáo sư nông nghiệp/nuôi trồng Linda Chalker-Scott của trường đại học Washington State University: “Trên thực tế và thí nghiệm khi dùng những sản phẩm X có chứa Vitamin B-1 thì kết quả sẽ là: không có hiệu quả trong sự kích thích hệ rễ hay tác dụng làm cho cây phát triển hơn. Đây chỉ là một lý thuyết (myth) đã rất nhiều lần bị bác bỏ trong các tài liệu khoa học uy tín.”
Để hiểu tại sao, chúng ta cần nhìn lại về vài quan điểm ở nhiều thập kỷ trước…hệ thống tăng trưởng thực vật được gọi là “Auxins” đã được tìm thấy và có nhiệm vụ kích thích sự kéo dài của các tế bào ở rễ (stimulate cell elongation) và các mô tược (shoot tissues). Năm 1949, sau cuộc nghiên cứu & khảo nghiệm cho thấy rằng có sự cải thiện đáng kể của rễ nếu cây được điều trị bằng cách chế phẩm Transplantone (chứa cả auxin và thiamine). Nhưng chú ý rằng hiệu quả này chủ yếu là do auxins gây ra trong phản ứng này. Và nhiều nghiên cứu chuyên sâu hơn ở cuối thế kỷ 20 cho thấy việc áp dụng auxins có thể thực sự kích thích sự phát triển của rễ nhưng Vitamin B-1 thì không hề.
Như vậy, những gì có thể thực sự gây kích thích rễ cũng như giảm sốc cây khi sang chậu (transplant shock)? Cùng xem lại những tại liệu nghiên cứu mới nhất và chúng ta sẽ thấy những điểm sau:
Indole butyric acid (IBA) là một trong những công thức phổ biến nhất hiện nay của auxin trong nuôi cấy mô. Khi cắt cành để giâm, khảo cứu cho thấy có sự tăng trưởng tỷ lệ khá cao ở rễ nếu IBA được sử dụng. IBA đã có một số thành công trong sự tái tạo rễ cây, nó có thể giúp chuyển hướng nguồn lực của cây cho rễ bằng cách ngăn chặn khá nhiều sự tăng trưởng ở hệ lá (suppressing crown growth).
Naphthylacetic acid (NAA) cũng là một công thức vô cùng phổ biến của auxin và thường có những thành phần hoạt tính thương mại (active ingredient in commercial) được điều chế. NAA có khuynh hướng khá độc hại với sự phát triển của cây con (toxic to seedling root development) vì nó ức chế sự phát triển của gốc (base) và tăng trưởng sự phát triển của các rễ bên (enhances lateral root growth). Cơ chế này có thể giải thích phần nào cho sự thành công của NAA trong việc tái tạo rễ khi sang chậu (repotting) hay tỉa rễ (transplanted and root-pruned). Cũng như IBA, NAA được chứng minh có tác dụng giảm sự tăng trưởng của hệ lá để chuyển nguồn năng lượng của cây sang hệ rễ.
Paclobutrazol (PBZ) là một hợp chất điều hòa tăng trưởng thực vật, có tác dụng kích thích sự phát triển của rễ. Giống như auxins, PBZ giảm sự tăng trưởng của hệ lá để cây dồn năng lượng sang hỗ trợ hệ rễ (reduces crown growth to assist root growth).
Thuốc trừ nấm bệnh (Fungicides) ngắn hạn có thể làm tăng trưởng sự phát triển của rễ, nhưng dĩ nhiên điều này không có lợi về mặt lâu dài cho cây. Thuốc diệt nấm, sẽ diệt luôn cả những loại có hại có lợi cho cây. Sự thiếu thốn của vi khuẩn nấm rễ (mycorrhizal colonization) có nghĩa là cây cối sẽ cần nhiều tài nguyên nên dồn lực vào sự phát triển của rễ hơn. Điều này đúng như anh Bonhe đã chia sẻ, cây trên đất tốt phát triển mạnh chưa chắc đã có sự hiện diện của nấm… những cũng có nghĩa rằng thiếu nấm rễ (mycorrhizae) cây trong chậu Bonsai cần chúng ta phải chăm bón hệ rễ để giúp cho chúng phát triển mạnh (strong roots system). Hơn nữa, có nhiều loại nấm & vi khuẩn tốt (beneficial fungi) rất có lợi cho việc kiểm soát các vi khuẩn gây bệnh (pathogenic microbes) bởi các vi khuẩn tốt, bằng chứng cho thấy rằng những vi khuẩn tốt đã phát triển và lấn áp nhiều hơn.
Chất bổ sung Nitơ (Nitrogen) đương nhiên theo kiến thức cơ bản của ngành làm vườn, có thể cải thiện sự phát triển của rễ, và ngược lại nếu thiếu hoặc không có sự hiện diện của Nitrogen sẽ làm giảm hoặc giảm mạnh sự phát triển của hệ rễ. Thúc đẩy sự cạnh tranh từ các thành phần như vi khuẩn, nấm, và các thực vật khác có thể trở nên rất dữ dội, do đó lượng Nitrogen sẽ bị hạn chế hơn. Điều này đồng nghĩa với việc Bs. Bonhe nói: “Chất trồng nghèo dinh dưỡng thì nấm rễ sẽ phát triển mạnh hơn.”
Vitamin B-1 (thiamine) là một thành phần quan trọng của phương pháp nuôi cấy mô (tissue culture), bởi lẽ các mô thực vật bị cô lập có thể được nhân giống. Việc sử dụng thiamine (Vitamin B-1) để kích thích rễ phát triển không được chứng minh trong bất kỳ một tài liệu nguyên cứu nào ngoài trừ sử dụng nước lã. Cây cối trong thiên nhiên có thể tự chúng tạo ra thiamine của riêng chúng, do đó không cần bổ sung bất kỳ lượng Vitamin B-1 nào. Thêm nữa, nhiều loại nấm & vi khuẩn có liên quan đến rễ cây cũng tự động tạo ra thiamine, thế nên chất trồng tốt (healthy soils) đã đảm bảo chứa đủ lượng vitamin này mà không cần bất cứ sự sửa đổi.
Thế vậy tại sao vẫn còn nhiều người tin sự tồn tại thần bí (phản khoa học) của Vitamin B-1 trong các giai đoạn sang chậu thay đất nhiều thập kỷ qua?
Bởi lẽ ….
- Bạn sẽ bị tự kỷ ám thị, khi dùng bạn tin rễ cây đang mọc nhanh hơn, cái này giống như nhiều loại thuốc chữa bệnh không có tác dụng nhiều, việc khỏi bệnh chủ yếu đền từ niềm tin của bệnh nhân sau khi uống thuốc.
- Vitamin B-1, còn được biết là thiamine, không hề làm giảm sự sốc cây khi thay đất hay sang chậu hoặc kích thích sự phát triển của rễ…. những điều này chưa hề được thí nghiệm trong phòng lab, hoàn toàn là tự nghĩa ra rồi chia sẻ cho nhau.
- Những cây khỏe mạnh sẽ tự tạo ra đủ lượng thiamine của riêng chúng, nên có dùng hay không dùng thì rễ vẫn cứ dài ra.
Những chủng loại cây khó tính khi bạn thay đất sang chậu sẽ cần sự trợ giúp tích cực bằng cách bổ sung những sản phẩm chứa auxin chẳng hạn như IBA và NAA nhưng hãy chú ý liều lượng, cẩn thận những hóa chất không cần thiết có thể gây hại (bao gồm cả các chất hữu cơ).
Độ ẩm trong chậu là điều đặc biệt cần thiết để cho hệ rễ phát triển; nên tưới nước ngay mỗi khi đất trên mặt có dấu hiệu khô và cũng nên sử dụng rêu, xơ dừa hay mùn cưa để giảm sự bốc hơi.
Tiến sĩ Linda Chalker-Scott còn khuyến cáo khi chọn mua những sản phẩm để kích thích rễ thì bạn nên xem phần nội dung thành phần, nếu không ghi rõ tỷ lệ của IBA hoặc NAA thì đừng tốn tiền bạc vào chúng, chẳng hạn như SuperThrive.
Các bạn có thể tra khảo thêm về những nguyên cứu của bộ nông nghiệp và nuôi trồng của trường đại học Washington State University tại https://puyallup.wsu.edu/lcs
