Nhân giống hoa Lan Mokara: Lan cắt cành (Phần 9)

Nhân giống lan Mokara – lan cắt cành.

Tại TP. Hồ Chí Minh, nhóm hoa Lan Mokara là nhóm giống chủ lực trong việc phát triển diện tích và cung cấp sản phẩm hoa Lan cắt cành. Nhu cầu tiêu thụ của thị trường nội địa và xuất khẩu rất lớn nên hiệu quả của việc trồng hoa Lan cắt cành rất cao. Chính vì vậy việc nhân giống lan Mokara – lan cắt cành được rất nhiều người quan tâm.

• Lan Mokara là nhóm giống hoa được lai tạo từ các giống: Lan Arachnis x lan Vanda x lan Ascocentrum. Nhóm giống này có đặc điểm tương tự như nhóm lan Vanda là loài Lan đơn thân, không có giả hành, lá dài hình lòng máng hay hình trụ mọc cách hai bên thân, thân hình trụ dài tiếp tục mọc cao lên mãi. Phát hoa dài mang nhiều hoa thường không phân nhánh và mọc từ nách lá giữa thân. Hoa lan cỡ trung bình đến lớn, cánh đài của hoa rất lớn. Hoa lan có nhiều màu sắc phong phú từ trắng, tím, hồng đỏ, cam, vàng nâu, xanh. trên cánh hoa thường có đốm, có chấm  hoặc hình carô rất đẹp. Nhóm này có thể đạt 6 – 8 phát hoa/năm, rất thích hợp với việc trồng sản xuất hoa cắt cành do siêng ra hoa.
• Tuy nhiên, hiện nay giá cây Lan giống còn cao, như cây giống hoa Lan Mokara từ 40.000 – 45.000 đ/cây với kích cỡ trung bình 35 – 40 cm. Số lượng cây giống phải đầu tư trung bình là 4.000 cây, giá trị cây giống lên tới 160 – 200 triệu đồng nếu đầu tư một diện tích vườn lan tối thiểu khoảng 1.000 m2 nhà lưới. Chi phí ban đầu cho cây giống hoa Lan Mokara chiếm tới 70% tổng chi phí. Chưa kể giá thành nhà lưới và vật tư cần thiết khác từ 60 – 80 triệu đồng/1.000 m2 nhà lưới. Do đó việc giảm giá thành cây giống để cung cấp cho người sản xuất, mở rộng diện tích đang rất bức xúc.

1. Nhân giống lan Mokara bằng phương pháp nuôi cấy mô (in vitro).

• Đây là phương pháp nhân giống chung (không chỉ nhân giống lan Mokara) được áp dụng cho hoa Lan rất hiệu quả. Từ một cây mẹ ban đầu có thể nhân giống ra hàng ngàn cây có chất lượng và kích thước đồng đều như nhau, giúp việc nhân giống được nhanh hơn. Nếu chọn lựa cây mẹ ban đầu có đặc tính ra hoa liên tục.
• Nhược điểm duy nhất của phương pháp nhân giống lan Mokara bằng cấy mô là thời gian kéo dài tối thiểu là 3 – 4 năm cây mới ra hoa nếu chăm sóc tốt, tính từ cây cấy mô đến khi ra hoa. Trong khi đó chỉ cần 3 – 6 tháng đã ra hoa nếu cây trồng bằng hom cắt từ đọt cây mẹ. Như vậy mặc dù giá thành cây giống ban đầu thấp nhưng thời gian chăm sóc kéo dài.

2. Nhân giống lan Mokara từ hom:

• Đây là phương pháp nhân giống lan Mokara đơn giản bằng cách cây con được cắt thẳng từ đọan trên cùng (đọt) của cây mẹ. Hom giống tối thiểu phải bao gồm từ 2- 3 rễ đâm ra từ thân cây mẹ tùy theo yêu cầu quy cách. Tối thiểu 25 – 30 cm, có thể tới 50 – 60 cm là kích cỡ thường để trồng. Khả năng cây càng khỏe khi hom càng dài do có nhiều rễ, khả năng phục hồi nhanh, mau ra hoa trở lại sau khi cắt trồng sang vườn mới. Sau 3 tháng cây con cắt từ đọt đã có thể cho hoa tùy theo đặc tính giống, nhưng người ta cắt bỏ các phát hoa ở giai đọan này để dưỡng cây.
• Nhược điểm của phương pháp này là cứ một cây mẹ thì cắt được một đọt – tức 1 cây con nên giống đợt đầu nhân ra với số lượng hạn chế. Cây mẹ nếu chăm sóc tốt từ các nách lá sau khi cắt đọt, tập trung phần trên gần chỗ cắt sẽ ra tiếp tục các mầm cây con. Sau khoảng 6 tháng cây con sẽ phát triển hoàn chỉnh và có thề tách ra để trồng vì thông thường từ cây mẹ sẽ ra được 2 – 3 chồi, tối đa có thể 4 chồi. Giá thành cây giống cũng cao giống như cây mẹ.

3. Nhân giống lan Makara từ hom có cải tiến:

• Biện pháp cắt hom lấy phần ngọn làm cây giống, các chồi con phát triển thành cây thành phẩm từ phần gốc đang được nhà vườn trồng lan cắt cành Mokara áp dụng rộng rãi. Hệ số nhân chồi không cao một điểm hạn chế của phương pháp này. Sau khi cắt hom, lấy phần ngọn ta được 01 cây thành phẩm thì số lượng chồi con sinh ra không nhiều, từ 2 – 3 chồi, tối đa có thể 4 chồi từ một cây mẹ ban đầu. Chúng tôi đã tiến hành thí nghiệm bằng áp dụng các biện pháp kỹ thuật để tác động vào để nâng cao khả năng ra chồi của các giống Mokara để cải thiện hệ số này. Các lọai phân bón lá có hàm lượng đạm cao như 31-11-11 kết hợp lọai có chứa rong biển, axit amin, được phun liên tục vào thời điểm trước khi cắt đọt 1 tháng và sau khi cắt 6 tháng.

Cây lan Mokara được xử lý ra chồi sau khi cắt đọt 3 tháng.

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác