Dành cho người mới chơi lan – Cách phòng ngừa

CÁCH PHÒNG NGỪA.

Nếu như hầu hết những con côn trùng gây hại cho lan thường sẽ ăn trên bề mặt của cây Lan thì trái lại, bệnh thối rữa sẽ xâm nhập vào bên ngoài các mô, lan rộng ra rồi ăn đến mô ở bên trong. Vì vậy nếu bạn chỉ phun thuốc lên bề mặt sau khi cây đã bị nhiễm và xử thì nhìn chung là kém hiệu quả. Nếu được thì hãy cắt bỏ những chỗ bị lây nhiễm rồi hủy bỏ đi. Sau đó hãy cho cây Lan được phun hoặc ngâm hẳn vào hóa chất để cho những mô còn lại được bảo vệ.

 Đối với những cây Lan bị thối rữa hoặc với các bệnh khác thì cách làm này giúp phòng ngừa sự xâm nhập và lây lan khác. Mầm bệnh có mặt ở mọi nơi trong môi trường trồng lan, trong khi đó ngoài cây Lan ra ít khi người trồng lan áp dụng những giải pháp phòng ngừa (ở phạm vi rộng). Người trồng lan vẫn có nhiều cách khác để có thể giảm thiểu khả năng lây nhiễm bệnh thối rữa. Điều kiện đầu tiên làm cho bệnh xâm nhập chính là do môi trường quá ẩm ướt, vậy nên điều đầu tiên ta cần làm là cố gắng giảm thiểu thời gian cây Lan bị ướt. Sẽ rất khó khăn để tránh đọng nước trên lá lan, nếu như việc tưới nước được thực hiện vào sáng sớm, khi mà sự bốc hơi nước tốt nhất chưa tới, do đó nên rút ngắn thời gian tưới nước lại. Một cách tự nhiên, nếu như sự thông gió, không khí chuyển động thường xuyên sẽ giải quyết vấn đề này rất tốt. Bệnh từ cây này có thể sẽ lây nhiễm sang cây khác nên bạn cần cố gắng không để nước bắn tung tóe sang các cây. Sau khi tưới nước, nước còn đọng lại trên đỉnh cây Lan cũng như ở những chồi mới, cố gắng bỏ nước đọng đó đi, vì ngay cả dưới không khí khô, lượng nước đó cũng bốc hơi rất chậm. Việc tưới nước nên được hoãn lại nếu điều kiện xung quanh không khiến cho nước bị bốc hơi nhanh, nhất là những ngày mùa đông âm u.

Đối với mặt dưới của rễ hoặc của thân rễ cũng vậy, không nên để chúng bị quá ướt. Một điều kiện lý tưởng khác để lây nhiễm bệnh thối rữa chính là khi các chất trồng bị phân hủy và bị ngâm nước. Thay chậu một cách cẩn thận cũng là một phần của việc phòng ngừa. Luôn luôn khử trùng trước đồ dùng để cắt là một thói quen tốt, điều đó làm cho những chỗ cắt được vô trùng cũng tạo ra sự khác biệt lớn. Tôi vẫn thường hơ vào lửa dao kéo bằng một cái quẹt gas rẻ tiền để khử trùng một cách nhanh chóng. Một cách nữa là đem dụng cụ nhúng vào nước sôi có pha 2% chất Formalin hoặc Clorox, hoặc dùng loại lưỡi dao dùng một lần rồi bỏ. Nếu chúng ta cắt cây Lan với cùng một con dao đã bị lây nhiễm thì bệnh thối rữa, các bệnh khác và virus sẽ lan truyền ra cả vườn lan. Sự lây nhiễm bệnh sẽ diễn ra khi những vết thương được hình thành trong quá trình cắt tỉa các mô của cây Lan. Điều đó lý giải tại sao những người trồng lan kỳ cựu cố gắng ngăn chặn sự lây nhiễm bằng cách đặt hoặc rải bột chống nấm. Dùng dao đã được đốt nóng cắt bỏ những chỗ đã bị tàn úa (theo kinh nghiệm của Thomas, 1980). Nên bỏ ra thật xa tất cả những gì đã cắt bỏ để tránh bị đám vi khuẩn tấn công lại

Người trồng lan sẽ khó tránh khỏi bệnh thối rữa do nấm hoặc do vi khuẩn không lúc này thì cũng lúc khác, mặc dù đã tiến hành một cách cẩn trọng những biện pháp đó. Những người chơi lan nghiệp dư nên đặc biệt cảnh giác trong thời điểm tiết trời lạnh, không nắng và ẩm ướt, mà điều kiện đó thường xuất hiện vào những tháng mùa đông. Như đã đề cập ở các bài trước, thời điểm này là lúc bệnh thối rữa xuất hiện nhiều nhất (mặc dù chúng vẫn có thể xuất hiện trong những ngày ấm áp trong năm). Và những cây Lan nhỏ cũng vẫn là nạn nhân của bệnh thối rữa, đó là những cây sinh ra từ gieo hạt hoặc từ cấy mô. Nhìn chung, những cây Lan con và những cây yếu ớt thường dễ bị tấn công và dễ bị tổn thương, mặc dù ta thấy chúng vẫn có thể khỏe mạnh, nhưng mà nếu có hoa thì kích thước hoa của chúng cũng khiến ta thất vọng. Những cây Lan làm mẫu cũng là ứng viên tiềm năng cho việc lây nhiễm, đặc biệt khi chúng được trồng trong cùng một chậu. Những chất trồng ở giữa chậu là nơi lâu khô nhất, cũng là nơi bị phân hủy đầu tiên, và trên đỉnh của những giả hành già nhất cũng là yếu nhất. Nhiều cây Lan mẫu đã bị mất khả năng sinh con, rồi nhiễm bệnh thối rữa có thể cũng do nguyên nhân từ đây.

Cuối cùng, chúng ta nên tiến hành phun định kỳ và coi đó là một phần của việc phòng ngừa sự lây nhiễm. Chúng tôi khuyến cáo dùng Physan để phòng cả nấm và vi khuẩn làm cho các mô bị thối rữa ở những cây Lan con. Thuốc Physan do Công ty Consan Pacific Inc. sản xuất, nên được phun hàng tháng, với liều lượng 1-1½ muỗng cà phê cho một gallon nước. Làm như vậy sẽ tạp nên một lớp bảo vệ trên bề mặt thân và lá lan ngăn không cho sự lây nhiễm có thể khởi sự./.

HẾT

Nguồn: Hội Hoa lan Hoa kỳ

Lê Quỳnh

“Hạnh phúc là biết mình thực sự cần cái gì và có được cái mình cần. Những cái bạn thực sự cần và bạn đang có có thể là những điều rất giản dị xung quanh bạn: một sớm mai thức dậy bạn thấy khỏe mạnh không đau yếu và ngắm một bông hoa nở bên cửa sổ, bạn ăn một bữa ăn ngon và đầm ấm với những người thân, bạn uống một tách trà nóng với một người bạn tri kỷ để cùng nhau hàn huyên, tâm sự…”

Xem các bài khác