[Sách Ebook] Phương pháp trồng & chăm sóc Hoa Lan – Thiên Kim – III. Lan ở nơi hoang dã – 2. Lan và các loài sinh vật khác

III. Hoa lan ở nơi hoang dã

2. Lan và các loài sinh vật khác

Để tồn tại vượt qua các biến đổi khí hậu, loài Lan đã phát triển những mối liên kết kỳ lạ với các loài sinh vật khác. Trong kết cấu rễ cây của đa số các loài Lan có sự cộng sinh của một loài nấm cực nhỏ (Mycelium).

Sự liên minh này tạo ra một mối liên kết cộng sinh, mà từ đó cả hai đều hoàn toàn dựa vào nhau để sinh tồn. Nấm Mycelium thải ra những chất dinh dưỡng mà rễ cây Lan hút vào, ngược lại cây Lan là nơi trú ngụ cho loại nấm đó.

Đa số các loài Lan đều có nấm cộng sinh của riêng mình, vì vậy có nhiều loại nấm khác nhau cho các loại lan khác nhau. Để một hạt giống có thể nảy mầm, ngay từ đầu nó cần phải tiếp xúc với một loại nấm nào đó. Vì lý do này mà người ta thường thấy lan mọc theo từng nhóm lớn thay vì từng cây riêng lẻ, do việc ở gần nhau sẽ tạo điều kiện cho chúng có được loài nấm cần thiết.

Các loài hoa Lan cộng sinh nhiệt đới cũng chỉ mọc trên những thân cây cá biệt nào đó. Trong những khu rừng mưa không bị xâm nhập hàng nhiều thế kỷ, chỉ có một số cây đặc biệt nào đó mới có thể làm vật chủ cho cây hoa Lan. Những loài hoa Lan lớn và to thường bám vào thân hoặc chạc đầu tiên của một cây lớn, trong khi những loài hoa Lan nhỏ hơn sẽ đeo vào những cành nhỏ trên cao hoặc ngoài rìa tán lá.

Khi tán lá phát triển và dày đặc thêm trong khu rừng lúc nào cũng xanh tươi, các giống hoa Lan nằm giữa tán lá bao phủ đó phát triển thành những chủng loại khỏe mạnh và có lớp lá đậm màu hơn, nhưng chúng có thể không nở hoa dễ dàng như những loài hoa Lan nằm ngoài rìa. ở đây, cây hoa Lan sẽ nở hoa dễ dàng hơn nhờ vào làn gió mát và ánh sáng mặt trời, mặc dù chúng thường có những bông hoa rỗng, quăn lại và lá màu vàng.

Để thụ phấn, hoa hoa Lan thường phát triển những mối liên hệ đặc biệt với một số loài côn trùng, chim ruồi hay cả những loài dơi nhỏ. Trong trường hợp côn trùng, mối liên hệ đó thường hình thành với một nhóm côn trùng hoặc chỉ với một loài đặc biệt nào đó. Con côn trùng bị lôi cuốn đến bông hoa khi đi tìm mật hoa, vốn đôi khi nhưng không thường xuyên được tiết ra để tạo điều kiện cho việc thụ phấn. Màu sắc, hình dạng và kích thước, tất cả đều là những hình thức quan trọng trong việc lôi cuốn côn trùng.

Nhiều loài hoa Lan dùng thủ thuật giả hình để lôi cuốn một loài ong hay ruồi nào đó, chẳng hạn như loài hoa Lan châu Âu Ophrys có cánh môi trông giống như con cái của một loài côn trùng nào đó. Khi con đực trông thấy nó, tưởng nhầm đó là bạn tình và tìm cách giao phối, để rồi chỉ gây thụ phấn cho bông hoa đó mà thôi, ở loài “hoa Lan ong” (Ophrys Apifera), cây hoa Lan tính toán thời gian nở hoa cho trùng với sự xuất hiện của loài ong đực, vốn chỉ hiện ra trên đôi cánh 3 tuần trước khi có loài ong cái. Một khi có loài ong cái xuất hiện, ong đực sẽ không còn quan tâm đến các bông hoa nữa. Vì vậy việc tính toán thời gian nở hoa chính xác của loài hoa Lan này rất quan trọng cho việc thụ phấn.

Có một số loài hoa Lan, đặc biệt là giống Bulbophyllum, tiết ra một mùi thối rữa rất mạnh. Chúng có những đài hoa hay cánh môi có màu đỏ sậm trông rất giống với một miếng thịt bị thối rữa, đúng là nơi mà các loài ruồi hay ong bắp cày hay đẻ trứng. Ngược lại, giống hoa Lan Brassavola Nodosa ban đêm tiết ra một mùi hấp dẫn các loài bướm và côn trùng ăn đêm để thụ phấn. Cũng có loài hoa Lan Angraecum kỳ lạ thường nở hoa trắng, chỉ tiết mùi thơm vào đầu ngày để trùng khớp với thởi gian mà một số côn trùng nào đó hoạt động tích cực. Những loài hoa Lan khác, chẳng hạn như loài Oncidium Flexuosum, nở hoa thành từng chùm ở cuối một cành nhỏ dài, hấp dẫn các loài cồn trùng bay ngang khi các chùm hoa lắc lư theo một cơn gió nhẹ.

Mối liên hệ độc đáo giữa loài hoa Lan với những côn trùng thụ phấn cá biệt đã phát triển trong một thời gian dài, nhưng nó có thể bị phá vở do sự can thiệp của con người đối với thế giới tự nhiên thông qua việc sử dụng các loại thuốc trừ sâu, nạn đốn rừng và mỏ rộng đất nông nghiệp.

Dũng Cá Xinh

Có những ngày mưa gió, ngày nắng chói chang nhưng khi mở cửa ra hàng hoa dại vẫn nằm đó dưới bậc thềm. Không nhạt không úa mà vẫn còn vẻ tươi trong như ngày nào.

Xem các bài khác