- Nguồn: [Ebook Việt Hoá] Happy Houseplants: 30 Lovely varieties to brighten up your home – Angela Staehling (Cây Cảnh Trong Nhà Hạnh Phúc: 30 loại cây đáng yêu làm bừng sáng nhà bạn)
- Biên tập: Dũng Cá Xinh (Tháng 08/20201)
- Dịch: Huyền Nguyễn
English
Fertilizer
Fertilizer, or all-purpose plant food, adds beneficial nutrients to soil. Plants especially crave extra nutrients to feed themselves through high-growth periods, namely spring through autumn. Feed plants when you water to allow nutrients to evenly disperse throughout the soil. Since newly purchased plants or plants that have been repotted in fresh potting mix will typically have fertilizer already in the soil, wait at least six weeks for the existing fertilizer to dissipate before adding your own, because too much fertilizer can be detrimental to a plant. I’ve specified the types and amounts of fertilizer to use for each of the thirty plants in this book.
There are three basic components of fertilizer: Nitrogen, phosphorous, and potassium. You will find these nutrients represented as numbers on the label of your houseplant fertilizer, for example 10-30-20. The first number is nitrogen, which helps leaves and new stems grow. The second number represents phosphorous, a nutrient responsible for producing healthy flowers and roots. The third number is potassium, which is needed for overall plant health. Balanced houseplant fertilizers have numbers that are close in range, such as 6-5-6. The most common types of fertilizer come in liquid or powder crystals.
Pots and containers
Pots and containers can turn an already beautiful plant into home décor. With so many adorable flowerpot options, you might have a hard time deciding whether to buy new or to use an antique or family heirloom. Either way, there are a few things to keep in mind when selecting containers for your houseplants.
MATERIAL
Some flowerpots are porous, such as terra-cotta and clay, and will absorb excess water from the soil. This helps prevent your roots from getting too soggy and rotting. Terra-cotta and clay pots are the best choices for many houseplants. Cacti, succulents, and bromeliads especially love terra-cotta and clay because their soil needs to thoroughly dry between waterings. You’ll need to water your houseplants more frequently in terra-cotta and clay pots.
Containers made of plastic, glass, metal, fiberglass, and ceramic are great choices for houseplants too. These containers are not porous and will hold water for longer durations.
However, you will have to be mindful to not overwater. Most roots don’t do well in wet soil for extended periods.
DRAINAGE
Regardless of the type of pot you choose, be sure it has adequate drainage at the bottom. A saucer or plastic liner placed under- neath your pot will hold any excess water that drains away from the soil. Make sure to empty the saucer if it fills up with water. Roots don’t like sitting in soggy soil. Some pots may not have drainage holes but are shallow and wide enough to allow for water to evaporate from the soil.
If you have a narrow or tall container that does not have drainage holes, you can either drill holes in the bottom (depending upon the material of the pot) or place one container (with drainage holes) inside of your chosen container. This outer container is called a cache pot. I recommend setting a saucer underneath your inner pot. Another option is to place pebbles in the bottom of the outer pot to allow the water to drain away from the roots in the inner pot.
SIZE
Size is also important. Select a container that will hold enough potting mix for your roots to spread out. You don’t want to squeeze a plant into a container that is too small, as this will crowd the roots and impede the plant’s growth.
Plants become root-bound when they outgrow their pots. Signs of this condi- tion include roots extending above the soil or poking through drainage holes. Typically, plants will not create any new growth or will produce only small leaves when this happens. To save your plant, you can (1) repot your plant in a larger container, (2) remove your plant from the container, trim back some roots, and replant into the same container, or (3) divide your plant in half—if it has multiple stems at the soil’s surface—and create two potted plants.
REPOTTING
Houseplants benefit from being repotted every two to three years. Nutrients in the soil get used up by the roots and also are washed out after many waterings. Plants perform best when repotted in spring, as new growth appears.
Quick guide to repotting
- 1. Water your plant to soften the soil.
- 2. Turn the old container on its side. Support the main stem with your hand while tapping the outside of the pot to loosen the soil. Using a transplanter or trowel, break the soil away from the inside edge of the pot. Carefully remove the plant from the pot with your hands.
- 3. Try to loosen any roots with your fingers or a trowel. Using pruners or a sharp knife, trim loosened roots to the depth of the container you wish to use. If the roots are wound too tightly and cannot be loosened, cut off the bottom layer of the root ball (up to one-third). Slice 1 inch / 2.5 cm slabs off the vertical edges around the root ball. Your plant will appreciate the trim. If your soil is not root-bound, gently shake off and discard any soil between the roots that looks powdery or mildewy. Otherwise, try to leave the soil intact. Carefully snip off any dead or rotten roots.
- 4. If you’re repotting the plant in the same container, sterilize the container by soaking it in a bleach solution of nine parts water to one part house-hold bleach for at least ten minutes. Wipe dry before replanting.
- 5. Pour fresh potting mix into the container to create a small mound at the bottom. Place the plant in the container so the root crown (area of the root system where stems arise) rests about 1⁄2 inch / 12 mm below the rim of the pot. Add potting mix around the edges, pressing down with your fingers to remove air pockets.
- 6. Water the plant thoroughly until water seeps from the drainage holes. Add extra potting mix if the soil settles below 1⁄2 inch / 12 mm from the rim. (You may want to water in a sink or outside so you can wash away soil that has dirtied up the container during the transplant.)
- 7. Wait at least one month and then fertilize. Your plant needs to recover from the stress of repotting first. Most potting mixes already include fertilizer, so adding more isn’t necessary.
Potting mixes
Let’s dish the dirt—not all potting mixtures are created equal. While an all-purpose potting mix is the most popular choice for indoor plants, some plants, like the cactus and African violet, prefer their own special blends of ingredients. As you read about the plants in this book, you’ll learn the type of soil that is best suited for each plant.
ALL-PURPOSE POTTING MIX
An all-purpose potting mix is typically a mixture of aged bark, peat moss, perlite (volcanic glass), lime (dolo- mite limestone), and compost. Other ingredients can include coir (coco- nut husk fiber), sand, vermicompost (worm castings), vermiculite (mineral deposit), bone meal, kelp meal, and gypsum. These ingredients provide nutrients and balance the pH levels (a measure of acidity or alkalinity) of your soil. Perlite and vermiculite also help conserve water while aerating your soil. You can buy an all-purpose potting mix at most garden centers, or you can create your own.
Make your own all-purpose potting mix
- One-third peat moss or coconut coir One-third topsoil
- One-third perlite or coarse sand (builder’s sand)
- 1 teaspoon of lime mineral per gallon of soil (to help neutralize the pH level)
Thoroughly mix all ingredients and store in a covered container. Lightly moisten potting mix when ready to use.
AFRICAN VIOLET POTTING MIX
African violets require a special potting mix that contains little or no soil. The mix is light and airy to prevent the roots from getting weighed down or compacted. Potting mix for African violets is typically comprised of peat moss, perlite, or other water-conserving agents. You can buy pre-mixed African violet potting mix or you can create your own.
Make your own african violet potting mix.
- One-third peat moss
- One-third vermiculite
- One-third perlite
Thoroughly mix all ingredients and store in a covered container. Lightly moisten potting mix when ready to use.
CACTUS AND SUCCULENT POTTING MIX
Cactus and succulent potting mix is formulated to drain water out of soil more rapidly than other potting soils, since these plants prefer drier soil. You can purchase potting mix already prepared for these fleshy plants or, as some cactus and succulent enthusiasts prefer to do, create your own. Here is a basic recipe for mixing up your own quick-drying potting mix.
Make your own cactus and succulent potting mix
- One-third all-purpose potting mix
- One-third coarse sand
- One-third perlite
Thoroughly mix all ingredients and store in a covered container. Lightly moisten potting mix when ready to use.
Tiếng Việt
Phân bón
Phân bón, hay còn gọi là thức ăn thực vật đa năng, bổ sung các chất dinh dưỡng có lợi cho đất. Thực vật cần các chất dinh dưỡng bổ sung để nuôi sống bản thân qua các giai đoạn phát triển mạnh, cụ thể là từ mùa xuân đến mùa thu. Bón phân cho cây khi bạn tưới nước để các chất dinh dưỡng phân tán đều khắp đất. Vì cây mới mua đã được thay chậu trong bầu mới thường sẽ có sẵn phân bón trong đất, hãy đợi ít nhất sáu tuần để phân bón hiện có tan hết trước khi bạn bón thêm phân, vì quá nhiều phân bón có thể gây hại cho cây. Tôi đã chỉ định các loại và lượng phân bón cần sử dụng cho từng loại cây trong số ba mươi loại cây trong cuốn sách này.
Phân bón có ba thành phần cơ bản: Nitơ, phốt pho và kali. Bạn sẽ thấy những chất dinh dưỡng này được thể hiện dưới dạng số trên nhãn của phân bón, ví dụ 10-30-20. Số đầu tiên là tỉ lệ nitơ, chất này giúp lá và thân mới phát triển. Số thứ hai thể hiện tỉ lệ phốt pho, một chất dinh dưỡng thúc đẩy cây hoa và giúp rễ khỏe mạnh. Số thứ ba là tỉ lệ kali, chất dinh dưỡng này cần thiết cho sức khỏe tổng thể của cây trồng. Phân bón cân đối cho cây trồng trong nhà có tỉ lệ gần nhau, chẳng hạn như 6-5-6. Các loại phân bón phổ biến nhất có dạng tinh thể lỏng hoặc bột.
Chậu và hộp đựng
Chậu và hộp đựng có thể biến một loại cây vốn đã đẹp đẽ trở thành vật trang trí trong nhà. Với rất nhiều loại chậu cây đáng yêu, bạn có thể khó khăn khi quyết định mua mới hay sử dụng đồ cổ hay đồ gia truyền. Dù bằng cách nào, có một số điều cần lưu ý khi lựa chọn chậu cho cây trồng trong nhà của bạn.
VẬT LIỆU
Một số chậu cây làm từ đất nung và đất sét, và sẽ hút nước thừa từ đất. Điều này giúp rễ cây không bị sũng nước và thối rữa. Chậu đất nung và chậu đất sét là những lựa chọn tốt nhất cho nhiều cây trồng trong nhà. Xương Rồng (cacti), cây mọng nước (succulent) và Dứa Cảnh (bromeliad) đặc biệt phù hợp với chậu đất nung và đất sét vì đất bầu cần phải khô hoàn toàn giữa các lần tưới nước. Bạn sẽ cần tưới nước thường xuyên hơn cho cây trồng trong nhà khi chúng được trồng trong chậu làm bằng đất nung và đất sét.
Chậu làm bằng nhựa, thủy tinh, kim loại, sợi thủy tinh và gốm cũng là những lựa chọn tuyệt vời cho cây trồng trong nhà. Những chậu này sẽ giữ nước trong thời gian dài hơn.
Tuy nhiên, bạn sẽ phải lưu ý để không tưới nước quá nhiều. Hầu hết rễ của các loại cây không thể phát triển tốt trong đất ẩm ướt trong thời gian dài.
THOÁT NƯỚC
Bất kể loại chậu bạn chọn là gì, hãy đảm bảo rằng nó có đủ hệ thống thoát nước ở đáy. Một cái đĩa hoặc tấm lót bằng nhựa đặt dưới chậu sẽ giữ lại phần nước thừa thoát ra khỏi đất. Đảm bảo rằng bạn đổ nước ở đĩa đi nếu nó đầy nước vì rễ cây không ưa đất sũng nước. Một số chậu có thể không có lỗ thoát nước nhưng đủ nông và rộng để nước bốc hơi khỏi đất.
Nếu bạn có một chậu hẹp hoặc cao không có lỗ thoát nước, bạn có thể khoan lỗ ở đáy (tùy thuộc vào chất liệu của chậu) hoặc đặt một thùng chứa (có lỗ thoát nước) bên trong chậu mà bạn đã chọn. Chậu bên ngoài này được gọi là chậu cache. Tôi khuyên bạn nên đặt một cái đĩa bên dưới chậu phía trong hoặc đặt đá cuội vào đáy chậu bên ngoài để nước thoát ra khỏi chậu bên trong.
KÍCH THƯỚC
Kích thước của chậu cũng rất quan trọng. Chọn một chậu chứa đủ hỗn hợp bầu để rễ của bạn phát triển. Bạn không nên ép cây vào một chậu quá nhỏ, vì điều này sẽ làm rễ cây bị chèn ép và cản trở sự phát triển của cây.
Thực vật sẽ bám rễ vào thành chậu khi chúng phát triển mạnh. Dấu hiệu bao gồm rễ vươn cao trên mặt đất hoặc chọc qua các lỗ thoát nước. Thông thường khi rễ lan rộng như vậy, cây sẽ không phát triển các bộ phận mới nào hoặc sẽ chỉ tạo ra những chiếc lá nhỏ. Để cứu cây, bạn có thể làm theo các cách sau: (1) thay chậu cho cây bằng một chậu lớn hơn, (2) lấy cây ra khỏi chậu, cắt bớt rễ và trồng lại vào chậu cũ hoặc (3) tách đôi cây nếu cây có nhiều thân trên mặt đất và trồng thành hai chậu cây.
SANG CHẬU
Việc thay chậu hai đến ba năm một lần sẽ có lợi cho các loại cây trồng trong nhà bởi chất dinh dưỡng trong đất được rễ sử dụng hết và cũng bị rửa trôi sau nhiều lần tưới nước. Cây phát triển tốt nhất khi được thay chậu vào mùa xuân, khi các chồi mới xuất hiện.
Hướng dẫn nhanh về cách thay chậu
1. Tưới nước cho cây để làm mềm đất.
2. Xoay chậu cũ sang một bên. Dùng tay đỡ thân chính đồng thời gõ nhẹ bên ngoài chậu để đất tơi xốp. Dùng dụng cụ gieo trồng hoặc bay xới đất ra khỏi mép trong của chậu. Cẩn thận dùng tay nhấc cây ra khỏi chậu.
3. Cố gắng nới lỏng rễ cây bằng ngón tay hoặc bay. Sử dụng dụng cụ cắt tỉa hoặc một con dao sắc để cắt tỉa những rễ thừa sao cho chúng có độ dài phù hợp với chậu mà bạn muốn trồng. Nếu rễ quấn quá chặt và không thể nới lỏng, hãy cắt bỏ lớp dưới cùng của bóng rễ (lên đến một phần ba). Cắt các phiến 1 inch (2,5 cm) theo chiều dọc xung quanh bóng rễ. Cây của bạn sẽ được hưởng lợi từ việc cắt tỉa. Nếu đất không bám rễ, hãy nhẹ nhàng giũ sạch và loại bỏ đất giữa các rễ trông có vẻ bị bột hoặc nấm mốc. Nếu không, hãy cố gắng để nguyên đất trên rễ. Cẩn thận cắt bỏ các rễ chết hoặc thối.
4. Nếu bạn đang trồng lại cây trong chậu cũ, hãy khử trùng chậu bằng cách ngâm trong dung dịch thuốc tẩy gồm chín phần nước với một phần thuốc tẩy gia dụng trong ít nhất mười phút. Lau khô chậu trước khi trồng lại.
5. Đổ hỗn hợp bầu mới vào chậu để tạo một ụ nhỏ ở đáy. Đặt cây vào giá thể sao cho phần rễ nằm dưới vành chậu khoảng 1⁄2 inch (12 mm). Thêm hỗn hợp bầu xung quanh các cạnh, dùng ngón tay ấn xuống để loại bỏ các khe khí.
6. Tưới nước kỹ cho cây cho đến khi nước thấm ra từ các lỗ thoát nước. Thêm hỗn hợp bầu bổ sung nếu đất lắng xuống dưới 1⁄2 inch / 12 mm tính từ vành. Bạn có thể tưới nước trong bồn rửa hoặc bên ngoài để có thể rửa sạch đất bám vào chậu trong quá trình trồng cây.
7. Chờ ít nhất một tháng rồi bón phân. Trước tiên, cây của bạn cần phục hồi sau đợt thay chậu. Hầu hết các hỗn hợp bầu đều đã có phân bón, vì vậy việc bổ sung thêm là không cần thiết.
Hỗn hợp bầu
Hãy lựa chọn hỗn hợp bầu thích hợp cho từng loại cây bởi không phải tất cả hỗn hợp bầu đều như nhau. Trong khi hỗn hợp bầu đa năng là sự lựa chọn phổ biến nhất cho các loại cây trồng trong nhà, một số loại cây, như Xương Rồng (cacti) và cây hoa Violet châu Phi, lại thích những hỗn hợp bầu đặc biệt của riêng chúng. Khi bạn đọc về các loại cây trong cuốn sách này, bạn sẽ biết được loại đất phù hợp nhất cho từng loại cây.
HỖN HỢP BẦU ĐA NĂNG
Hỗn hợp bầu đa năng thường là hỗn hợp của vỏ cây lâu năm, rêu than bùn, đá trân châu (thủy tinh núi lửa), vôi (đá vôi dolomite) và phân trộn. Các thành phần khác có thể là xơ dừa (sợi vỏ dừa), cát, phân trùn quế (trùn quế), đá vermiculite (chất khoáng), bột xương, bột tảo bẹ và thạch cao. Những thành phần này cung cấp chất dinh dưỡng và cân bằng nồng độ pH (thước đo độ chua hoặc độ kiềm) của đất. Đá Perlite và vermiculite cũng giúp tiết kiệm nước trong khi làm thoáng khí cho đất của bạn. Bạn có thể mua hỗn hợp bầu đa năng ở hầu hết các trung tâm làm vườn hoặc bạn có thể tự trộn.
Làm hỗn hợp bầu đa năng của riêng bạn
- Một phần ba than bùn rêu hoặc xơ dừa
- Một phần ba lớp đất mặt
- Một phần ba đá trân châu hoặc cát thô (cát xây dựng)
- 1 thìa cà phê khoáng vôi cho mỗi gallon đất (để giúp trung hòa mức độ pH)
Trộn kỹ tất cả các thành phần và bảo quản trong hộp có nắp đậy. Làm ẩm nhẹ hỗn hợp bầu trước khi sử dụng.
HỖN HỢP BẦU DÀNH CHO HOA VIOLET CHÂU PHI
Hoa Violet châu Phi yêu cầu một hỗn hợp bầu đặc biệt chứa ít hoặc không có đất. Trộn nhẹ và thoáng để rễ không bị đè lên hoặc nén chặt. Hỗn hợp bầu cho hoa Violet Châu Phi thường bao gồm rêu than bùn, đá trân châu, hoặc các chất giữ nước khác. Bạn có thể mua hỗn hợp bầu Violet Châu Phi đã trộn sẵn hoặc bạn có thể tự trộn.
Làm hỗn hợp bầu cho hoa Violet châu Phi của riêng bạn
- Một phần ba rêu than bùn
- Một phần ba đá vermiculite
- Một phần ba đá trân châu
Trộn kỹ tất cả các thành phần và bảo quản trong hộp có nắp đậy. Làm ẩm nhẹ hỗn hợp bầu trước khi sử dụng.
HỖN HỢP BẦU DÀNH CHO XƯƠNG RỒNG (CACTUS) VÀ CÂY MỌNG NƯỚC (SUCCULENT)
Hỗn hợp bầu dành cho Xương Rồng (cactus) và cây mọng nước (succulent) được pha chế để giúp thoát nước nhanh hơn so với các loại đất trồng trong bầu khác, vì những loại cây này ưa đất khô hơn. Bạn có thể mua hỗn hợp bầu đã được chuẩn bị sẵn cho những cây thân gỗ này hoặc tự trộn hỗn hợp cho những loại cây trồng yêu thích của mình. Đây là một công thức cơ bản để trộn hỗn hợp bầu thoát nước nhanh của riêng bạn.
Làm hỗn hợp bầu dành cho Xương Rồng (cactus) và cây mọng nước (succulent) của riêng bạn
- Một phần ba hỗn hợp bầu đa năng
- Một phần ba cát thô
- Một phần ba đá trân châu
Trộn kỹ tất cả các thành phần và bảo quản trong hộp có nắp đậy. Làm ẩm nhẹ hỗn hợp bầu trước khi sử dụng.