- Dịch: Huyền Nguyễn
Bạn đã chọn được không gian làm vườn và đất, bây giờ đến phần thú vị: cây trồng! Một phần của việc lập kế hoạch làm vườn là quyết định loại cây bạn muốn trồng và cách trồng chúng trong không gian của bạn.
Tất cả các thông tin như sân của bạn nhận được bao nhiêu ánh nắng mặt trời mỗi ngày, vùng khí hậu nơi bạn đang ở và thời điểm bạn sẵn sàng trồng cây – sẽ hỗ trợ rất nhiều cho quá trình này, vì vậy hãy chắc chắn rằng bạn đã đọc những thông tin đó trước khi chọn loại cây phù hợp để trồng.
Nên trồng cây cảnh hay cây ăn được, nên trồng cây lâu năm hay cây hàng năm?
Nói chung, cây trồng được phân loại thành cây cảnh (chẳng hạn như hoa và cỏ, và thường được gọi là cây trồng trong sân) và cây ăn được (chẳng hạn như rau và thảo mộc). Cây trồng cũng được phân chia thành cây lâu năm (những loài phát triển nhiều năm) hoặc cây hàng năm (những loài chỉ phát triển trong một mùa).
Mặc dù sự lựa chọn giữa cây cảnh và cây ăn được dựa trên sở thích và nhu cầu của bạn, nhưng một khu vườn tuyệt vời nên có sự kết hợp lành mạnh giữa cây lâu năm và cây hàng năm, để đảm bảo tính thẩm mỹ và dễ bảo trì.
Những loài hoa như Hoa Cúc Zinnia và Dạ Yến Thảo (petunia) rực rỡ cả mùa với những chùm hoa rực rỡ, nhưng tàn vào mùa thu hoặc khi đợt sương giá đầu tiên ập đến. Mặt khác, các loài cây lâu năm như hoa Hiên (daylily) và Mẫu Đơn (peony), có thời gian nở hoa ngắn hơn nhiều nhưng hàng năm lại mang đến màu sắc rực rỡ trong vườn. Ban đầu cây lâu năm có thể đắt hơn, nhưng vì bạn không phải thay thế cây hết năm này qua năm khác, lựa chọn cây lâu năm sẽ là một giải pháp tiết kiệm tiền bạc và thời gian. Bằng cách chọn những cây lâu năm có thời gian nở hoa khác nhau và trồng một cách có kế hoạch trong khu vườn, bạn sẽ liên tục có hoa để ngắm ngay cả sau khi bạn đã nhổ tất cả các cây hàng năm.
Điều này cũng đúng với cây ăn được lâu năm và hàng năm. Trồng các cây lâu năm vào vườn, chẳng hạn như Atisô (artichokes), Măng Tây, Rau Diếp xoăn (radicchio), Hương Thảo (rosemary) và cây Xô Thơm (Sage), những loại cây này sẽ giúp vườn bớt thưa thớt vào đầu và cuối mùa trồng trọt. Trong khi chờ cây hàng năm trưởng thành, bạn có thể tiếp tục thu hoạch các loại rau và thảo mộc lâu năm, hoặc ít nhất là thưởng thức màu sắc của chúng cho đến khi các loại cây còn lại trong khu vườn phát triển tươi tốt.
Bạn cũng nên trồng một số loại cây ăn được trong vườn, chẳng hạn như nhiều loại quả mọng, thảo mộc và rau củ để vừa làm cây cảnh, vừa để thu hoạch nông sản. Dâu Tây (strawberry) là loại cây viền đẹp mắt. Hoa Húng Quế (basil) không chỉ mọc thành bụi có mùi thơm hấp dẫn mà còn có lợi cho các loài thụ phấn. Những loại Bắp Cải và Cải Xoăn khác thường và nhiều màu sắc rất hợp với một luống hoa, và nếu bạn gặp khó khăn khi lựa chọn, hãy thử những loại hoa có thể ăn được như hoa Cẩm Chướng (carnation), hoa Păng Xê (pansy) và cây Lưu Ly (borage).
Nếu bạn trồng cây ăn được cần thụ phấn, chẳng hạn như Bí (squash), bạn cần đảm bảo có nguồn mật hoa gần đó để thu hút nhiều ong hơn. Vì vậy, hoa Kiểng vừa phục vụ một chức năng thiết thực vừa mang lại vẻ đẹp.
Đánh giá thực vật dựa trên thói quen sinh trưởng
Cây của bạn sẽ phát triển đến kích thước lớn như thế nào? Thói quen sinh trưởng của cây là gì? Chúng sẽ phát triển thẳng đứng, lan rộng, hay bò?
Đặc biệt với cây lâu năm và cây bụi, kích thước không quan trọng. Thật khó để tưởng tượng cây nhỏ bạn mua về từ vườn ươm sau này sẽ che cửa sổ hoặc lấn chiếm đường lái xe, nhưng điều đó có thể và sẽ xảy ra nếu bạn không lên kế hoạch trước. Mặc dù bạn có thể cắt tỉa cây để giữ cho cây thẳng hàng, nhưng tại sao lại tự làm khó mình trong khi bạn chỉ cần chọn một loại cây phù hợp với không gian bạn có.
Trồng một khu vườn phù hợp với lối sống của bạn
Loại cây bạn chọn cũng nên bổ sung cho lối sống hiện tại của bạn, có thể là thời gian, sự chú ý hoặc tính cách. Nếu bạn làm việc 60 giờ một tuần, bạn sẽ không nên thiết lập một khu vườn đòi hỏi bạn phải chăm sóc quá nhiều vào cuối tuần. Mặt khác, nếu bạn làm việc tại nhà hoặc thư giãn bên ngoài, bạn có thể chăm sóc một khu vườn cần bảo dưỡng cao hơn, và biến việc làm vườn trở thành một sở thích.
Khi quyết định chọn loại cây để trồng trong khu vườn, bạn hãy cân nhắc:
- Cây lâu năm có khó phát triển trong vùng khí hậu nơi bạn sống không? Cây đó có tuổi thọ như thế nào và có cần thay thế trong vài năm không?
- Bao lâu thì cây cần được tưới và bạn có thể lắp đặt hệ thống tưới tự động nếu cần không?
- Cây có cần được cắt tỉa, tỉa cành hoặc làm giàn thường xuyên không?
- Chúng có dễ bị sâu bệnh hay không, và nếu có, có những giống lai khác khắc phục được những vấn đề này không?
Lời khuyên từ chuyên gia: Hãy đề phòng cỏ dại phát triển. Cỏ dại không chỉ là những loài cỏ không mong muốn. Nhiều loài thực vật có thể phát triển xâm lấn trong vườn nếu bạn không theo dõi kỹ thói quen lan rộng và gieo hạt của những loại cây này. Đặc biệt, hãy chú ý đến các cây như Bạc Hà (mint), Thì Là (fennel), Tía Tô (Shiso), cây Sen cạn (nasturtium), hoa Ban Mai (morning glory), cây Cà Rốt dại (Queen Anne’s lace) và các loại cây khác mọc lan do nhánh mới hoặc do cây tự gieo hạt. Nếu không được kiểm soát, chúng có thể nhanh chóng xâm lấn hoặc chiếm không gian của các cây khác.