[Góc chuyên gia] Phỏng vấn Steve’s Leaves về cây Quái Vật Đột Biến (Monstera deliciosa Albo variegata)

Raffaele: Bạn đã có những chậu cây đầu tiên như thế nào?

Steve:  Mọi việc bắt đầu khi tôi mới 13 tuổi và lúc đó terrariums đang cực kỳ thịnh hành. Đó là vào năm 1971 và Terrariums lại được yêu thích trở lại một cách cuồng nhiệt. Vì chúng quá phổ biến, mẹ tôi đã có một vài chậu terrarium như là những món quà và tôi đã tự tay làm một vài tác phẩm terrariums (cùng những thứ hỗn độn liên quan ^^). Tôi tốt nghiệp việc học và bắt đầu phát triển hơn nữa về phần nghệ thuật này. Năm 18 tuổi tôi quyết định sẽ tạo lập công việc kinh doanh riêng và giờ nó đây. 

Raffaele:  Vậy là anh đã thực sự bắt đầu buôn bán từ năm 18 tuổi? 

Steve:  Thực ra là từ trước đó. Tôi bắt đầu bán cây từ cái sân trước của mẹ. 

Raffaele:  Vậy thời điểm nào anh bắt đầu có nhà kính? 

Steve:  Khi 19 tuổi, tôi đã có căn nhà kính đầu tiên. Trước đó thì cây đều được đặt trên các khối gạch và tấm ván ở sân sau. Tôi đã mời cả các chuyên gia nông nghiệp đến tư vấn. Trước khi có nhà kính thì cây đều để trên các tấm ván và các tấm ván này thì được đặt trên các cột làm bằng gạch. Tôi muốn làm mọi thứ chuẩn chỉ hơn. 

Raffaele:  Bạn có bao nhiêu loại cây để bán? 

Steve:  Tôi vẫn đang lên danh sách. Đã rất nhiều năm và tôi ước chừng con số là khoảng hơn 1000. Sẽ không ngạc nhiên nếu con số chính xác là khoảng 1200. Tôi bắt đầu từ khoảng hơn chục chậu cây Lá Gấm (Coleus) và riêng loài đó hiện đã có hơn 200 (loài và giống khác nhau)

Cây trong nhà phổ biến nhất

Raffaele: Bạn hãy kể tên một số loài cây trong nhà phổ biến nhất mà bạn bán?

Darren:  À tôi sẽ kể bạn nghe về Thu Hải Đường Begonia pavonina. Năm này qua năm khác đây vẫn là loài Thu Hải Đường tôi bán chạy nhất. Mặc dù thoạt nhìn nó là một trong những loài thu hải đường buồn tẻ nhất, nhưng nó có một bí mật nhỏ mà mọi người đều thích. Khi bạn chụp ảnh cây ở góc thích hợp, chiếc lá sẽ có màu xanh kim loại tuyệt đẹp (metallic blue). Hiện tại, xu hướng tất nhiên là Monstera siltepecana, Philodendron Cebu Blue, Monstera adansoni, Monstera deliciosa Albo variegata, tất nhiên là Rhaphadophora tetrasperma. Tất cả các cây thuộc họ Ráy (aroid) đang thực sự HOT trong thời gian gần đây (Tháng 12/2020).

Theo dõi sự phát triển của các giống Đột Biến

Raffaele:  Thế nếu như ai đó có những chiếc lá đột biến? Ví dụ Trắng 100% (All white). Mọi người thường hỏi tôi tại sao cây đột biến của họ lại có ít phần đột biến và tôi thường nói có thể cây cần nhiều ánh sáng hơn để có thể ra được nhiều phần đột biến hơn. Nhiều màu trắng hoặc hồng hơn. Liệu cuối cùng những lá màu trắng hoặc hồng 100% đó sẽ tự lụi đi?

Darren: Đôi khi. Phụ thuộc phần lớn vào cây! Nhiều khi nhiều ánh sáng hơn còn làm cháy các phần đột biến, điều này càng đúng hơn với Monstera deliciosa đột biến (variegated Monstera deliciosa)

À, bạn cũng sẽ mất đi những chiếc lá xanh khi chúng già và rụng. 

Khi lá xanh rụng hết, chỉ còn những lá đột biến, cái cây đó sẽ trở thành một thực vật không sản xuất được thức ăn (absolutely zero food producing plant) và nó sẽ chết. Nếu toàn bộ cây đều đột biến, hoặc toàn bộ là màu xanh, có lẽ phải cắt sát đến các phần đột biến ở thân. 

Bạn cũng nên loại bỏ phần lớn các lá màu xanh vì chúng có xu hướng đè bẹp các phần đột biến và nếu không xử lý thì cuối cùng cây sẽ trở về màu xanh toàn bộ. 

Các lá trắng hoàn toàn hoặc lá có hơn 50% diện tích có màu trắng sẽ không đủ chất diệp lục (chlorophyll) để duy trì sự sống, cây mẹ sẽ dần dần từ chối và cho lá đó chết đi. 

Để duy trì tốt nhất sự đột biến thì nên xử lý cắt tỉa, chỉ giữ lại các lá thể hiện sự đột biến tốt và cân bằng cũng như giữ lại các chồi đâm ra từ các nodes (mấu, mắt) có khả năng ra được lá đột biến. 

Có thể giữ phần lớn lá màu trắng hoặc có phần đột biến lớn để ngắm nhưng sớm muộn thì cũng nên loại bỏ bớt để giúp cây khoẻ mạnh. 

Ở các cây Monstera deliciosa variegated, ánh nắng thực sự không phải vấn đề liệu lá ra tiếp theo có đột biến hay không. 

Hãy để ý đến các chồi non, nếu chồi có dấu hiệu đột biến, lá ra sẽ đột biến. 

Cho dù lá ra chỉ có một màu xanh tuyền, hãy đợi lá thứ hai ra, xác suất cao chiếc lá này sẽ đột biến. 

Đen đủi nhất là lá tiếp theo vẫn xanh, vậy thì hãy mạnh dạn cắt lá cho đến khi lá tiếp theo có phần đột biến thể hiện trên chồi non, khi bung ra lá mới này rất dễ đột biến. 

Steve:  Tôi nhận thấy các cây đột biến có khoảng biến thiên ánh sáng khá hẹp. Không nên quá sáng cũng như không nên quá tối. Nó phụ thuộc phần lớn vào chính cái cây. 

Bán buôn và bán lẻ

Raffaele: Các bạn chủ yếu là bán buôn đúng không? Tỷ trọng giữa phần bán buôn với phần bán lẻ online (cho những kẻ cuồng cây như tôi) là bao nhiêu?

Steve:  Tỷ trọng phần lớn là bán buôn cho các nhà bán lẻ ở khu vực phía Bắc Texas, nhưng Darren đang thay đổi tỷ trọng này. 

Raffaele:  Tốt quá. Tôi chắc chắn Instagram sẽ có ích trong việc thay đổi này. 

Darren: Và cả những người như bạn nữa ^^!!!!

Raffaele:  Trong mảng bán buôn, các bạn tập trung vào Texas hay đang có ý định mở rộng phạm vi địa lý hơn nữa?

Darren: Điều này phụ thuộc nhiều vào phần vận chuyển. Nếu mọi thứ dễ dàng thì chúng tôi sẽ mở rộng phạm vi bán buôn. Còn nếu khó khăn thì những chậu cây Monstera deliciosa với giá 26 đô la có lẽ phù hợp hơn cho các khách hàng mua lẻ online. 

Đặt cây ở đâu sau khi nhận cây?

Raffaele: Đối với ai đó mua cây từ các bạn. Sau khi nhận hàng của đơn vị vận chuyển, các bạn có khuyến cáo họ về việc đem cây vào trong nhà ngay khi họ mở thùng hàng? 

Darren:  Khi bạn mở thùng hàng, sẽ luôn có một mẩu giấy nhỏ hướng dẫn chi tiết những việc phải làm, tiếc thay là mọi người thường hay bỏ qua!

Chúng tôi khuyến cáo cây cần ít nhất 2 tuần trước khi được đem ra khu vực sáng hơn. Mọi người thì thường cắt ngắn khoảng thời gian này. 

Ngày đầu tiên hãy đem cây ra khu vực sáng hơn một chút tầm vài tiếng rồi lại để lại vào trong nhà. Ngày tiếp theo thì di chuyển cây ra vị trí có ánh sáng tốt hơn với thời gian dài hơn 1 tiếng rồi lại cho vào nhà. 

Cây cũng giống chúng ta thôi. Nếu bạn đang ở trong nhà suốt mùa đông rồi đột nhiên cởi áo vào và đi bơi, chắc chắn bạn sẽ bị rám nắng! 

Raffaele:  Rất nhiều người hỏi tôi “Tại sao lá cây của tôi đột nhiên bị cháy. Tôi đang giết cây của tôi! Điều gì đang xảy ra vậy?” Nếu họ đang để cây ở ngoài trời và hỏi tôi, tôi sẽ trả lời có phải anh chị đem cây ra phơi nắng trực tiếp không? Nguyên nhân đó!

Cây cần thời gian để thích nghi. Cũng y như việc bạn di chuyển cây từ nhà kính vào phòng khách nơi mà cây không được cung cấp đủ độ ẩm cũng như ánh sáng. Chúng cần thời gian để thích nghi. 

Steve:  Chính xác. Chúng tôi cũng có những khách hàng hay “gào lên” khi họ đang giết cây! Thường thì tôi sẽ bỏ đất cũ, sang chậu to hơn và sử dụng liều nhỏ một số loại phân hỗ trợ. 

Nhiều khách xử lý cây không khác gì nhét nó vào lò vi sóng 5 phút! Tôi rất hiểu nhiều người không quen trồng cây nhưng họ thường không chịu tìm hiểu mà cứ hành động theo cách mà họ “nghĩ là tốt nhất” cho cây! 

Raffaele:  Cũng giống như phân bón! Các bạn không khuyến cáo bón phân khi cây mới về nhà. 

Steve: Chính xác! Không bón phân. 

Darren:  Và còn một vấn đề khác nữa, khi mọi người sang chậu, nếu họ sử dụng giá thể đất trồng cây mà đã có sẵn phân bón hoặc được bón phân trong 4,5 tháng thì hãy cân nhắc trước khi bón thêm phân để tránh dư thừa. 

Hỗn hợp trồng cây

Raffaele:  Đối với vấn đề hỗn hợp giá thể trồng cây, các bạn có khuyến cáo gì không? Các bạn khuyên nên mua giá thể trộn sẵn hay là mọi người nên tự trộn? 

Darren:  Họ có thể tự trộn, nhưng bạn biết đó hiện nay có rất nhiều hỗn hợp trộn sẵn chất lượng rất cao. Vấn đề chỉ là nên chọn loại các loại giá thể thoát nước tốt. 

Làm ẩm và làm ấm nhà kính 

Raffaele:  Hệ thống tưới nước ở đây hoàn toàn tự động đúng không? 

Darren:  Thực ra hầu hết là “máy chạy bằng cơm”. Chỉ có mấy chậu treo là được tưới tự động theo kiểu nhỏ giọt. Nhưng vẫn cần kiểm tra xem có cần được tưới nước không trước khi bật hệ thống tự động lên. 

Raffaele:  Đối với vấn đề kiểm soát nhiệt độ, các bạn đang ở Texas và tôi khá chắc là khí hậu ở đâu tương đối nóng. Các bạn làm gì để giảm nhiệt trong mùa hè khi thời tiết nóng hơn? 

Steve:  Chúng tôi có hệ thống làm mát dạng hơi (evaporative cooling system). Đồng thời có thêm censor cảm biến nhiệt để bật tắt các thiết bị khác nhau. 

Darren:  Vào mùa đông lạnh giá, chúng tôi có sử dụng cách sưởi ấm bằng khí ga tự nhiên. 

Raffaele:  Vào các tháng mùa đông các bạn phải sưởi trong bao nhiêu tháng? 

Darren:  Cũng còn tuỳ, nhưng thường là từ tháng 11 đến tháng năm. Trong những tháng mùa đông khi nhiệt độ ngoài trời vào khoảng 20 độ F (-6,6 độ C), khi không có ánh nắng mặt trời, trong nhà kính nhiệt độ vẫn duy trì ở mức 80 – 90 độ F (26 đến 32 độ C)

Steve:  Chúng tôi giữ nhiệt độ tối thiểu là 62 độ F (16 độ C).

Xu hướng cây trong nhà

Raffaele:  Các bạn xác định được cây trong nhà HOT TREND như thế nào? Các bạn có đang theo Trend nào không?

Darren:  Trên Instagram hiện đang có rất nhiều trend. Chưa kịp mua có khi đã hết hàng. Hãy luôn sẵn sàng móc ví ngay khi thấy hàng hot trên Instagram. 

Tôi thường lên Instagram và nhìn tần suất loài cây nào hiện ra nhiều. Tôi tìm hiểu mọi người đang đào bới thông tin về cây gì. 

Steve:  Tôi cũng đồng ý với điều đó. Darren rất giỏi việc này. Nhưng cũng có lúc chúng tôi đăng ảnh một giống cây đang không phổ biến lắm và đột nhiên nó trở nên HOT và chúng tôi bán hết hàng rất nhanh. 

Darren:  Đôi khi bạn cũng có thể tạo ra Trend mới! Thực tế tôi đang có một loại cây ngay ở đây và tôi nghĩ nó sẽ là “Bom tấn” trong giai đoạn tiêp stheo. 

Chúng tôi có những cây Bàng Sing (Fiddle Leaf Fig) form lá siêu nhỏ mà lại còn đột biến. Tôi đã cố gắng nhân giống nó. Tôi nghĩ tôi chưa thấy chúng nhiều trên thị trường. 

Raffaele:  Việc đảm bảo hàng luôn có sẵn có khó khăn không?

Darren:  Cực kỳ! Nghe thì có vẻ dễ dàng, tôi vừa chỉ cho bạn một vài chậu cây mà tôi bắt đầu từ 2 chậu cây giống. Tôi mất một năm để có 8 nhánh. Tôi giâm 8 nhánh và giờ tôi có 8 cây con.

Nhưng có khi cần 1 – 2 năm để giữ chúng luôn trong tình trạng còn hàng. Phải luôn sẵn sàng khi thị trường cần thì mình còn hàng. 

Lời khuyên cho người bắt đầu trồng cây trong nhà

Raffaele:  Câu hỏi cuối! Đối với những ai mới bắt đầu trồng cây trong nhà, các bạn hãy kể tên một số loài dễ trồng nhất trong môi trường trong nhà? Loài mà yêu cầu độ ẩm ít nhất cũng như ánh sáng ít nhất? 

Steve:  Rất nhiều cây thuộc họ Ráy (Aroid)

Darren:  The Cebu blue (Epipremnum), cơ bản nó dễ như các loại Trầu Bà (Pothos) khác. Rất nhiều loài thuộc chi Quái Vật (Monstera), ví dụ Monstera siltepecana phát triển cực tốt trong nhà. Nếu bạn muốn mở rộng danh sách, hãy thử các loại Lưỡi Hổ (Sansevierias). Chúng tôi thì không sản xuất các loại Lưỡi Hồ vì chúng mọc chậm mặc dù chúng cũng rất đẹp. 

Chúng tôi cố gắng làm những mặt hàng lá cảnh mọi người ít làm. Như bạn biết, dĩ nhiên các loại cây mọng nước (Succulents) mọc tốt trong nhà, thậm chí cả cả các loại Lá Gấm (Coleus). Ở miền Bắc họ bán cây Coleus như cây trong nhà còn ở miền Nam họ bán chúng như cây ngoài trời. 

Steve:  Nó phụ thuộc vào điều kiện trong nhà của bạn bởi vì tôi đã nói chuyện với nhiều khách hàng về những loại cây khác và họ nói “Tôi đã trồng nó thành công trước đây rồi!”

Nếu bạn có môi trường phù hợp, mọi việc sẽ tốt đẹp!!!

Hãy luôn nhớ rằng có rất nhiều loài thực vật và họ hàng của chúng phát triển ngoài tự nhiên mà không có sự chăm sóc của con người. Vì vậy nếu bạn có được môi trường phù hợp, thực vật sẽ tự làm việc cần phải làm. 

Darren:  Và có một điểm chính mọi người nên biết. Nếu nhận thấy cây không ổn, hãy di chuyển chúng. Hãy cố gắng và tìm hiểu tại sao nó không khoẻ và thay đổi điều kiện trồng. 

Steve:  Và nếu bạn có đọc hoặc tìm hiểu về cây, bạn sẽ nhận ra vấn đề, ví dụ một số cây mà chồi non khẳng khiu nhợt nhạt, rất có thể cây đang không có đủ ánh sáng.  

Hãy đọc kỹ về các loài cây. Nếu nó đang cháy lá, nắng đang quá nhiều. Nếu bạn trồng mấy cây Chuỗi Ngọc (String of Pearls) và nó thối suốt ngày, có lẽ là đang bị quá ẩm ướt. 

Raffaele:  Rất nhiều người hay tưới quá nhiều nước. Đó là lỗi “overwatering”. Các bạn có lời khuyên gì về vấn đề tưới nước không?

Dĩ nhiên nó phụ thuộc vào việc bạn đang trồng cây mọng nước hay một cây nhiệt đới có nguồn gốc từ rừng mưa. 

Darren:  Nếu cây đó không phải là một cây mọng nước… cách dễ nhất là nhìn vào cây. Nếu thấy đất khô và cây hơi héo, đó là lúc tưới nước. Hãy tưới khi thấy cây hơi héo một chút. 

Steve:  Tôi thường nói với mọi người để cho bề mặt đất khô ráo mới tưới và sau đó thì tưới đẫm. 

Raffaele: Đó cũng là cách tôi hay chia sẻ với mọi người. Tôi đã đăng lên Instagram một video cách mà tôi tưới cây hoa Lan Hồ Điệp (moth orchid) của mình, tôi đã nhúng cả chậu cây vào bồn rửa tay. Tôi đã nhúng cả chậu cây vào đó rồi nhấc lên cho ráo hết nước. 

Một số người bình luận “ồ, bạn đang overwatering nó!” Tôi đáp lại rằng không, đó là điều bạn muốn. Bằng cách này chậu cây sẽ được tưới đẫm 100% và để nước thoát hết. Đó mới là cách tưới nước chuẩn!